ยาสามารถเข้าสู่ร่างกายมนุษย์ได้หลายวิธี ไม่ว่าจะเป็นการกลืนเม็ดยา ดื่มของเหลว หรือฉีดยา ยาสอด หรือยาเหน็บ (Suppositories) เป็นอีกวิธีหนึ่งในการใช้ยา โดยยาสอดจะมีลักษณะเป็นทรงกลมหรือรูปกรวยขนาดเล็กที่สามารถสอดในร่างกายด้านล่าง โดยเมื่อยาสอดเข้าสู่ภายใน ยาจะละลาย และปล่อยฤทธิ์ออกมา
ยาสอดไม่ใช่ผลิตภัณฑ์ที่น่าพอใจที่ แต่พวกมันสามารถช่วยให้ร่างกายได้รับยาที่ไม่สามารถกลืนได้ หรือกระเพาะอาหาร หรือลำไส้ดูดซึมได้ไม่ดี
ประเภทของยาเหน็บ
สำหรับยาเหน็บ หรือยาสอดวัตถุดิบหลักพื้นฐานส่วนใหญ่จะเป็นเจลาติน เมื่อความอบอุ่นของร่างกายละลายจากยาเหน็บเจลาตินจะค่อยๆ ละลายออก ยาเหน็บประเภทต่างๆ จะเข้าไปในไส้ตรง ช่องคลอด หรือท่อปัสสาวะ อาจจะเป็นการรักษาบริเวณที่เหน็บเข้าไป หรือเป็นการรักษาส่วนอื่นๆ โดยยาจะซึมเข้าสู่เลือด และไปยังส่วนต่างๆ ของร่างกาย ยาเหน็บทวารหนักจะมีขนาดไม่เกิน 1 นิ้ว มักเป็นรูปมน หรือรี ส่วนใหญ่ใช้รักษาโรคต่อไปนี้- โรคภูมิแพ้
- วิตกกังวล
- ท้องผูก
- ไข้
- ริดสีดวงทวาร
- อาการเมารถ
- คลื่นไส้
- ปวดและคัน
- อาการชัก
- ปัญหาสุขภาพจิต เช่น โรคจิตเภท หรือ โรคอารมณ์สองขั้ว
- การติดเชื้อแบคทีเรีย หรือเชื้อรา
- ช่องคลอดแห้ง
- การคุมกำเนิด
เมื่อไรที่ต้องใช้ยาเหน็บ
ส่วนมากเราจะใช้ยาเหน็บในตัวยาที่จะสลายตัวเร็วเกินไปในทางเดินอาหาร เมื่อรับประทาน หรือดื่มยาเข้าไป รวมทั้งเหตุผลดังต่อไปนี้- ไม่สามารถกลืนยาได้
- อาเจียนอย่างรุนแรง
- ยามีรสชาติแย่เกินกว่าจะรับประทาน
วิธีการใช้ยาเหน็บ
การใช้ยาเหน็บทางทวารหนัก
- ไปห้องน้ำก่อน เพื่ออุจจาระออก ทำให้ลำไส้ถูกล้างออก
- ล้างมือด้วยสบู่ และน้ำอุ่น
- เตรียมยาเหน็บออกมา
- ใช้น้ำมันหล่อลื่นชะโลมที่ยาเหน็บ
- ให้ร่างกายอยู่ในตำแหน่งที่สบายที่สุด สามารถยืนด้วยขาข้างหนึ่งบนเก้าอี้ หรือนอนตะแคงโดยให้ขาข้างหนึ่งเหยียดตรง และอีกข้างหนึ่งงอเข้าหาหน้าท้อง
- ค่อยๆ กางขา เพื่อให้สอดใส่ได้ง่าย
- ค่อยๆ ดันยาเหน็บเข้าไปจนสุด
- ปล่อยให้ยาเหน็บละลาย โดยการนั่ง หรือนอนนิ่งๆ 15 นาที
- ล้างมืออีกครั้งด้วยน้ำอุ่น และสบู่
การใช้ยาเหน็บทางช่องคลอด
- ล้างมือด้วยสบู่ และน้ำอุ่น
- แกะยาเหน็บใส่ไปในตัวช่วยสอด
- นอนหงายโดยให้เข่างอไปทางหน้าอก หรือยืนโดยงอเข่า และเท้าห่างกัน
- ค่อยๆ สอดอุปกรณ์ช่วยสอดเข้าไปในช่องคลอด
