โรคอารมณ์แปรปรวน (Rapid Mood Swing) : อาการ สาเหตุ การรักษา

โรคอารมณ์แปลปรวน (Mood Swing) คืออาการเปลี่ยนแปลงทางอารณ์ ในวันธรรมดาที่คุณอาจรู้สึกเศร้าหรือรู้สึกมีความสุขมากเป็นพิเศษ ซึ่งเป็นเรื่องธรรมดาตราบใดที่การเปลี่ยนแปลงของอารมณ์ไม่รบกวนการใช้ชีวิตของคุณมากเกินไป ดังนั้นอารมณ์ที่เปลี่ยนแปลงจึงเป็นเรื่องปกติ ในทางกลับกันถ้าคุณมีอาการทางจิตหรือเป็นโรค จะมีภาวะอารมณ์แปรปรวนที่เปลี่ยนแปลงจากมีความสุขมากไปเป็นภาวะซึมเศร้ามาก ถ้าหากคุณมีอารมณ์แปรปรวนรุนเเรง คุณจำเป็นต้องบอกให้แพทย์ทราบเกี่ยวกับภาวะอารมณ์แปรปรวนของคุณ โดยแพทย์จะสามารถพูดคุยและหาเหตุผลว่าทำไมคุณจึงมีอารมณ์เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว   หนึ่งในสาเหตุของภาวะอารมณ์แปรปรวนมีส่วนเกี่ยวข้องกับสุขภาพจิต ฮอร์โมน การใช้ยาบางประเภทหรือปัญหาทางสุขภาพ Rapid Mood Swing

โรคอะไรบ้างที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับภาวะอารมณ์แปรปรวน

ในหลายกรณีที่เกิดภาวะอารมณ์แปรปรวนอาจเป็นอาการที่เกิดจากปัญหาสุขภาพ การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนหรือสารภายในร่างกาย 

อาการทางสุขภาพจิต

สุขภาพทางจิตหลายประการสามารถทำให้เกิดภาวะอารมณ์แปรปรวนอย่างรุนเเรง ซึ่งมักหมายถึงความผิดปกติทางด้านอารมณ์หรือโรคจิตทางอารมณ์ ได้แก่
  • โรคไบโพลาร์ ถ้าคุณเป้นไบโพลาร์หรือโรคอารมณ์สองขั้ว ช่วงอารมณ์ของคุณจะมีตั้งแต่มีความสุขมากไปจนถึงเศร้ามาก แต่การเปลี่ยนแปลงอารมณ์ที่เกิดจากโรคไบโพลาร์โดยปกติมักเกิดขึ้นเพียงไม่กี่ครั้งต่อปี แม้ว่าจะมีอาการของโรคอารมณ์สองขั้วชนิดกลับไปกลับมา
  • โรคไบโพลาร์แบบอ่อน หรือโรค cyclothymia คือความผิดปกติทางอารมณ์ระดับปานกลางคล้ายกับโรคไบโพลาร์ชนิดที่ 2 ที่ทำให้มีอาการอารมณ์แปรปรวนแต่รุนเเรงน้อยกว่าโรคอารมณ์สองขั้ว
  • โรคซึมเศร้าเป็นอาการที่ทำให้คุณเกิดอารมณ์เศร้าเป็นระยะเวลานาน นอกจากนี้ยังเรียกว่าโรค Clinical depression หมายถึง ภาวะซึมเศร้าที่มีมากกว่าอารมณ์เศร้า
  • โรคซึมเศร้าแบบดิสทีเมียปัจจุบันเรียกว่าโรคซึมเศร้าชนิดเรื้อรัง
  • ในภาวะความผิดปกติทางบุคลิกภาพบางประเภท คุณอาจมีภาวะอารมณ์แปรปรวนในช่วงเวลาสั้นๆ
  • โรคความผิดปกติในการควบคุมอารมณ์ (DMDD) โดยปกติมักวินิจฉัยพบเจอในเด็ก เป็นอาการที่คุณพบว่าลูกของคุณมีภาวะควบคุมอารมณ์ไม่ได้และมีอาการหงุดหงิดง่ายซึ่งไม่ใช่พัฒนาการด้านอารมณ์ที่เหมาะสม 
ทั้งนี้คุณอาจมีภาวะอารมณ์แปรปรวนอย่างรุนเเรงได้ ถ้าหากคุณมีอาการทางจิตชนิดอื่นๆเช่นโรคจิตเภทและโรคสมาธิสั้น ข้อมูลจากงานวิจัยปี 2011 ระบุว่าเด็กที่มีอารมณ์เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วมักมีสาเหตุเกิดจากโรคไบโพลาร์ แต่ในความเป็นจริงๆเเล้วอาจเกิดจากสาเหตุอื่นได้เช่นกัน กุมารแพทย์สามารถประเมินและวินิจฉัยสาเหตุของการเกิดอารมณ์แปรปรวนเพื่อช่วยวางแผนการรักษาที่เหมาะสมต่อไป  อาการทางจิตทุกประเภทสามารถจัดการได้ด้วยวิธีการรักษาที่ผสมผสานกันและการเปลี่ยนแปลงวิธีการใช้ชีวิตรวมถึงการบำบัดฟื้นฟูสุขภาพจิต

