ประเภทของวัสดุปิดแผล (Wound Dressing)

ประเภทของวัสดุปิดแผล (Wound Dressing) – รักษาบาดแผลอย่างไร?

21.11.2567

วัสดุปิดแผลคือ

ตั้งแต่ยังเป็นเด็ก การดูแลบาดแผลคือสิ่งสำคัญที่ต้องใส่ใจ แผนถลอกที่มีเลือดไหล ต้องใช้น้ำยาฆ่าเชื้อ และผ้าพันแผลปราศจากเชื้อที่ส่วนใหญ่จะมีที่บ้านอยู่แล้ว ซึ่งบางครั้งวิธีดังกล่าวก็ไม่ใช้วิธีการรักษาบาดแผลที่ดีที่สุด เพราะมีวัสดุปิดแผลอื่น ๆ นอกเหนือจากผ้าพันแผลปราศจากเชื้อที่สามารถรักษา และลดความเสี่ยงในการติดเชื้อได้มากขึ้น การรักษาบาดแผลมีความแตกต่างกันไปในแต่ละครั้ง ขึ้นกับปัจจัยหลายประการ ตั้งแต่อายุ ลักษณะของผิว ประเภทของบาดแผล ตำแหน่งของแผล ความรุนแรง และอื่น ๆ แม้ว่าการลดความเสี่ยงต่อการติดเชื้อจะสำคัญ แต่การรักษาบาดแผลจะทำได้มากกว่านั้น หากดูแลบาดแผลอย่างเหมาะสม ด้วยวัสดุปิดแผลที่เหมาะสม เวลาในการรักษาจะดีขึ้น และร่างกายจะได้รับการปกป้องอย่างเหมาะสมด้วย หากมีอาการบาดเจ็บร้ายแรง อย่าพยายามทำแผลด้วยตัวเอง ควรไปพบแพทย์เพื่อหลีกเลี่ยงอาการแทรกซ้อน

วิธีทำแผลคือ

วัสดุปิดแผลคือสิ่งที่ช่วยให้บาดแผลไม่ถูกสัมผัสโดยตรง จึงสามารถรักษา และป้องกันบาดแผล หรือภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ ได้ การเลือกวัสดุปิดแผลจะขึ้นกับประเภทของแผล โดยขั้นตอนการรักษาบาดแผลนั้นเริ่มจาก:

การห้ามเลือด และทำให้เลือดแข็งตัว
ดูดซับเลือดที่ซึมออกมา รวมทั้งพลาสมา หรือของเหลวอื่น ๆ ออกไปให้หมด
ทำแผล

ประเภทของวัสดุปิดบาดแผล

ปัจจุบันมีอุปกรณ์ทำแผลหลายประเภท ได้แก่

ผ้าพันแผล

ผ้าสำหรับปิดแผลได้รับความนิยมในการใช้งานกันมาก สามารถใช้งานได้หลากหลาย และใช้เพื่อป้องกันไม่ให้บาดแผลเปิดจากการบาดเจ็บที่เล็กน้อย แต่มีรอยแผลหลายแผล อย่างกรณีหัวเข่าถลอก บาดแผลที่รู้สึกเจ็บ หรือบาดแผลบริเวณที่ผิวบอบบาง บ่อยครั้งที่แพทย์จะใช้ผ้าพันแผลเป็นอุปกรณ์ใช้ในการปฐมพยาบาลบาดแผลชั้นแรก หรือใช้เป็นวัสดุปิดแผลชั้นที่ 2 เพื่อรักษาบาดแผลให้ปลอดภัยมากขึ้น เนื่องจากผ้าไม่ส่งผลกระทบต่อร่างกาย จึงเป็นตัวเลือกที่ดีสำหรับบาดแผลที่ไม่สะดวกจะปิดแผลด้วยวัสดุอื่น ๆ นอกเหนือไปจากผ้าพันแผลแบบธรรมดา ยังมีผ้าพันแผลแบบสำเร็จรูปและแบบม้วน มีจำหน่ายในรูปทรงและขนาดต่าง ๆ ซึ่งปรับเปลี่ยนเพื่อให้พอดีกับบาดแผล และใช้งานง่าย wound dressing

โฟมปิดแผล

วัสดุปิดแผลอีกประเภทหนึ่งคือโฟมปิดแผล เป็นวัสดุที่นุ่มมาก และดูดซับได้ดี โฟมปิดแผลช่วยปกป้องแผล และรักษาสมดุลความชุ่มชื้นที่ดีต่อสุขภาพ ทำให้วัสดุปิดแผลด้วยโฟมใช้ได้ดีกับบาดแผลที่มีกลิ่นเหม็น การดูดซับของโฟมปิดแผลจะช่วยให้แผลหายเร็วขึ้น เนื่องจากช่วยดูดซับของเหลวส่วนเกินออกจากบาดแผลได้อย่างมีประสิทธิภาพ ในขณะเดียวกันก็ช่วยรักษาความชุ่มชื้น ส่งผลให้แผลหายเร็วขึ้น พร้อมปกป้องแผลไม่ให้ติดเชื้อ การซึมผ่านของแผ่นโฟมจะยอมให้น้ำผ่านเข้าไปได้ แต่แบคทีเรียเข้าไปไม่ได้ แผ่นโฟมปิดแผลมีหลากหลายรูปทรงและขนาด ทั้งแบบกาวและแบบไม่มีกาว

