เมื่อถูกฟ้าผ่า (Lightning Strike) : อาการ สาเหตุ การรักษา

ฟ้าผ่าเกิดจากอะไร สาเหตุการเกิดฟ้าผ่า

ฟ้าผ่าแบบต่างๆ

• ฟ้าผ่าคน
• ฟ้าผ่าลงที่สิ่งอื่นที่คนสัมผัสอยู่ เช่น ฟ้าผ่าต้นไม้ เสา
• ฟ้าผ่าแฉลบ สายฟ้าผ่าลงที่สิ่งอื่นแล้วแฉลบมาถูกตัวคน
• ฟ้าผ่าลงดิน แล้วกระแสไฟฟ้าแผ่เป็นวงกลมรอบจุดนั้น
• บาดเจ็บจากแรงอัด คนบาดเจ็บจากแรงกระแทกจากฟ้าผ่า
• แรงส่ง 
• ถูกฟ้าผ่าโดยตรง : ฟ้าผ่าลงสู่ตัวของคนโดยตรง
• สัมผัสกับฟ้าผ่า : การที่ผู้คนสัมผัสกับวัตถุ เช่นต้นไม้ ที่โดนฟ้าผ่า 
• การลื่นไถล : หมายถึงการกระโดดเข้าไปให้วัตถุแรกที่มีกระแสไฟฟ้าผ่า เช่นพื้นดิน
• ฟ้าผ่าลงพื้นดินหมายถึงสายฟ้าฟาดลงบนพื้นและกระแสไฟฟ้ากระจายออกเป็นวงกลมจากจุดนั้น
• การบาดเจ็บที่เกิดจากวัตถุที่ไม่มีคม หมายถึง บุคคลถูกเหวี่ยงอย่างรุนแรงจากฟ้าผ่าหรือจากแรงระเบิดที่เกิดขึ้นเมื่ออากาศโดยรอบร้อนจัดและเย็นลงอย่างรวดเร็ว
• Upward streamer: เมื่อกระแสไฟฟ้าพลังงานต่ำวนขึ้นเพื่อมาพบกับตัวนำด้านล่าง มักทำให้เกิดกระแสไฟฟ้ามากพอที่จะทำให้บาดเจ็บ แม้ว่ากระแสไฟฟ้าจะไม่บรรจบครบวงจรก็ตาม

อาการเมื่อโดนฟ้าผ่า

• การบาดเจ็บของหัวใจ หรือหัวใจหยุดเต้น
• หนึ่งในสามของผู้ที่บาดเจ็บรุนแรงจากฟ้าผ่า มีภาวะชีพจรหยุดชั่วคราว (Keraunoparalysis) คือ อัมพาตชั่วคราวจากฟ้าผ่า
• อาจมีแผลไฟไหม้ตื้นๆ ไม่ค่อยพบแผลไฟไหม้ลึก 
• อาจมีกระดูกหักหรือเคลื่อนจากแรงฟ้าผ่า
• อาจมีกระโหลกศีรษะแตกและบาดเจ็บที่กระดูกสันหลังได้จากแรงกระแทก
• บาดเจ็บที่ปอด ทำให้หายใจตื้น
• บาดเจ็บที่ตา อาจทำให้เกิดปัญหาการมองเห็นทันที หรือเกิดต้อกระจกตามมา
• แก้วหูทะลุ ทำให้ปวดหู หูดับ และวิงเวียนศีรษะ

เมื่อไรควรไปรักษา

•  หมดสติแม้ว่าจะเป็นระยะเวลานานแค่ไหน
• อัมพาต
• เจ็บหน้าอก
• หายใจตื้น
• เจ็บหลัง เจ็บคอ
• มีการผิดรูปของแขนขาอย่างเห็นได้ชัด แสดงว่ามีกระดูกหัก
• มีแผลไฟไหม้ให้เห็น