ฮอร์โมน

ฮอร์โมนสามารถทำให้เกิดภาวะอารมณ์แปรปรวนได้ เนื่องจากฮอร์โมนส่งผลต่อการทำงานของสมอง สำหรับวัยรุ่นและผู้หญิงที่ตั้งครรภ์รวมถึงผู้หญิงวัยหมดประจำเดือนมีประสบการณ์อารมณ์แปรปรวนเนื่องจากการเจริญเติบโตของร่างกาย นอกจากฮอร์โมนที่เปลี่ยนแปลงแล้ว ภาวะอารมณ์แปรปรวนยังสามารถเกิดจากสาเหตุอื่น ถ้าหากคุณมีภาวะอารมณ์แปรปรวนอย่างรุนเเรง วิธีที่ดีที่สุดคือควรไปพบเเพทย์เพื่อวางแผนทำการรักษาให้เหมาะสมกับคุณ 

การใช้ยา

คุณอาจมีอารมณ์แปรปรวนในขณะที่ทานยาหรือดื่มแอลกอฮอล์ การใช้ยาหรือดื่มแอลกอฮอลมากเกินไปทำให้เกิดอาการเสพติดได้ มีวิธีการรักษาหลายโปรแกรมที่ช่วยบำบัดการใช้ยาผิดปกติ  การใช้ยาผิดปกติอาจทำให้ผู้ที่ติดยาและคนที่รักเผชิญกับความยากลำบากในการใช้ชีวิต คุณจำเป็นต้องได้รับความช่วยเหลือจากผู้อื่น แพทย์สามารถให้ความช่วยเหลือและวางแผนการรักษาให้กับคุณได้ ดังนั้นถ้าคุณไม่มั่นใจว่าคุณมีความผิดปกติเกี่ยวกับอาการเสพติดยาหรือไม่ คุณควรไปปรึกษาแพทย์ 

ปัญหาสุขภาพอื่นๆ

ปัญหาสุขภาพอื่นๆ สามารถทำให้เกิดภาวะอารมณ์แปรปรวนได้เช่นกัน ได้แก่ปัญหาที่ปอด ระบบหมุนเวียนเลือดและต่อมไทรอยด์ นอกจากนี้โรคที่เกิดขึ้นกับระบบประสาทส่วนกลางยังทำให้เกิดภาวะอารมณ์แปรปรวนได้เช่นกัน 

