เนื้อตายเน่า Gangrene คืออะไร
เนื้อตายเน่า (Gangrene) เนื้อตายเน่าเกิดขึ้นเมื่อเนื้อเยื่อส่วนใดส่วนหนึ่งของร่างกายขาดเลือดที่อุดมด้วยออกซิเจนทำให้เนื้อเยื่อตายในบางส่วนของร่างกาย ซึ่งมักจะเป็นที่มือ หรือเท้า (เท้าเน่า มือเน่า) โดยเนื้อตายเน่าเป็นภาวะร้ายแรงที่อาจส่งผลให้ต้องตัดแขนขาหรือเสียชีวิต จำเป็นต้องได้รับการรักษาอย่างเร่งด่วน เพื่อหยุดการแพร่กระจายของเนื้อเยื่อตายให้เร็วที่สุด โรคเบาหวานมีความสัมพันธ์กับเนื้อตายเน่า จากเส้นประสาทอักเสบจากเบาหวาน หรือเส้นประสาทตาย โดยการบาดเจ็บบางครั้งไม่สามารถสังเกตเห็นได้ ไม่ใช่แค่โรคเบาหวานที่ทำให้เสี่ยงต่อเนื้อตายเน่า ปัจจัยเสี่ยงอื่นๆ ได้แก่ การสูบบุหรี่ และเงื่อนไขสุขภาพต่างๆ เช่น โรค Raynaud เป็นต้น
เนื้อตายเน่าสามารถแบ่งเป็น 2 ประเภทหลักดังนี้
โรคเนื้อตายเน่าแห้ง (Dry Gangrene)
เนื้อตายเน่าแห้งบางครั้งเรียกว่า อาการมัมมี่ โดยเริ่มต้นช้ากว่าเนื้อตายเน่าเปียก และมักสัมพันธ์กับโรคเรื้อรัง ซึ่งรวมถึงโรคเบาหวานผิวหนังจะแห้งเหี่ยว และมักมีสีเข้ม ตั้งแต่สีน้ำตาลจนถึงสีน้ำเงินอมม่วง และให้ความรู้สึกเย็นเมื่อสัมผัส สาเหตุส่วนใหญ่มักมาจากปัญหาโรคหลอดเลือด อ่านเรื่องน่าสนใจเกี่ยวกับโรคเนื้อเน่าโรคเนื้อตายเน่าเปียก (Wet Gangrene)
ในเนื้อตายเน่าเปียกจะมีลักษณะผิวหนังจะบวม และเกิดตุ่มพอง และอาจแตกออก หนองไหล โดยทั่วไปจะเกิดจากการติดเชื้อของเนื้อเยื่อที่ตายแล้ว เนื้อตายเน่าเปียกสามารถเกิดขึ้นได้หลังจากแผลไหม้รุนแรง หรืออาการบวมที่มีน้ำเหลือง โรคเนื้อตายเน่าชนิดนี้สามารถเกิดขึ้นได้ในผู้ป่วยเบาหวานที่มีอาการบาดเจ็บ แต่ไม่สังเกตเห็นได้ หรือเนื่องจากโรคระบบประสาทจากเบาหวานอาการของโรคเนื้อตายเน่า
ลักษณะสำคัญของเนื้อตายเน่าได้แก่- บริเวณที่เนื้อตายจะเปลี่ยนสี และในที่สุดก็แห้ง และสีคล้ำลง สีจะเปลี่ยนจากสีแดงเป็นสีดำในเนื้อตายเน่าแห้ง หรืออาจจะบวม และมีกลิ่นเหม็นในเนื้อเน่าเปียก
- บนผิวหนังมีเส้นแบ่งที่ชัดเจนระหว่างผิวที่เนื้อตายเน่า และผิวที่มีสุขภาพดี
- ไม่รู้สึก หรือขยับไม่ได้
- เย็นเมื่อสัมผัส
- มีไข้ และหนาวสั่น
- มึนงง
- คลื่นไส้
- อาเจียน
- ท้องเสีย
- ความดันโลหิตต่ำทำให้เวียนศรีษะ และเป็นลม
- หายใจถี่ และอัตราการเต้นของหัวใจเพิ่มขึ้น
- บวม และเจ็บปวด บริเวณนั้นจะเริ่มสีซีด ก่อนจะเปลี่ยนเป็นสีดำอมเขียวในที่สุด
- มีตุ่มสีน้ำตาลแดง ที่เกิดจากผลิตของเหลวสีน้ำตาลแดง หรือเลือดที่มีกลิ่นเหม็น เมื่อเนื้อเยื่อที่ได้รับผลกระทบได้รับการระบายออก
- ตรวจดูมีเสียงแตก (Crepitus) เนื่องจากการเคลื่อนตัวของแก๊สใต้ผิวหนัง เป็นถุงลมได้ผิวหนัง
สาเหตุของโรคเนื้อตายเน่า
