ภาวะช็อก (Shock) คือ การช็อคทางจิตวิทยา หรือทางสรีรวิทยา (ร่างกาย)
อาการช็อกทางจิตเกิดเมื่อได้พบเหตุการณ์ที่กระทบกระเทือนจิตใจ หรือเรียกว่าทำให้เกิดความเครียดเฉียบพลัน สิ่งนี้ทำให้เกิดการตอบสนองทางอารมณ์ที่รุนแรง และอาจทำให้เกิดการตอบสนองทางร่างกายได้เช่นกัน
บทความนี้เกี่ยวกับสาเหตุหลายประการของการช็อกทางสรีรวิทยา
ร่างกายจะเกิดอาการช็อก เมื่อคุณมีเลือดไหลเวียนในระบบไม่เพียงพอ ส่งผลให้อวัยวะและเนื้อเยื่อทำงานได้อย่างไม่ถูกต้อง
หรืออาจเกิดจากการบาดเจ็บ หรือปัญหาสุขภาพใด ๆ ที่ส่งผลต่อการไหลเวียนของเลือดในร่างกาย ภาวะช็อกสามารถนำไปสู่ความล้มเหลวของอวัยวะสำคัญ และอันตรายถึงชีวิตได้
การช็อกแบ่งเป็น 4 ประเภทหลัก
- ช็อกแบบ obstructive shock
- ช็อกแบบ cardiogenic shock
- ช็อกแบบ distributive shock
- ช็อกแบบ hypovolemic shock
สัญญาณ และอาการช็อก
คนที่มีอาการช็อกจะมีอาการดังต่อไปนี้- ชีพจรเร็วอ่อนแอ
- หัวใจเต้นผิดปกติ
- หายใจเร็วและตื้น
- เวียนศีรษะ
- ผิวเย็นและชื้น
- รูม่านตาขยาย
- ตามัว
- เจ็บหน้าอก
- คลื่นไส้
- มึนงง
- วิตกกังวล
- ปัสสาวะลดลง
- กระหายน้ำ และปากแห้ง
- น้ำตาลในเลือดต่ำ
- เป็นลม หมดสติ
สาเหตุของการช็อก
สิ่งใดก็ตามที่มีผลต่อการไหลเวียนของเลือดในร่างกายก็สามารถทำให้ช็อกได้ สาเหตุของการช็อก ได้แก่- อาการแพ้อย่างรุนแรง
- การสูญเสียเลือดอย่างหนัก
- หัวใจล้มเหลว
- การติดเชื้อในกระแสเลือด
- สูญเสียน้ำ
- เป็นพิษ
- แผลไฟไหม้
ประเภทหลักๆ ของการช็อก
การช็อกแบ่งเป็น 4 ประเภทดังนี้- ภาวะช็อกจากปริมาตรของเลือดลดลง
- การตกเลือด เช่น เลือดออกจากบาดแผลหรือกระดูกหัก ตกเลือดหลังคลอดหรือแท้งบุตร อาเจียนเป็นเลือด ถ่ายเป็นเลือด ไข้เลือดออก เลือดออกในช่องปอดหรือช่องท้อง ครรภ์นอกมดลูก
- การสูญเสียน้ำออกภายนอก เช่น ท้องเดินรุนแรง อาเจียนรุนแรง การใช้ยาขับปัสสาวะมากเกินไป ภาวะคีโตแอซิโดซิสหรือน้ำตาลในเลือดสูงรุนแรงในผู้ป่วยเบาหวาน เบาจืด บาดแผลไฟไหม้น้ำร้อนลวก
- การสูญเสียน้ำอยู่ภายในร่างกาย เช่น ไข้เลือดออก กระเพาะหรือลำไส้อุดกั้น ตับอ่อนอักเสบเฉียบพลัน ภาวะท้องมาน
- ภาวะช็อกจากความผิดปกติของหัวใจ อาจมีสาเหตุจากกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน กล้ามเนื้อหัวใจพิการ ลิ้นหัสใจตีบ หัวใจเต้นผิดจังหวะ
- ภาวะช็อกจากภาวะอุดกั้นนอกหัวใจ อาจมีสาเหตุจากภาวะหัวใจถูกบีบรัด ภาวะสิ่งหลุดอุดตันหลอดเลือดแดงปอดอย่างรุนแรง ภาวะปอดทะลุชนิดรุนแรง
- ภาวะช็อกจากปัจจัยที่ทำให้หลอดเลือดขยายตัว อาจมีสาเหตุจาก