การรักษาอาการฟ้าผ่า

• บาดเจ็บที่ศีรษะ เห็นได้จากมีการสลบ หรือมีอาการสับสน ส่วนใหญ่ให้พักสังเกตอาการที่โรงพยาบาล
• การตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจหรือตรวจจากเลือดสามารถตรวจสอบความเสียหายที่หัวใจได้ โดยเป็นการรักษาที่โรงพยาบาลหรือจำเป็นต้องใช้ยาหากจำเป็น
• รักษาการบาดเจ็บที่หูและตา (ถ้ามี)
• วัดค่าชีพจรไม่ได้ชั่วคราว (Keraunoparalysis) เป็นสภาวะที่อาจเกิดขึ้นชั่วคราว จำเป็นต้องให้ผู้ป่วยรักษาเข้ารับการสังเกตอาการในโรงพยาบาล
• การบาดเจ็บของไขสันหลังมักต้องพักสังเกตอาการในโรงพยาบาล หรือผ่าตัด
• กระดูกหักรักษาด้วยการใส่เฝือกหรือผ่าตัด
• รักษาอาการของการบาดเจ็บที่เส้นประสาท (เช่นอาการชา)

การติดตามผล

วิธีการป้องกันฟ้าผ่าควรทำอย่างไรบ้าง

• หลีกเลี่ยงการออกไปนอกอาคารในช่วงเวลาที่มีพายุฟ้าคะนอง คุณต้องหาที่หลบเมื่อมีฟ้าแลบฟ้าร้อง  หากได้ยินเสียงฟ้าร้อง แสดงว่าคุณอยู่ในรัศมีของฟ้าผ่า ควรรีบหาที่หลบทันทีหากคุณอยู่ในที่โล่ง ฟ้าผ่าเดินทางไปได้16-20 กิโลเมตรก่อนจะมีพายุตามมา ท้องฟ้าใสก็เกิดฟ้าผ่าได้
• หาที่หลบจากพายุ อย่าอยู่ใกล้พื้นที่สูงหรือสิ่งของที่สูง
• อย่าจับหรือถือวัตถุที่เป็นโลหะระหว่างมีพายุฟ้าคะนอง วางไม้กอล์ฟ คันเบ็ด และไม้เบสบอล ไว้ห่างตัว
• หากมีฟ้าผ่าที่ใกล้ๆตัว ให้ระวังเพราะฟ้าผ่าซำ้ที่เดิมได้
• หากคุณหาที่หลบไม่ได้จริงๆ ให้ก้มตัวให้ต่ำวางมือที่เข่าหรืออุดหูเพื่อกันเสียง ถ้ามีคนอื่นอยู่ด้วยให้อยู่ห่างกันอย่างน้อย 5 เมตร
• การอยู่ในยานพาหนะเช่นรถยนต์หรือรถโรงเรียนเป็นที่หลบภัยที่ดี ปิดกระจกทั้งหมดและไม่สัมผัสกับส่วนที่เป็นโลหะ รถกอล์ฟไม่เหมาะกับการเป็นที่หลบภัย ผู้ที่ใช้เครื่องจักรกลหนัก ควรอยู่ในห้องบังคับเครื่องจักร ไม่ควรออกมาหาที่หลบภัยภายนอก
• แม้ว่าคุณจะอยู่ในอาคาร ปิดหน้าต่างและอยู่ให้ห่างหน้าต่าง ไม่ควรใช้โทรศัพท์มีสายและเครื่องใช้ไฟฟ้าเช่นคอมพิวเตอร์ เพราะกระแสไฟฟ้าสามาถผ่าลงดินภายนอกและลามเข้ามาในอาคารได้
• ควรรออย่างน้อย 30 นาที หลังจากฟ้าผ่าหรือฟ้าร้อง ก่อนที่จะออกจากที่หลบภัย

ข้อเท็จจริง

• ฟ้าผ่าเป็นห้าอันดับแรกของการตายจากธรรมชาติ
• ผู้ที่ตายหรือบาดเจ็บจากฟ้าผ่า ส่วนใหญ่กำลังทำกิจกรรมนอกบ้าน เช่นตกปลา แล่นเรือ ว่ายน้ำหรือเล่นกีฬา ส่วนหนึ่งคือกำลังทำงานเช่นงานก่อสร้าง หรือทำงานในไร่นา

นี่คือแหล่งที่มาในทความของเรา

• https://www.nationalgeographic.com/environment/article/lightning
• https://www.weather.gov/safety/lightning-struck
• https://www.nssl.noaa.gov/education/svrwx101/lightning/faq/
• https://www.weather.gov/safety/lightning-struck