วัสดุปิดแผลแบบใส

วัสดุปิดแผลแบบใสใช้เพื่อให้แพทย์สามารถติดตามอาการของบาดแผลได้อย่างใกล้ชิด เนื่องจากวัสดุปิดแผลแบบใสทำขึ้นจากฟิล์มใส จึงง่ายต่อการตรวจดูบาดแผล จึงนิยมใช้กับบาดแผลที่มีขนาดใหญ่ และอาการค่อนข้างซับซ้อน ชนิดของแผลที่ใช้วัสดุปิดแผลแบบโปร่งใส คือแผลผ่าตัด แผลไฟไหม้ และแผลเปื่อย และแผลถูกแทง เนื่องจากฟิล์มบางมาก จึงให้ความรู้สึกสบายกว่าแบบอื่น ๆ และมีความยืดหยุ่นกว่ามาก เมื่อใช้อย่างถูกต้อง แผ่นปิดแผลแบบใสจะช่วยให้แผลสะอาด เร่งการสมานตัว และช่วยให้ติดตามอาการแทรกซ้อนได้

วัสดุปิดแผลไฮโดรคอลลอยด์

วัสดุปิดแผลไฮโดรคอลลอยด์มักระบายอากาศไม่ได้ และมีกาวในตัว ทำงานโดยสร้างสภาวะชื้นที่เหมาะสม เพื่อเร่งเวลาในการรักษา และทำจากวัสดุที่ยืดหยุ่นจึงสบายตัวมากขึ้น พื้นผิวของวัสดุปิดแผลชนิดนี้จะเคลือบด้วยสารพอลิแซ็กคาไรด์ และโพลีเมอร์ชนิดต่าง ๆ ที่ช้วยดูดซับน้ำ และก่อตัวขึ้นเป็นเจล เมื่อเจลสัมผัสกับบาดแผลโดยตรง ก็จะช่วยในการดูแลแผลให้หายเร็วขึ้น ผ้าปิดแผลประเภทนี้มักใช้กับแผลไฟไหม้ แผลลึก แผลที่มีเลือดหรือน้ำเหลืองไหลตลอดเวลา แผลเนื้อตาย แผลกดทับ และแผลบริเวณเส้นเลือดดำ เป็นวัสดุปิดแผลที่ติดได้นาน และใช้งานง่าย

วัสดุปิดแผลแบบไฮโดรเจล

เหมาะสำหรับแผลแห้งที่ต้องการตัวช่วยเพียงเล็กน้อย โดยไฮโดรเจลจะทำหน้าที่เพิ่มความชุ่มชื้นให้กับบาดแผล ช่วยให้แผลหายเร็วขึ้น และสลายเนื้อเยื่อที่แห้งและตายได้ ช่วยเพิ่มความสบายให้กับผู้ป่วย และลดความเจ็บปวดที่เกิดจากเนื้อเยื่อที่ตายแล้ว ในผลิตภัณฑ์ไฮโดรเจลบางชนิด ยังให้ความเย็นเพื่อความสบายที่เพิ่มมากขึ้นอีกด้วย ผ้าปิดแผลแบบไฮโดรเจลมักใช้กับบาดแผลที่มีเป็นจำนวนมาก บาดแผลที่ปล่อยเลือดหรือน้ำเหลืองออกมาเล็กน้อย หรือไม่มีเลย ไฮโดรเจลช่วยให้ฟื้นตัวได้เร็วขึ้น หรือใช้กับบาดแผลที่เจ็บปวด หรือมีเนื้อตายอย่างผิดปกติ เนื่องจากมีเลือดหรือน้ำเหลืองออกมามากเกินไป ไฮโดรเจลช่วยกระตุ้นการเจริญเติบโตของเซลล์ จึงเหมาะกับแผลไหม้ระดับที่ 2 และบาดแผลติดเชื้อ

สรุป

หากต้องการปกป้องไม่ให้เกิดภาวะแทรกซ้อนจากบาดแผล ไม่ว่าขนาดหรือประเภทของบาดแผลจะเป็นอย่างไร สิ่งสำคัญคือต้องแน่ใจว่าได้เตรียมพร้อมจัดหาอุปกรณ์ดูแลบาดแผล และวัสดุปิดแผลเอาไว้พร้อมกับสถานการณ์ฉุกเฉินที่อาจเกิดขึ้นได้ตลอดเวล นอกเหนือจากการแต่งบาดแผลที่เหมาะสมแล้ว ยังสนับสนุนการรักษาบาดแผลด้วยการรักษาโภชนาการที่ดี รักษาร่างกายให้ชุ่มชื้น หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่ และจัดการสภาวะสุขภาพที่ซ่อนอยู่ที่อาจทำให้การรักษาแย่ลง เช่น โรคเบาหวานหรือโรคหลอดเลือด หากคุณสังเกตเห็นสัญญาณของการติดเชื้อ ความเจ็บปวดที่แย่ลง หรือการรักษาบาดแผลล่าช้า ให้ไปพบแพทย์ทันที ผู้ให้บริการด้านการดูแลสุขภาพของคุณสามารถประเมินบาดแผล แนะนำการรักษาที่เหมาะสม และปรับผ้าปิดแผลได้ตามต้องการ โปรดจำไว้ว่าการดูแลบาดแผลควรเป็นรายบุคคลโดยพิจารณาจากลักษณะเฉพาะของบาดแผลและสถานะสุขภาพโดยรวมของผู้ป่วย หากคุณมีคำถามหรือข้อกังวลเกี่ยวกับการตกแต่งบาดแผลหรือการดูแลบาดแผล โปรดปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพหรือผู้เชี่ยวชาญด้านการดูแลบาดแผลเพื่อขอคำแนะนำและคำแนะนำเฉพาะบุคคล