การบาดเจ็บที่ลึก หรือถูกทับถมในสภาพที่เต็มไปด้วยแบคทีเรีย เช่น บาดแผลจากการสู้รบในระหว่างสงคราม อาจทำให้เกิดเนื้อตายเน่าได้ โรคเนื้อตายเน่าทุกรูปแบบเกิดขึ้น เนื่องจากการสูญเสียเลือดไปเลี้ยงบริเวณใดบริเวณหนึ่ง ทำให้เนื้อเยื่อขาดออกซิเจน และสารอาหาร ทำให้เนื้อเยื่อตาย โดยเนื้อตายเน่าแบบแห้ง มีสาเหตุมาจาก- ปัญหาหลอดเลือด ส่วนใหญ่เกิดจากสุขภาพของหลอดเลือดแดงและเส้นเลือดที่ขา และนิ้วเท้าไม่ดี ซึ่งมักจะเกิดขึ้นเมื่อเวลาผ่านไปเนื่องจากปัญหาสุขภาพต่างๆ เช่น โรคเบาหวาน โรคหลอดเลือดแดงส่วนปลาย และความดันโลหิตสูง
- แผลไหม้อย่างรุนแรง น้ำร้อนลวก และความเย็นเกินไป ไม่ว่าจะเป็นความร้อน สารเคมี และความหนาวเย็นสุดขั้ว ซึ่งรวมถึงอาการบวมเป็นน้ำเหลือง
- โรค Raynaud เป็นโรคที่มีการไหลเวียนที่ปลายนิ้วแ ละนิ้วเท้าบกพร่อง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสภาพอากาศหนาวเย็น ทำให้เสี่ยงต่อเนื้อตายเน่าได้
- โรคเบาหวาน ระดับน้ำตาลในเลือดที่ไม่สมดุลสามารถทำลายหลอดเลือด และเส้นประสาท ทำให้ออกซิเจนไปเลี้ยงแขนขาได้น้อยลง
เนื้อตายเน่าแบบเปียกมีสาเหตุมาจาก
- การบาดเจ็บ บาดแผลที่ลึก หรือเจาะทะลุ และติดเชื้อแบคทีเรีย อาจทำให้เกิดเนื้อตายเน่าได้ เช่น แผลจากอุบัติเหตุ แผลจากสงคราม เป็นต้น
- เส้นเลือดอุดตัน แม้ว่าการอุดตันอย่างกะทันหันของหลอดเลือดแดงอาจนำไปสู่โรคเนื้อตายเน่าแห้ง แต่ยังเพิ่มความเสี่ยงของการติดเชื้อ และเนื้อตายเน่าเปียกอีกด้วย
- ภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง หากระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอลง เช่น จากเชื้อเอชไอวี โรคเบาหวาน การดื่มแอลกอฮอล์ หรือการใช้ยาเป็นเวลานาน หรือการรักษาด้วยเคมีบำบัดหรือการฉายรังสีเมื่อเร็วๆ นี้ การติดเชื้อเล็กน้อยจะทวีความรุนแรงขึ้นอย่างรวดเร็ว และอาจกลายเป็นโรคเนื้อตายเน่าแบบเปียกได้
การรักษาโรคเนื้อตายเน่า
การรักษาเนื้อตายเน่านั้นขึ้นอยู่กับปัจจัยชนิด ตำแหน่ง และขอบเขตของเนื้อเยื่อที่เป็นโรค ต้องไปพบแพทย์ทันที เพื่อลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อนร้ายแรง และการเสียชีวิต รูปแบบที่รุนแรงที่สุดของโรคเนื้อตายเน่า คือ เนื้อตายน่าจากแก๊สเป็นอันตรายถึงชีวิตหากไม่ได้รับการรักษาที่ทันเวลา การรักษาอาจจะใช้วิธีการฉุกเฉินดังต่อไปนี้- การให้ยาปฏิชีวนะทางหลอดเลือดดำ
- การผ่าตัดเอาเนื้อเยื่อที่ตายแล้วออก รวมถึงการตัดแขนขา หรือแขนขา เพื่อยับยั้งการแพร่กระจายในวงกว้าง
- การทำศัลยกรรมตกแต่ง รวมทั้งการปลูกถ่ายผิวหนัง และเทคนิคอื่นๆ
หัวข้อที่เกี่ยวข้อง
ภาวะหนังหุ้มปลายองคชาตตีบ (Phimosis)
สาเหตุของผิวแห้งกร้านและวิธีบำรุงผิว
เนื้องอกต่อมหมวกไตฟีโอโครโมไซโตมา (Pheochromocytoma)
ภาวะปวดหลอน (Phantom Pain)
โรคปริทันต์ (Periodontitis) : อาการ สาเหตุ การรักษา
โรคอกบุ๋ม (Pectus Excavatum)
ติดตาม
เข้าสู่ระบบ
0 ความคิดเห็น