ภาพรวม

ทำไมต้องผ่าฟันคุด

• การขึ้นทำมุมไปทางฟันกรามซี่ถัดไป (ฟันกรามซี่ที่สอง)
• การขึ้นทำมุมไปทางด้านหลังของช่องปาก
• การขึ้นทำมุมไปยังฟันซี่อื่นๆ ราวกับว่าฟันคุดนั้นกำลัง “นอน” อยู่ภายในกระดูกขากรรไกร 
• การขึ้นของฟันคุดก็เหมือนกับฟันซี่อื่นๆเพียงแต่ยังติดอยู่ภายในกระดูกขากรรไกร

ปัญหาที่เกิดกับฟันคุด

คุณอาจมีความจำเป็นต้องนำเอาฟันคุดออกหากว่าส่งผลให้เกิดปัญหาเช่น:

• อาการปวด
• มีอาหารหรือเศษอาหารไปติดอยู่ด้านหลังของฟันคุด
• มีโรคเหงือกหรือโรคติดเชื้อ (โรคปริทันต์)
• เกิดฟันผุบนฟันคุดที่โผล่ขึ้นมา
• มีความเสียหายบริเวณฟันใกล้ๆหรือรอบๆกระดูก
• เกิดถุงน้ำ (ซีสต์) ขึ้นรอบๆฟันคุด
• มีภาวะแทรกซ้อนกับฟันซี่อื่นๆในการจัดฟัน

การป้องกันการเกิดปัญหากับฟันในอนาคต

• ฟันคุดยังเป็นแหล่งสะสมเชื้อโรคอยู่แม้จะไม่แสดงอาการก็ตาม
• หากไม่มีเนื้อที่พอให้ฟันคุดขึ้นมา มันจึงเป็นยากที่จะเข้าถึงและทำความสะอาดได้อย่างเหมาะสม
• ภาวะแทรกซ้อนของฟันคุดมักเกิดขึ้นได้น้อยในวัยหนุ่มสาว
• วัยผู้ใหญ่อาจประสบความยุ่งยากในการผ่าตัดและอาจมีภาวะแทรกซ้อนหลังการผ่าตัดได้ (Older adults may experience difficulty with surgery and complications after surgery)

ความเสี่ยง

• มีอาการปวดที่เบ้าฟัน หรือกระดูกได้รับเชื้อเมื่อเกิดลิ่มเลือดหลังการผ่าตัดในบริเวณแผลผ่าตัด (เบ้าฟัน)
• มีการติดเชื้อในเบ้าฟันจากเชื้อแบคทีเรียหรือจากเศษอาหารที่เข้าไปติดค้าง
• ฟันซี่ข้างเคียง, เส้ยประสาท, ขากรรไกรหรือโพรงจมูกเกิดความเสียหาย

ควรเตรียมตัวอย่างไร

คำถามที่ควรถาม

• มีฟันคุดกี่ซี่ที่ต้องเอาออกไป?
• ได้รับยาชารูปแบบไหน?
• มีภาวะแทรกซ้อนจากการผ่าตัดอะไรได้บ้าง?
• การผ่าตัดใช้เวลานานแค่ไหนฟันคุดนั้นๆทำให้ฟันซี่อื่นๆเสียหายด้วยไหม?
• ฟันคุดที่มีทำความเสียหายให้กับฟันซี่อื่นๆหรือไม่?
• มีความเสี่ยงให้เกิดความเสียหายต่อเส้นประสาทหรือไม่?
• มีการรักษาเกี่ยวกับฟันอื่นๆอีกบ้างไหมที่เราควรต้องมาทำวันหลัง?
• ต้องใช้เวลาในการรักษานานแค่ไหนกว่าจะสามารถกลับไปทำกิจกรรมได้ตามปกติ?

การเตรียมตัวผ่าตัด

• มีความจำเป็นต้องมีคนขับรถพากลับบ้านหลังการผ่าตัดหรือไม่?
• ควรมาถึงโรงพยาบาลหรือคลีนิคเมื่อไร?
• ควรหลีกเลี่ยงอาหารหรือเครื่องดื่มหรือทั้งคู่หรือไม่ ถ้าต้องอดอาหารควรเริ่มเมื่อไร?
• ต้องมียาสั่งให้รับประทานก่อนการผ่าตัดหรือไม่ ถ้ามี ควรเริ่มทานก่อนการผ่าตัดเมื่อไร?
• ควรงดยาที่แพทย์ไม่ได้สั่งก่อนการผ่าตัดหรือไม่y?