- การแพ้ที่รุนแรง เรียกว่า ภาวะช็อกจากากรแพ้ เช่น แพ้ยาที่พบบ่อยคือเพนิซิลลิน ยาชา เซรุ่มที่ผลิตจากสัตว์ จากพิษแมลง เช่น ผึ้ง ต่อ มด จากอาหาร เช่น กุ้ง หอย ปู ไข่ เป็นต้น
- ความผิดปกติของระบบประสาท เรียกว่า ภาวะช็อกจากระบบประสาท ที่สำคัญได้แก่ ไขสันหลังได้รับบาดเจ็บ
- โรคติดเชื้อ เรียกว่า ภาวะช็อกจากโรคติดเชื้อ เช่น โลหิตเป็นพิษ ปอดอักเสบ ไทฟอยด์ ถุงน้ำดีอักเสบ ท่อน้ำดีอักเสบ กรวยไตอักเสบ เยื่อบุมดลูกอักเสบจากการทำแท้ง เป็นต้น พิษของเชื้อโรคจะกระตุ้นให้ร่างกายหลั่งสารเคมีหลายชนิด ส่งผลให้หลอดเลือดขยายตัว นอกจากนี้ยังมีผลต่อการทำงานของหัวใจและเลือดออกง่ายทำให้ร่างกายสูญเสียเลือด ดังนั้น ภาวะช็อกจากโรคติดเชื้อจึงอาจเกิดจากกลไกหลายอย่างร่วมกัน
- การใช้ยา ได้แก่ กลุ่มยาขยายหลอดเลือด เช่น ไอโซซอร์ไบด์ ถ้าใช้เกินขนาดอาจทำให้เกิดภาวะช็อกได้
- ภาวะต่อมหมวกไตบกพร่องเฉียบพลัน พบในผู้ป่วยโรคแอดดิสัน และผู้ที่ใช้ยาสตีรอยด์มาเป็นเวลานาน ทำให้เกิดภาวะช็อก เรียกว่า ภาวะต่อมหมวกไตวิกฤติ
วิธีการรักษาอาการช็อก
การช็อกทำให้หมดสติ หายใจไม่สะดวก และอันตรายถึงแก่ชีวิตได้
- หากผู้ป่วยมีอาการช็อกให้เข้ารับการรักษาจากแพทย์โดยทันที
- หากพบผู้ป่วยช็อกให้โทร เบอร์ฉุกเฉินในท้องถิ่น เพื่อให้ผู้ป่วยได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที
การปฐมพยาบาลเบื้องต้น
หลังจากพบผู้ป่วยช็อก และโทรเบอร์ฉุกเฉินเรียกรถโรงพยาบาลแล้ว ให้ทำการปฐมพยาบาลเบื้องต้น ระหว่างรอรับความช่วยเหลือ- หากหมดสติให้ตรวจดูว่ายังหายใจอยู่ และหัวใจเต้นหรือไม่
- หากตรวจไม่พบการหายใจ หรือการเต้นของหัวใจให้เริ่มทำ CPR
- ให้ผู้ป่วยนอนหงาน
- ยกเท้าสูงจากพื้นอย่างน้อย 12 นิ้ว ช่วยให้เลือดไปยังอวัยวะสำคัญในจุดที่จำเป็นที่สุด
- คลุมด้วยผ้าห่ม หรือเสื้อผ้าเ เพื่อช่วยให้อบอุ่น
- ตรวจสอบการหายใจ และอัตราการเต้นของหัวใจอย่างสม่ำเสมอ เพื่อสังเกตการเปลี่ยนแปลง
ยารักษา
การรักษาภาวะช็อกจะขึ้นอยู่กับสาเหตุของอาการของผู้ป่วย การช็อกประเภทต่างๆ สามารถใช้ยารักษาเหล่านี้ได้ตามคำสั่บแพย์- อะดรีนาลีนและยาอื่น ๆ เพื่อรักษาอาการช็อกจาก Anaphylactic
- ถ่ายเลือด เพื่อทดแทนเลือดที่เสียไป และรักษาภาวะช็อกจากภาวะ Hypovolemic
- ยาสำหรับผู้ป่วยที่มีภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ เช่น การรักษาภาวะช็อกจากโรคหัวใจ
- ยาปฏิชีวนะ เพื่อรักษาภาวะช็อก
วิธีปฐมพยาบาลผู้ที่มีอาการช็อก