- จากนั้นกดที่ส่วนท้ายของอุปกรณ์ เพื่อดันยาเข้าไป และนำอุปกรณ์ออกจากช่องคลอด
- นอนนิ่งๆ ประมาณ 10-15 นาที เพื่อให้ร่างกายได้ดูดซึมยา
- ล้างมืออีกครั้งด้วยสบู่ และน้ำอุ่น
การใช้ยาเหน็บทางท่อปัสสาวะ
- ปัสสาวะก่อนใช้ยา
- แกะยาเหน็บ และใส่เข้าไปในอุปกรณ์ช่วยสอด
- ยืดองคชาตให้สุดความยาว เพื่อเปิดท่อปัสสาวะ และใส่อุปกรณ์สอดเข้าไปในรูที่ส่วนปลาย
- ค่อยๆ กดปุ่มที่ด้านท้ายของอุปกรณ์จนยาเข้าไปในท่อปัสสาวะ
- เมื่อนำอุปกรณ์ออกมา ตรวจสอบอีกครั้งว่ายาเข้าไปในท่อปัสสาวะแล้ว
- ยืดองคชาต และนวดนาน 15 วินาที เพื่อให้ยาดูดซึมได้ดีที่สุด
ผลข้างเคียงของการใช้ยาเหน็บ
ยาเหน็บโดยทั่วไปมีความปลอดภัย แต่อาจจะพบปัญหาการรั่วไหลของยา และการระคายเคืองจุดที่สอดเข้าไป ก่อนใช้ยาเหน็บโปรดปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร โดยการแจ้งปัญหาการแพ้ยา และปัญหาสุขภาพอื่นๆ โดยเฉพาะปัญหาต่อไปนี้- หัวใจเต้นผิดจังหวะ
- ทวารหนักเพิ่งผ่านการผ่าตัดมาใหม่ๆ
- ต่อมลูกหมากเพิ่งผ่านการผ่าตัดมาใหม่ๆ
- ช่องคลอดเพิ่งผ่านการผ่าตัด หรือฉายแสงมาใหม่ๆ
ภาพรวม
ยาเหน็บมีข้อดีหลายประการ รวมถึงการเลี่ยงผ่านทางเดินอาหาร ซึ่งจะเป็นประโยชน์สำหรับผู้ป่วยที่กลืนลำบากหรือมีอาการคลื่นไส้อาเจียน นอกจากนี้ ยาเหน็บสามารถให้ผลเฉพาะที่มากขึ้น ช่วยให้สามารถรักษาอาการเฉพาะเจาะจงได้ตรงเป้าหมาย อย่างไรก็ตาม ยังมีข้อจำกัดและข้อควรพิจารณาบางประการที่เกี่ยวข้องกับการใช้ยาเหน็บอีกด้วย ซึ่งรวมถึงอาการระคายเคืองหรือไม่สบายที่อาจเกิดขึ้นเมื่อใส่ ความแปรปรวนของอัตราการดูดซึม และความจำเป็นในการเก็บรักษาที่เหมาะสมเพื่อป้องกันการละลายหรือการเสื่อมสภาพของยาเหน็บ เช่นเดียวกับยาอื่นๆ ผู้ป่วยจำเป็นต้องปฏิบัติตามคำแนะนำของผู้ให้บริการด้านสุขภาพอย่างระมัดระวังเมื่อใช้ยาเหน็บ และรายงานผลข้างเคียงหรือข้อกังวลใดๆ ผู้ให้บริการด้านการแพทย์ควรพิจารณาปัจจัยต่างๆ เช่น ประวัติทางการแพทย์ของผู้ป่วย ความชอบ และความต้องการของแต่ละบุคคล เมื่อเลือกยาและรูปแบบขนาดยาที่เหมาะสม รวมถึงยาเหน็บหัวข้อที่เกี่ยวข้อง
ยาเวอราปามิล (Verapamil)
Venlafaxine
เออร์โซไดออล (Ursodiol)
Trihexyphenidyl
โทบรามายซิน (Tobramycin)
ยาทิซานิดีน (Tizanidine)
ติดตาม
เข้าสู่ระบบ
0 ความคิดเห็น