สิ่งที่ควรคาดหวัง

ในระหว่างการผ่าตัดถอนฟันคุด

• การให้ยาชาเฉพาะที่ ทันตแพทย์หรือแพทย์ผ่าตัดช่องปากอาจฉีดยาชาหนึ่งเข็มหรือมากกว่านั้นในบริเวณใกล้ๆฟันคุดแต่ละซี่ ก่อนที่จะได้รับการฉีดยาชา ทันตแพทย์จะป้ายยาชาลงที่บริเวณเหงือกเพื่อทำให้เกิดอาการชาเสียก่อน คุณจะตื่นอยู่ตลอดเวลาในระหว่างการผ่าตัด คุณจะรู้สึกถึงแรงกดและการเคลื่อนไหวอยู่ตลอดเวลา แต่คุณไม่ควรรู้สึกเจ็บ
• การให้ยาระงับความรู้สึกแบบกล่อมประสาท ทันตแพทย์หรือแพทย์ผ่าตัดช่องปากจะจ่ายยาระงับความรู้สึกผ่านทางหลอดเลือดดำเข้าที่หน้าแขน ยาระงับความรู้สึกจะไปกดความรู้สึกในระหว่างการผ่าตัด คุณจะไม่รู้สึกทุกความเจ็บปวดและอาจรู้สึกสลึมสลือจำอะไรไม่ค่อยได้ในระหว่างผ่าตัด คุณอาจได้รับยาชาเฉพาะที่เพื่อทำให้เหงือกมีอาการชาด้วย
• การให้ยาระงับความรู้สึกแบบทั่วตัว ในบางสถานการณ์คุณอาจได้รับข้อเสนอให้ใช้ยาระงับความรู้สึกแบบทั่วตัว คุณอาจใช้วิธีดมยาผ่านทางจมูกหรืออาจผ่านทางหลอดเลือดดำทางหน้าแขน หรือทั้งคู่ จากนั้นคุณก็จะหมดสติ ทีมผ่าตัดจะเฝ้าติดตามดูอาการ, การหายใจ,อุณหภูมิ,และความดันเลือดอย่างใกล้ชิด คุณจะไม่รู้สึกถึงการเจ็บปวดใดๆและจำเรื่องการผ่าตัดไม่ได้เลย อาจมีการยาชาเฉพาะที่ร่วมด้วยเพื่อช่วยให้รู้สึกสบายหลังการผ่าตัด

• จะกรีดแผลเล็กๆที่บริเวณเหงือกเพื่อเปิดให้เห็นฟันและกระดูกด้านใน
• ย้ายชิ้นส่วนกระดูกที่กีดขวางการเข้าถึงรากฟัน
• แบ่งฟันออกเป็นส่วนๆหากพบว่าทำให้ง่ายต่อการนำออกมา
• นำฟันคุดออกมา
• ทำความสะอาดบริเวณเบ้าฟันที่นำฟันคุดหรือกระดูกออกมา
• เย็บปิดแผลเพื่อช่วยสมานแผล 
• วางแผ่นผ้าก็อซทับบริเวณที่ถอนเพื่อควบคุมเลือดที่ไหลออกมาและช่วยป้องกันการเกิดลิ่มเลือด

หลังการผ่าตัด

• เลือดไหล อาจมีเลือดซึมออกมาในวันแรกหลังผ่าเอาฟันคุดออกมา พยายามหลีกเลี่ยงการบ้วนน้ำลายบ่อยๆเพื่อจะได้ไม่ทำให้เลือดออกมาจากเบ้าฟัน เปลี่ยนแผ่นผ้าก็อซที่ปิดทับบริเวณมี่ผ่าฟันคุดออก
• การจัดการกับอาการปวด คุณสามารถจัดการอาการปวดด้วยยาบรรเทาอาการปวดที่สามารถหาซื้อได้ตามร้านยาทั่วไปได้ เช่น ยาอะเซตามีโนเฟน (ไทลินอลและอื่นๆ) หรือยาแก้ปวดตามใบสั่งแพทย์ ซึ่งแพทย์อาจต้องสั่งจ่ายยาดังกล่าวเป็นพิเศษโดยเฉพาะเพื่อช่วยหากมีการนำเอากระดูกออกในระหว่างการผ่าตัด การประคบเย็นบริเวณกรามก็สามารถช่วยบรรเทาอาการปวดได้
• อาการบวมและฟกช้ำ ใช้การประคบเย็นตรงบริเวณที่ผ่า อาการบวมที่บริเวณแก้มจะดีขึ้นภายในสองถึงสามวัน รอยฟกช้ำอาจใช้เวลามากกว่าหลายวัน
• การทำกิจกรรม หลังการผ่าตัด ควรวางแผนการพักผ่อนในวันที่ทำการผ่าตัด  และเริ่มกลับไปทำกิจกรรมตามปกติในวันถัดมา แต่อย่างน้อยควรหลีกเลี่ยงอย่างต่ำหนึ่งสัปดาห์สำหรับกิจกรรมที่มีความรุนแรง ที่อาจส่งผลทำให้เลิอดออกจากเบ้าฟันได้อีก
• เครื่องดื่ม. ควรดื่มน้ำเยอะๆหลังการผ่าตัด ไม่ควรดื่มแอลกอฮอล์, คาเฟอีน, โซดาหรือเครื่องดื่มร้อนใน 24 ชั่วโมงแรกหลังผ่าตัด ไม่ควรดื่มน้ำผ่านหลอดดูดอย่างน้อยหนึ่งสัปดาห์เพราะการดูดทำให้เลือดออกจากเบ้าฟันได้
• อาหาร ควรรับประทานอาหารนิ่มๆเท่านั้น เช่น โยเกิร์ตหรือซอสแอปเปิ้ล ใน 24 ชั่วโมงแรกหลังผ่าตัด และเริ่มรับประทานอาหารกึ่งนุ่มเมื่อเริ่มทานอาหารไหว หลีกเลี่ยงอาหารแข็ง,อาหารที่ต้องเคี้ยว, อาหารร้อนหรือเผ็ดที่อาจเข้าไปติดค้างอยู่ในเบ้าฟันหรือแผลผ่าตัด
• การทำความสะอาดฟัน ยังไม่ควรแปรงฟัน ให้อมกลั้วปากและบ้วนออก หรือใช้น้ำยาบ้วนปากในระหว่าง 24 ชั่วโมงแรกหลังการผ่าตัด สามารถกลับมาแปรงฟันได้อีกครั้งหลังผ่านไป 24 ชั่วโมง ควรเบามือในบริเวณใกล้แผลผ่าตัดเมื่อแปรงฟัน และควรบ้วนปากด้วยน้ำอุ่นผสมเกลือทุกๆสองชั่วโมงและหลังมื้ออาหารเป็นเวลาหนึ่งสัปดาห์
• การสูบบุหรี่ การคุณสูบบุหรี่ ควรงดอย่างน้อย 72 ชั่วโมงหลังการผ่าตัด-และอาจคอยนานกว่านั้นหากเป็นไปได้ หากคุณเคี้ยวใบยาสูบ ควรงดอย่างน้อยหนึ่งสัปดาห์ การสูบบุหรี่หลังการผ่าตัดอาจทำให้แผลหายช้าและเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดภาวะแทรกซ้อนได้
• รอยเย็บ คุณอาจมีรอบเย็บแบบไหมละลายที่อาจหายได้เองภายใน สองสามสัปดาห์หรือไม่มีรอยเย็บเลย หากรอยเย็บมีความจำเป็นต้องต้องไปตัดออก แพทย์จะนัดวันในการตัดไหมเอง

ควรโทรหาทันตแพทย์หรือแพทย์ผ่าตัดเมื่อไร

• การกลืนหรือการหายใจลำบาก
• มีเลือดออกมากเกินไป
• มีไข้
• มีอาการปวดรุนแรงและไม่บรรเทาแม้จะรับประทานยาแก้ปวดแล้วก็ตาม
• มีอาการบวมแย่ลงหลังจากผ่านไปแล้วสองถึงสามวัน
• รสชาติในปากแย่และไม่หายแม้จะบ้วนปากด้วยน้ำเกลือแล้วก็ตาม
• มีหนองหรือของเหลวไหลซึมออกมาจากเบ้าฟัน
• ยังมีอาการชาหรือไม่มีความรู้สึกหลงเหลืออยู่
• มีเลือดหรือหนองในน้ำมูก

ผลลัพธ์

• ไม่มีไหมเย็บต้องไปตัดออก
• ไม่มีอาการแทรกซ้อนเกิดขึ้นในระหว่างการผ่าตัด
• คุณไม่มีอาการใดๆ เช่นอาการปวด, บวม, ชา,หรือเลือดออก-คือภาวะแทรกซ้อนที่อาจแสดงว่ากำลังมีการติดเชื้อ, เส้นประสาทเสียหายหรือปัญหาอื่นๆ