หากมีคนช็อก สิ่งสำคัญคือต้องดำเนินการอย่างรวดเร็วและใจเย็นเพื่อให้ความช่วยเหลือที่จำเป็นแก่พวกเขา ภาวะช็อกเป็นภาวะทางการแพทย์ที่ร้ายแรงที่เกิดขึ้นเมื่อร่างกายไม่ได้รับเลือดไหลเวียนเพียงพอ ส่งผลให้อวัยวะสำคัญขาดออกซิเจนและสารอาหาร ต่อไปนี้คือสิ่งที่คุณสามารถทำได้เพื่อช่วยผู้ที่มีอาการช็อก:- โทรขอความช่วยเหลือฉุกเฉิน:ขั้นตอนแรกคือโทรขอความช่วยเหลือจากผู้เชี่ยวชาญทางการแพทย์ทันที โทรหาบริการฉุกเฉินหรือขอให้ใครสักคนที่อยู่ใกล้เคียงโทรหาเพื่อขอความช่วยเหลือในขณะที่คุณดูแลบุคคลนั้น
- ตรวจสอบความปลอดภัย:ตรวจสอบสภาพแวดล้อมเพื่อให้แน่ใจว่าไม่มีอันตรายหรือความเสี่ยงเพิ่มเติมสำหรับบุคคลที่ช็อก หากจำเป็น ให้ย้ายไปยังตำแหน่งที่ปลอดภัยกว่า
- ทำให้พวกเขาสงบและมั่นใจ:พูดในลักษณะที่สงบและมั่นใจ ให้บุคคลนั้นนอนหงายราบ เว้นแต่ว่าบุคคลนั้นจะหายใจลำบากหรือมีอาการบาดเจ็บที่ศีรษะ คอ หรือหลัง
- ยกขาขึ้น:หากบุคคลนั้นไม่มีอาการบาดเจ็บที่ศีรษะ คอ หรือหลัง ให้ยกขาขึ้นประมาณ 12 นิ้ว (30 เซนติเมตร) แล้วพยุงไว้บนพื้นผิวที่มั่นคง สิ่งนี้สามารถช่วยปรับปรุงการไหลเวียนของเลือดไปยังสมองและอวัยวะสำคัญ
- รักษาอุณหภูมิของร่างกาย:คลุมตัวบุคคลด้วยผ้าห่มหรือเสื้อผ้าที่มีอยู่เพื่อให้ร่างกายอบอุ่น ภาวะช็อกอาจทำให้อุณหภูมิร่างกายลดลงได้ ดังนั้น การรักษาความอบอุ่นจึงเป็นสิ่งสำคัญ
- ห้ามให้อาหารหรือเครื่องดื่ม:เป็นการดีที่สุดที่จะไม่ให้อาหารหรือเครื่องดื่มแก่บุคคลนั้น เนื่องจากอาจต้องใช้กระบวนการทางการแพทย์ที่ต้องให้ท้องว่าง
- อย่าปล่อยให้พวกเขาอยู่คนเดียว:อยู่กับบุคคลนั้นจนกว่าความช่วยเหลือทางการแพทย์ฉุกเฉินจะมาถึง สร้างความมั่นใจให้พวกเขาและให้พวกเขาอยู่เป็นเพื่อนเพื่อป้องกันไม่ให้เกิดความทุกข์ขึ้นอีก
- ตรวจหาการบาดเจ็บอื่น ๆ:ระหว่างรอความช่วยเหลือทางการแพทย์ ให้ตรวจดูการบาดเจ็บอื่น ๆ ที่บุคคลนั้นอาจได้รับอย่างรอบคอบ หากคุณพบอาการดังกล่าว ให้หลีกเลี่ยงการเคลื่อนย้ายส่วนต่างๆ ของร่างกายที่ได้รับผลกระทบและรอความช่วยเหลือจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ
ลิ้งค์ด้านล่างเป็นแหล่งข้อมูลบทความของเรา
หัวข้อที่เกี่ยวข้อง
ซินเนสทีเซีย (Synesthesia) : การรับรู้ประสาทสัมผัส 2 ด้านพร้อมกัน
ซาดิสเรื่องใกล้ตัวเรา (Everyday Sadists Walk Among Us)
การจัดการการล่วงละเมิดทางเพศ (Handling Sexual Harassment)
พฤติกรรมมาโซคิสต์ (Masochist Behaviour)
วิธีทำให้คนที่เป็น Introvert คุยกับคุณ (How to Get Introvert Talk to You)
วิธีรับมือกับความเศร้า (How to Deal With Sadness)
ติดตาม
เข้าสู่ระบบ
0 ความคิดเห็น