ภาวะของเหลวสะสมในเยื่อหุ้มหัวใจ (Pericardial Effusion)

30.04.2567

ภาวะของเหลวสะสมในเยื่อหุ้มหัวใจ (Pericardial Effusion) คือ การสะสมของของเหลวส่วนเกินในช่องว่างรอบๆ หัวใจ หากมีของเหลวมากเกินไปก็สามารถเพิ่มแรงดันต่อหัวใจได้ เป็นอุปสรรคที่ทำให้หัวใจไม่สามารถสูบฉีดได้ตามปกติ เยื่อหุ้มหัวใจประกอบด้วยเนื้อเยื่อ 2 ชั้นบางๆ โดยปกติจะมีของเหลวจำนวนเล็กน้อยอยู่ระหว่าง 2 ชั้นนี้ ของเหลวจะลดแรงเสียดทานระหว่างเนื้อเยื่อทั้ง 2 ชั้น ขณะที่เสียดสีกันระหว่างการเต้นของหัวใจแต่ละครั้ง ในบางกรณีของเหลวส่วนเกินสามารถก่อตัวขึ้นระหว่าง 2 ชั้น กลายเป็นภาวะของเหลวสะสมในเยื่อหุ้มหัวใจ ของเหลวเพียงเล็กน้อยจะไม่ทำให้เกิดปัญหามากนัก แต่ถ้ามีของเหลวมากเกินไปก็อาจทำให้หัวใจเกิดภาวะที่เรียกว่า การบีบตัวของหัวใจ จำเป็นต้องได้รับการรักษาฉุกเฉิน เนื่องจากหัวใจไม่สามารถขยายตัวได้ตามปกติ เลือดจึงเข้าสู่หัวใจจากร่างกายได้น้อยลง ซึ่งสามารถลดปริมาณออกซิเจนในเลือดที่ไหลเข้าสู่ร่างกายได้ ในบางกรณีของเหลวสะสมในเยื่อหุ้มหัวใจจะพัฒนาอย่างรวดเร็ว เราจะเรียกว่า ของเหลวสะสมในเยื่อหุ้มหัวใจเฉียบพลัน ในบางครั้ง ของเหลวจะค่อยๆ ก่อตัวขึ้น และหากเกิดปัญหามากกว่า 1 ครั้ง อาจทำให้เกิดภาวะเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบได้ในที่สุด

สาเหตุของ Pericardial Effusion

เงื่อนไขหลายประการอาจทำให้เกิดของเหลวส่วนเกิน และการอักเสบในเยื่อหุ้มหัวใจ ได้แก่

มะเร็ง (แพร่กระจายจากส่วนอื่นของร่างกาย หรือจากเนื้อเยื่อหัวใจเอง)
การติดเชื้อที่เยื่อหุ้มหัวใจ เช่น จากการติดเชื้อไวรัส หรือแบคทีเรีย
การอักเสบของถุงเยื่อหุ้มหัวใจ (เช่น เนื่องจากหัวใจวาย)
การบาดเจ็บ (รวมถึงทั้งหัตถการเกี่ยวกับหัวใจ)
ปัญหาระบบภูมิคุ้มกัน
สาเหตุของการเผาผลาญ เช่น ไตวาย
ปฏิกิริยาต่อยาบางชนิด
รังสี

บางครั้งไม่ทราบสาเหตุของการสะสมของของเหลวในเยื่อหุ้มหัวใจ

อาการของภาวะของเหลวสะสมในเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบ

เมื่อของเหลวสะสมในเยื่อหุ้มหัวใจมากขึ้นจะทำให้เกิดอาการต่อไปนี้

เจ็บหน้าอก
เส้นเลือดที่คอขยาย
เป็นลม
หายใจเร็ว
อัตราการเต้นของหัวใจเพิ่มขึ้น
คลื่นไส้
ปวดท้องด้านขวาบน
หายใจถี่
แขนขาบวม

หากรุนแรงอาจจะทำให้เกิดอาการช็อกได้ โดยมีอาการต่อไปนี้

วิงเวียนศีรษะ
เหงื่อชุ่ม
อ่อนเพลีย
หายใจเร็ว
คลื่นไส้
อาเจียน
ผิวสีซีด
ปัสสาวะออกน้อย
ช็อก

แต่อาการดังกล่าวอาจจะเกิดจากภาวะอื่นๆ ได้ ดังนั้นควรเข้ารับการวินิจฉัยจากแพทย์ หัวใจเต้นเต้นผิดจังหวะบอกถึงโรคอะไรบ้าง อ่านต่อที่นี่ Pericardial Effusion

การรักษาภาวะของเหลวสะสมในเยื่อหุ้มหัวใจ

การรักษาจะขึ้นอยู่กับอาการ อายุ และสุขภาพโดยทั่วไปของผู้ป่วย นอกจากนี้ยังขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการ และสาเหตุ การสะสมของเหลวในเยื่อหุ้มหัวใจเรื้อรัง และเฉียบพลันอาจต้องได้รับการรักษาที่แตกต่างกัน การสะสมของเหลวในเยื่อหุ้มหัวใจเคสที่ไม่รุนแรง การรักษาได้แก่

การเฝ้าติดตามตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจซ้ำๆ
การบำบัดที่มุ่งไปที่สาเหตุ เช่น ยาปฏิชีวนะสำหรับการติดเชื้อแบคทีเรีย หรือยา เช่น ไอบูโพรเฟน สำหรับการอักเสบ การรักษาอาการปวดด้วยแอสไพริน หรือยาอื่น

การสะสมของเหลวในเยื่อหุ้มหัวใจเคสที่รุนแรง การรักษาอื่นๆ นอกเหนือจากการรักษาในกรณีเรื้อรัง ได้แก่

การระบายน้ำออกจากเยื่อหุ้มหัวใจฉุกเฉินด้วยกระบวนการที่เรียกว่า Pericardiocentesis ขั้นตอนนี้ใช้เข็ม และท่อที่บางและยืดหยุ่นได้ (สายสวน) เพื่อระบายของเหลว
บางครั้งถุงเยื่อหุ้มหัวใจอาจถูกระบายออกระหว่างการผ่าตัด ศัลยแพทย์อาจนำชิ้นส่วนของเยื่อหุ้มหัวใจออกไปช่วยวินิจฉัยสาเหตุ รวมทั้งสามารถป้องกันไม่ให้ของเหลวสร้างขึ้นอีก

ยาแอสไพรินส่งผลต่อสมรรถภาพทางเพศจริงหรือไม่อ่านต่อที่นี่ ภาวะของเหลวสะสมในเยื่อหุ้มหัวใจมักจะดีขึ้นอย่างมากหลังจากถ่ายของเหลวส่วนเกินออก ผลลัพธ์ของการรักษาอาจขึ้นอยู่กับสาเหตุ และความรุนแรงของอาการ แพทย์จะพิจารณาวิธีการที่เหมาะสมที่สุดกับคุณ สิ่งสำคัญหากคุณมีสัญญาณของภาวะของเหลวสะสมในเยื่อหุ้มหัวใจควรรีบไปพบแพทย์เพื่อวินิจฉัยโดยด่วน เพื่อป้องกันการเกิดภาวะแทรกซ้อนอื่นๆ ตามมา