ภาวะลิ่มเลือดในหลอดเลือดดำอุดตัน (Venous Thromboembolism)

01.11.2567

ลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดดำ (VTE) เป็นโรคที่มีลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดดำส่วนลึก และเส้นเลือดอุดตันที่ปอด ลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดดำส่วนลึก (DVT) เกิดขึ้นเมื่อลิ่มเลือดก่อตัวในหลอดเลือดดำส่วนลึก ซึ่งมักเกิดขึ้นที่ขาส่วนล่าง ต้นขา หรือกระดูกเชิงกราน เส้นเลือดอุดตันที่ปอด (PE) เกิดขึ้นเมื่อลิ่มเลือดหลุดออก และเคลื่อนที่ผ่านกระแสเลือดไปยังปอด ความเสี่ยงในการเกิด VTE จะสูงที่สุดหลังการผ่าตัดใหญ่หรือการบาดเจ็บที่สำคัญ หรือเมื่อคุณมีภาวะหัวใจล้มเหลว มะเร็ง หรือหัวใจวาย อาการบวม แดง และปวดเป็นสัญญาณแสดงอาการของการเกิดลิ่มเลือดในหลอดเลือดดำส่วนลึก เส้นเลือดอุดตันที่ปอดอาจทำให้เกิดอาการเจ็บหน้าอกกะทันหัน และหายใจถี่ บางครั้ง VTE เกิดขึ้นโดยไม่มีสัญญาณที่ชัดเจน

อาการ VTE

ปกติอาการภาวะลิ่มเลือด VTE จะไม่แสดงอาการจนกว่าจะเกิดภาวะแทรกซ้อน ในกรณีอื่นๆ ลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดดำส่วนลึกทำให้เกิดอาการบวม หรือไม่สบายบริเวณลิ่มเลือด เส้นเลือดอุดตันที่ปอดอาจทำให้เกิดอาการเจ็บหน้าอก และหายใจลำบาก เส้นเลือดอุดตันที่ปอดอาจเป็นภาวะที่เป็นอันตรายถึงชีวิตได้ หากเกิดลิ่มเลือด VTE บริเวณใด จะทำให้มีอาการต่อไปนี้

บวม
ความเจ็บปวด
ตะคริว หรือปวดเมื่อยบริเวณที่บวม หรือเจ็บปวด มักเป็นที่น่องหรือต้นขา
ผิวแดง

หากเกิดอาการอุดตันที่ปอดจะทำให้เกิดอาการต่อไปนี้

หายใจถี่
ปวดเมื่อยหายใจลึกๆ
หายใจเร็ว
อัตราการเต้นของหัวใจเพิ่มขึ้น
ไออาจจะมีหรือไม่มีเลือด
เวียนศีรษะ
คล้ายจะเป็นลม
เหงื่อออก

ติดต่อแพทย์ของคุณทันทีหากคุณสงสัยว่าคุณมีอาการลิ่มเลือดอุดตัน VTE ควรได้รับการวินิจฉัยโดยเร็วที่สุด เนื่องจากอาจทำให้เกิดเส้นเลือดอุดตันที่ปอดได้

สาเหตุ

VTE เกิดขึ้นในเส้นเลือดที่นำเลือดไปสู่หัวใจ การเกิดลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดดำส่วนลึกอาจเกิดขึ้นได้หากการไหลเวียนของเลือดในหลอดเลือดดำส่วนลึกของร่างกายช้าลง หากมีสิ่งใดทำลายเยื่อบุหลอดเลือด หรือหากองค์ประกอบของเลือดเปลี่ยนแปลงไป ลิ่มเลือดก็ก่อตัวได้ง่ายขึ้น ทำให้การไหลเวียนของเลือดถูกขัดขวาง ลิ่มเลือดเกิดขึ้นตามธรรมชาติในบริเวณที่เกิดการบาดเจ็บ เพื่อป้องกันเลือดออก ความเสียหายต่อหลอดเลือดดำทำให้เกิดปัจจัยบางอย่างในเลือด เพื่อกระตุ้นการทำงานของเอนไซม์ทรอมบิน ทรอมบินที่แอคทีฟจะก่อตัวเป็นเส้นโปรตีนที่ยาวซึ่งจับกลุ่มกับเกล็ดเลือด และเซลล์เม็ดเลือดแดงเพื่อสร้างลิ่มเลือด และอาจเป็นอันตรายเมื่อลิ่มเลือดเหล่านั้นก่อให้เกิดการอุดตัน Venous Thromboembolism

การรักษา หลอดเลือดดำอุดตัน VTE

บางครั้งแพทย์ตรวจพบลิ่มเลือด และตัดสินใจเฝ้าติดตาม แทนที่จะรักษาทันที การรักษาได้แก่

การใช้ยา

ยาต้านการแข็งตัวของเลือด หรือทินเนอร์เลือด และยาละลายลิ่มเลือดเป็นยาที่ใช้กันทั่วไปในการรักษา VTE สารกันเลือดแข็งหรือทินเนอร์เลือดช่วยป้องกันไม่ให้ลิ่มเลือดใหญ่ขึ้น และหยุดการเกิดลิ่มเลือดใหม่

การกำจัดลิ่มเลือดอุดตันด้วยสายสวน

กรณีฉุกเฉิน แพทย์อาจจำเป็นต้องทำการกำจัดลิ่มเลือดอุดตันโดยใช้สายสวน ขั้นตอนนี้ใช้ท่ออ่อน เพื่อเข้าไปถึงลิ่มเลือดในปอด แพทย์สามารถสอดเครื่องมือเข้าไปในหลอดเลือด เพื่อสลายลิ่มเลือด หรือส่งยาผ่านท่อ

แผ่นกรอง Vena cava

ในผู้ป่วยที่ไม่สามารถใช้ทินเนอร์เลือดอาจต้องใช้แผ่นกรอง Vena cava เพื่อรักษาอาการลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดดำส่วนลึก ตัวกรองถูกสอดเข้าไปในเส้นเลือดใหญ่ที่เรียกว่า Vena cava ตัวกรองจับลิ่มเลือดก่อนที่จะเดินทางไปยังปอด ซึ่งป้องกันเส้นเลือดอุดตันที่ปอด อย่างไรก็ตามตัวกรองไม่ได้หยุดการเกิดลิ่มเลือดใหม่