อาการแพ้แบบเซรุ่มซิกเนส (Serum Sickness)

21.09.2567

อาการแพ้แบบเซรุ่มซิกเนส Serum Sickness คืออะไร

อาการแพ้แบบเซรุ่มซิกเนส (Serum Sickness) หรือเรียกสั้นๆ ว่า อาการเซรุ่มซิกเนส เป็นปฏิกิริยาการแพ้ที่เกิดจากการสัมผัสกับโปรตีนแปลกปลอม อาการเซรุ่มซิกเนสบางครั้งเรียกว่า “ปฏิกิริยาภูมิไวเกินประเภทที่ 3” คอมเพล็กซ์ภูมิคุ้มกันที่เป็นผลลัพธ์ของแอนติบอดีของผู้ป่วยที่จับกับโปรตีนแปลกปลอมจะสะสมอยู่ในหลอดเลือดขนาดเล็ก และกระตุ้นการกระบวนการซับซ้อน ที่ทำให้เกิดอาการอักเสบ และทำให้เกิดไข้ ผื่นผิวหนัง และภาวะแทรกซ้อนอื่นๆ

ใครมีโอกาสเป็นอาการเซรุ่มซิกเนส

อาการเซรุ่มซิกเนสมักเกิดจากการสัมผัสกับโปรตีนแปลกปลอมที่ไม่ใช่ของมนุษย์ โดยเฉพาะสารต้านพิษหรือที่เราเรียกว่า เซรุ่ม หรือเซรั่ม (Serum) เช่น ยาต้านพิษงู ไม่นานมานี้มีรายงานการเกิดอาการเซรุ่มซิกเนสกับการใช้ Thymoglobulin และ Chimeric monoclonal antibody therapy ที่เพิ่มขึ้น Thymoglobulin (Anti-thymocyte globulin) ได้จากกระต่ายถูกใช้ร่วมในการรักษาด้วยการปลูกถ่ายอวัยวะ เพื่อลดภาวะแทรกซ้อนหลังการผ่าตัด พบว่าหลังจากการผ่าตัด Thympglobulin มีความเสี่ยงทำให้เกิดอาการเซรุ่มซิกเนส 7-27%

อาการเซรุ่มซิกเนสมีอะไรบ้าง

อาการเซรุ่มซิกเนสโดยทั่วไปประกอบด้วยไข้ ผื่น และปวดข้อ หรือบวม หรือเป็นโรคข้ออักเสบ นอกจากนี้ยังมักจะใบหน้าบว มและต่อมน้ำเหลืองโต และมีผลกระทบกับไต ผื่นแพ้ของอาการเซรุ่มซิกเนสจะคล้ายกับลมพิษ แต่ ถ้า Thymoglobulin ผื่นอาจจะมองเห็นได้ไม่ชัดเจนเท่าไร หลายคนอาจจะสนใจข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับผื่นแพ้ยา

การวินิจฉัยอาการเซรุ่มซิกเนส

การวินิจฉัยอาการเซรุ่มซิกเนส ทำได้โดยการตรวจเลือดอาจตรวจพบสารเชิงซ้อนของภูมิคุ้มกันเหล่านี้หรือแอนติบอดี้ต่อโปรตีนจากภายนอก และอาจเผยให้เห็นว่าระดับสารเติมเต็ม (C3 และ C4) ที่ลดลง รวมทั้งสามารถตรวจผิวหนังบริเวณที่เป็นผื่นจะมีการอักเสบของหลอดเลือดที่มีการสะสมของภูมิคุ้มกันที่ซับซ้อนซึ่งประกอบด้วยส่วนประกอบ IgG, IgM และ IgA อาการเซรุ่มซิกเนสเนื่องจาก ไทโมโกลบูลิน (Thymoglobulin) สามารถยืนยันได้โดยการตรวจเลือดเพื่อหาแอนติบอดี้ต้านการหลั่งเลือด เพื่อต่อต้านอิมมูโนโกลบูลินจากกระต่ายโดยการทดสอบอิมมูโนดูดซับที่เชื่อมโยงด้วยเอนไซม์ ELISA serum sickness

เกณฑ์หลักที่สามารถบอกได้ว่ามีอาการเซรุ่มซิกเนส	ยังคงอยู่มากกว่า 7 วันรักษาด้วยไทโมโกลบูลิน ไข้สูงอย่างต่อเนื่อง ปวดข้อ หรือบวมเรื้อรัง พบแอนติบอดี้
เกณฑ์รองที่สามารถบอกได้ว่าอาการเซรุ่มซิกเนส	ไตวายเฉียบพลัน ผื่นผิวหนัง ปากไม่สามารถเปิดได้ตามปกติ ระดับเลือดต่ำ

เมื่อเป็นโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนังต้องดูแลตัวเองอย่างไร

การรักษาอาการเซรุ่มซิกเนส

โดยปกติแพทย์จะให้ยาคอร์ติโคสเตียรอยด์ขนาดสูงเป็นเวลา 3 วัน จากนั้นจึงลดขนาดยาสเตียรอยด์ลงเรื่อยๆ ตามการตอบสนองต่อการรักษา หากไม่มีการตอบสนองต่อการรักษาแพทย์อาจจะใช้การแลกเปลี่ยนพลาสมา เพื่อกำจัดคอมเพล็กซ์ภูมิคุ้มกัน แอนติบอดี้ และโปรตีน หากได้รับการรักษา อาการเซรุ่มซิกเนสสามารถหายได้โดยไม่มีภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรง