เกลื้อน (Tinea Versicolor) : อาการ สาเหตุ การรักษา การป้องกัน

เกลื้อน (Tinea Versicolor) : อาการ สาเหตุ การรักษา

21.11.2567

เกลื้อนคืออะไร

โรคเกลื้อน (Tinea Versicolor) คือโรคเชื้อราผิวหนังที่เป็นประเภทของยีสต์ ซึ่งบนได้บริเวณชั้นบนของผิวหนัง โดยทั่วไปแล้วเกลื้อนไม่ก่อให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพ อันที่จริงแล้ว บนผิวหนังของคนเรามีจุลินทรีย์ หรือสิ่งมีชีวิตขนาดเล็กอาศัยอยู่จำนวนมาก รวมถึงยีสต์ที่เรียกว่า Malassezia ด้วยเช่นกัน จุลลิทรีย์บางประเภทช่วยปกป้องผิวของคุณจากการติดเชื้อจากเชื้อโรคต่าง ๆ เป็นความสัมพันธ์ทางชีวภาพกับผิวหนังที่ที่เอื้อประโยชน์ต่อกัน ในบางครั้งเมื่อยีสต์เติบโตจนมีปริมาณมากเกินไปก่อให้เกิดผลกระทบกับเม็ดสีผิว ส่งผลให้ผิวหนังมีสีอ่อนหรือเข้มกว่าผิวหนังโดยรอบเป็นหย่อม ๆ ไม่ก่อให้เกิดการติดต่อของโรคผิวหนัง จะเกิดขึ้นเมื่อยีสต์ชนิดหนึ่งจากตระกูล Malassezia ก่อให้เกิดการติดเชื้อหรือยับยั้งระบบภูมิคุ้มกันของคุณ Tinea Versicolor

สาเหตุของเกลื้อนคืออะไร

โรคเกลื้อนเกิดขึ้นเมื่อเชื้อยีสต์ Malassezia เติบโตอย่างรวดเร็วบนผิวหนัง แพทย์ยังไม่แน่ใจในสาเหตุ แต่ปัจจัยบางอย่างอาจส่งเสริมการเจริญเติบโตของยีสต์บนผิวหนัง นั่นคือ:

สภาพอากาศที่มีความร้อนชื้น
เหงื่อออกมากเกินไป
ผิวมัน
ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ
เกิดการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน

โรคเกลื้อนสามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคน พบได้บ่อยในวัยรุ่นและวัยหนุ่มสาว ผู้ใหญ่มีแนวโน้มที่จะเป็นเกลื้อนได้หากไปในที่ที่อากาศร้อนชื้น

อาการของเกลื้อนเป็นอย่างไร

อาการกลากเกลื้อนจะแสดงให้เห็นโดยผิวหนังเกิดการเปลี่ยนสี เป็นอาการที่เห็นได้ชัดเจนที่สุดของเกลื้อน และมักจะเกิดขึ้นที่บริเวณ แขน หน้าอก คอหรือหลัง เกลื้อนอาจจะส่งผลให้ผิวหนังมีความเปลี่ยนแปลงดังนี้:

ผิวหนังเกิดเป็นด่าง หรือเป็นดวง และมีสีสว่างหรือเข้มกว่าสีผิวปกติ หรือ สีชมพู แดง น้ำตาล
ผิวแห้ง คันและตกสะเก็ด
อาการจะดีขึ้นเมื่ออากาศเย็นลง

สำหรับบางคนเมื่อเป็นเกลื้อนอาจจะไม่เห็ยความแตกต่างในสีผิวมากนักแต่จะมีอาการคันและผิวลอกได้

การรักษาเกลื้อน

หากอาการไม่รุนแรงมากนัก ผู้ป่วยอาจรักษาเกลื้อนได้เองที่บ้าน ด้วยครีมหรือแชมพูต้านเชื้อราที่มีขายตามร้านขายยา อาจมีประสิทธิภาพในการฆ่าเชื้อ โดยสามารถใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีตัวยาดังนี้ :

clotrimazole (Lotrimin AF, Mycelex)
miconazole (Monistat, M-Zole)
selenium sulfide (Selsun Blue shampoo)
terbinafine (Lamisil)

หากต้องไปพบแพทย์เพื่อรักษาเกลื้อน แพทย์อาจสั่งจ่ายยา หรือครีมเฉพาะที่สามารถใช้กับผิวหนังได้โดยตรง ที่ร้านขายยาไม่สามารถจำหน่ายได้ เช่น :

ciclopirox (Loprox, Penlac)
ketoconazole (Extina, Nizoral)

หรือจะเป็นยาเม็ดเพื่อรับประทานคือ :

fluconazole (Diflucan)
itraconazole (Onmel, Sporanox)

การป้องกันโรคเกลื้อน

โรคผิวหนังกลากเกลื้อนเมื่อเป็นแล้วรักษาหายแล้ว สามารถกลับมาเป็นได้อีกครั้ง ให้ลองสังเกตุตัวเองว่าเป็นบ่อยแค่ไหนเมื่ออากาศร้อน หากเป็นทุกครั้งที่อากาศเปลี่ยนแปลง ให้ใช้แชมพูหรือผลิตภัณฑ์กำจัดเชื้อราบริเวณผิวหนังเป็นประจำ และควรหลีกเลี่ยงกิจกรรมที่ทำให้เหงื่อออกมาก หรือหากคุณมีเหงื่อออกมาก เมื่อกลับบ้านควรอาบน้ำซับตัวให้แห้งสะอาดทันที ไม่ควรสวมใส่เสื้อผ้าที่ชุ่มเหงื่อนาน หมั่นรักษาความสะอาดของร่างกาย