อาหารที่แนะนำหลังจากการผ่าฟัน

1. อาหารอ่อนและผสม:ในวันหลังการผ่าตัดให้เน้นอาหารอ่อนและผสมที่กินง่ายโดยไม่ต้องเคี้ยว อาหารเหล่านี้ช่วยป้องกันการระคายเคืองหรือการบาดเจ็บบริเวณที่ทำการผ่าตัด
2. อาหารเย็น:อาหารเย็นสามารถช่วยลดอาการบวมและบรรเทาอาการได้ ลองทานอาหารอย่างโยเกิร์ตเย็น ไอศกรีม และสมูทตี้
3. ดื่มน้ำให้มาก:การคงความชุ่มชื้นเป็นสิ่งสำคัญสำหรับการรักษา ดื่มน้ำปริมาณมาก แต่หลีกเลี่ยงการใช้หลอดดูด เนื่องจากการดูดอาจทำให้ลิ่มเลือดหลุดออกไปและทำให้เกิดอาการแทรกซ้อนได้
4. หลีกเลี่ยงอาหารรสเผ็ดและเป็นกรด:อาหารรสเผ็ดและเป็นกรดอาจทำให้บริเวณที่ผ่าตัดระคายเคืองและทำให้กระบวนการหายช้าลง หลีกเลี่ยงสิ่งของต่างๆ เช่น ซอสเผ็ด ผลไม้รสเปรี้ยว และมะเขือเทศ
5. อาหารที่อุดมด้วยโปรตีน:โปรตีนเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับการซ่อมแซมเนื้อเยื่อ รวมแหล่งโปรตีน เช่น โยเกิร์ต พุดดิ้ง ไข่คน และชีสเนื้อนิ่ม
6. ผักปรุงสุกและบด:ผักปรุงสุกและบด เช่น มันฝรั่ง มันเทศ และแครอท มีคุณค่าทางโภชนาการและบริโภคง่าย
7. ซอสแอปเปิ้ล:ซอสแอปเปิ้ลไม่หวานเป็นตัวเลือกที่ดีสำหรับการเพิ่มสารอาหารและเส้นใยโดยไม่จำเป็นต้องเคี้ยว
8. ข้าวโอ๊ตหรือครีมข้าวสาลี:ธัญพืชเหล่านี้สามารถทำให้นิ่มลงได้ด้วยนมหรือน้ำ และเป็นแหล่งพลังงานที่ดี
9. คอทเทจชีส:คอทเทจชีสเป็นตัวเลือกที่อุดมด้วยโปรตีนและมีเนื้อสัมผัสที่อ่อนนุ่ม
10. ซุปที่ใช้น้ำซุป:ซุปใสที่ใช้น้ำซุป เช่น ซุปไก่หรือซุปผัก สามารถให้สารอาหารที่จำเป็นและให้ความชุ่มชื้นได้
11. พุดดิ้งและเจลาติน:ของหวานเหล่านี้กลืนง่ายและช่วยให้ผ่อนคลายได้
12. หลีกเลี่ยงอาหารแข็งหรือกรุบกรอบ:อยู่ห่างจากอาหารที่แข็งหรือต้องเคี้ยวมาก เช่น ถั่ว เมล็ดพืช มันฝรั่งทอด และป๊อปคอร์น
13. ค่อยๆ เปลี่ยนไปรับประทานอาหารแข็ง:เมื่อคุณหายดีแล้ว ให้ค่อยๆ เปลี่ยนไปรับประทานอาหารตามปกติมากขึ้น เริ่มต้นด้วยอาหารแข็งที่นิ่มกว่า เช่น พาสต้าปรุงสุก มันบด และผลไม้เนื้ออ่อน และรับประทานอาหารตามปกติตามคำแนะนำของศัลยแพทย์ช่องปากหรือทันตแพทย์
14. ปฏิบัติตามคำแนะนำหลังการผ่าตัด:อย่าลืมปฏิบัติตามคำแนะนำหลังการผ่าตัดของศัลยแพทย์ช่องปากหรือทันตแพทย์เกี่ยวกับการรับประทานอาหาร ยา และสุขอนามัยในช่องปาก
15. หลีกเลี่ยงแอลกอฮอล์และบุหรี่:งดผลิตภัณฑ์แอลกอฮอล์และบุหรี่ในระหว่างกระบวนการบำบัด เนื่องจากอาจทำให้การรักษาล่าช้าและเพิ่มความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อนได้

นี่คือแหล่งที่มาในบทความของเรา

• https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/wisdom-tooth-extraction/about/pac-20395268
• https://www.nhs.uk/conditions/wisdom-tooth-removal/what-happens/
• https://www.webmd.com/oral-health/wisdom-teeth-adult
• https://www.medicalnewstoday.com/articles/321657