การวินิจฉัยโรคเกลื้อน

เมื่อผิวหนังติดเชื้อรากลากเกลื้อน แพทย์สามารถสังเกตุได้ด้วยตาเปล่า หรืออาจจะใช้แสงอัลตราไวโอเลตมาช่วยในการวินิจฉัย หรือการเก็บเซลล์ผิวหนังไปตรวจสอบก็เป็นได้

ข้อปฎิบัติเบื้องต้นเมื่อเป็นเกลื้อน

เกลื้อน แม้จะไม่เป็นอันตราย แต่ก็สร้างความรำคาญใจและส่งผลต่อความมั่นใจในตนเองได้ ต่อไปนี้เป็นเคล็ดลับเมื่อเป็นเกลื้อน:

อย่าปล่อยให้ผิวอับชื้น: ความชื้นและความอบอุ่นกระตุ้นให้เชื้อราเติบโต ดังนั้นพยายามทำให้ผิวของคุณแห้งที่สุดเท่าที่จะทำได้ โดยเฉพาะในบริเวณที่มีเหงื่อออกง่าย เช่น รักแร้ ขาหนีบ และใต้ราวนม
หลีกเลี่ยงเสื้อผ้าที่รัดแน่น: เสื้อผ้าที่คับแน่นสามารถกักเก็บความชื้นไว้กับผิวหนังของคุณ สร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้ออำนวยต่อเชื้อรา เลือกใช้ผ้าที่หลวมและระบายอากาศได้ดีเพื่อช่วยให้ผิวแห้ง
ใช้แชมพูต้านเชื้อรา: ถ้าเกลื้อนมีผลต่อหนังศีรษะของคุณ การใช้แชมพูต้านเชื้อราอาจเป็นประโยชน์ มองหาแชมพูที่มีส่วนผสมออกฤทธิ์ เช่น คีโตโคนาโซล ซีลีเนียมซัลไฟด์ หรือซิงค์ ไพริไธโอน ใช้ตามคำแนะนำและทิ้งฟองไว้บนหนังศีรษะสักครู่ก่อนล้างออก
ครีมหรือโลชั่นต้านเชื้อรา: ครีมหรือโลชั่นต้านเชื้อราที่จำหน่ายที่ร้านยาสามารถช่วยรักษาบริเวณที่ได้รับผลกระทบบนผิวหนังของคุณได้ สารออกฤทธิ์ทั่วไป ได้แก่ clotrimazole, miconazole และ terbinafine ทาครีมหรือโลชั่นบนผิวที่สะอาดและแห้งตามคำแนะนำบนฉลากผลิตภัณฑ์
แสงแดด: แสงแดดสามารถแก้ปัญหาเกลื้อนได้ เนื่องจากรังสียูวีช่วยฆ่าเชื้อรา อย่างไรก็ตาม หลีกเลี่ยงการออกแดดเป็นเวลานานและสวมครีมกันแดดเสมอเพื่อปกป้องผิวของคุณจากรังสีที่เป็นอันตราย
รักษาตัวสม่ำเสมอ: ปฏิบัติตามแผนการรักษาอย่างสม่ำเสมอและตามคำแนะนำของผู้ให้บริการด้านการดูแลสุขภาพหรือฉลากผลิตภัณฑ์ แม้ว่าอาการจะดีขึ้น ให้ใช้ผลิตภัณฑ์ต้านเชื้อราต่อไปตามระยะเวลาที่แนะนำเพื่อให้แน่ใจว่าการติดเชื้อจะถูกกำจัดให้หมดสิ้น
รักษาสุขอนามัยที่ดี: ซักเสื้อผ้า ผ้าปูที่นอน และผ้าเช็ดตัวเป็นประจำเพื่อป้องกันการแพร่กระจายหรือการติดเชื้อซ้ำ
หลีกเลี่ยงการใช้สิ่งของส่วนตัวร่วมกัน: เกลื้อนเป็นโรคติดต่อได้ในระดับหนึ่ง ดังนั้น หลีกเลี่ยงการใช้สิ่งของส่วนตัวร่วมกัน เช่น ผ้าเช็ดตัว เสื้อผ้า หรือแปรงหวีผม
การพิจารณาเรื่องอาหาร: หลักฐานบางอย่างชี้ให้เห็นว่าอาหารที่มีน้ำตาลและคาร์โบไฮเดรตขัดสีสูงอาจส่งผลต่อการเจริญเติบโตของยีสต์ Malassezia พิจารณาลดการรับประทานอาหารที่มีน้ำตาลและอาหารแปรรูป
ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพ: หากการรักษาที่จำหน่ายหน้าเคาน์เตอร์ไม่ได้ผลหรือหากการติดเชื้อรุนแรง จำเป็นต้องปรึกษาแพทย์ผิวหนังหรือผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพเพื่อรับการวินิจฉัยที่เหมาะสมและวางแผนการรักษาเฉพาะบุคคล

โปรดจำไว้ว่าเคล็ดลับเหล่านี้ใช้แทนคำแนะนำทางการแพทย์ไม่ได้ หากคุณสงสัยว่าคุณมีเกลื้อนหรืออาการทางผิวหนังอื่นๆ ควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเพื่อรับการวินิจฉัยที่ถูกต้องและการรักษาที่เหมาะสม

นี่คือแหล่งที่มาของบทความของเรา

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/tinea-versicolor/symptoms-causes/syc-20378385
https://www.nhs.uk/conditions/pityriasis-versicolor/
https://www.aad.org/public/diseases/a-z/tinea-versicolor-treatment

เนื้อหาและรีวิวมาจากผู้เชี่ยวชาญ โดย Bupa team