ปัจจัยกระตุ้นทั่วไป

ถ้าหากภาวะอารมณ์แปรปรวนของคุณไม่ได้เกิดจากโรคหรือปัจจัยทางด้านสุขภาพอื่นๆ อาจมีปัจจัยบางอย่างกระตุ้นทำให้เกิดภาวะอารมณ์แปรปรวนได้ ซึ่งได้แก่ 
  • ภาวะเครียด
  • การใช้ชีวิตเปลี่ยนแปลงไป
  • การทานอาหาร
  • พฤติกรรมการนอน
  • การใช้ยา
ถ้าคุณมีอารมณ์แปรปรวนบ่อยและรุนเเรง ควรไปพบเเพทย์เพื่อรับคำปรึกษาที่เป็นประโยชน์เพื่อระบุสาเหตุของและสิ่งที่คุณควรทำก่อนหน้าที่จะเกิดภาวะอารมณ์แปรปรวน  แพทย์จะให้ความช่วยเหลือคุณและประเมินอาการของคุณเพื่อหาสาเหตุและวิธีการรักษาว่าควรเปลี่ยนแปลงวิธีการใช้ชีวิตหรือมีปัญหาด้านสุขภาพอื่นๆ 

ภาวะอารมณ์แปรปรวนมีวิธีรักษาอย่างไร

ถ้าคุณเคยมีอารมณ์แปรปรวนรุนเเรงหรือควบคุมอารมณ์ไม่ได้ซึ่งทำให้เกิดพฤติกรรมที่ไม่พึ่งประสงค์ คุณควรเข้ารับคำปรึกษาจากแพทย์ พวกเขาจะสามารถช่วยระบุสาเหตุและวิธีการรักษาโรคอารมณ์แปรปรวนให้คุณได้อย่างเหมาะสม ดังนั้นคุณจำเป็นต้องได้รับการรักษาจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญหรือทานยาเพื่อบรรเทาอารมณ์รุนแรงโมโหง่าย นอกจากนี้การเปลี่ยนแปลงวิธีการใช้ชีวิตสามารถช่วยในการจัดการกับอารมณ์ได้เช่นกัน ถ้าหากภาวะอารมณ์แปรปรวนไม่ได้ส่งผลกระทบกับการใช้ชีวิตของคุณในแง่ลบ คุณสามารถทำงานได้เป็นปกติในขณะที่อารมณ์ไม่ดีโดยไม่จำเป็นต้องทานยาควบคุมอารมณ์ คุณอาจจำเป็นต้องรักษาภาวะอารมณ์ของคุณให้เป็นปกติด้วยวิธีดังต่อไปนี้ 
  • กำหนดตารางเวลา พยายามสร้างกิจวัตรประจำวันให้กับตนเอง โดยเฉพาะเวลาทานอาหารหรือนอนหลับ 
  • ออกกำลังกายเป็นประจำ การออกกำลังกายมีประโยชน์หลายอย่าง ทำให้สุขภาพของคุณดีขึ้นทุกด้านรวมถึงทำให้อารมณ์ดีขึ้นอีกด้วย 
  • นอนหลับให้เพียงพอ การนอนหลับเป็นสิ่งสำคัญและการนอนหลับพักผ่อนที่ไม่เพียงพอส่งผลกระทบต่อภาวะอารมณ์ของคุณได้ 
  • ทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพ การทานอาหารอย่างสมดุลสามารถทำให้อารมณ์ดีขึ้นเเละรักษาสุขภาพให้แข็งเเรง 
  • การฝึกสมาธิและการพักผ่อน เช่น การฝึกโยคะหรือการนั่งสมาธิ
  • หลีกเลี่ยงภาวะเครียด พูดง่ายกว่าการปฏิบัติใช่หรือไม่ ถ้าหากคุณไม่สามารถหลีกเลี่ยงความเครียดได้ คุณควรจัดการและหาวิธีบรรเทาเมื่อเกิดความเครียด
  • พยายามค้นหาวิธีแสดงออกความเป็นตัวตนของคุณด้วยวิธีที่สร้างสรรค์ 
  • พูดคุยกับผู้อื่นๆ ควรใครสักคนพูดคุยด้วยเช่นเพื่อน คนในครอบครัวหรือผู้เชี่ยวชาญด้านการให้คำปรึกษา 
นอกจากนี้การจดบันทึกอาการที่เกิดขึ้นเมื่อคุณมีภาวะอารมณ์แปรปรวนยังสามารถช่วยทำให้สามารถระบุสาเหตุของเมื่อไม่สามารถควบคุมตัวเองได้ ควรค้นหาวิธีและพยายามหลีกเลี่ยงสถานการณ์หรือกิจกรรมที่ส่งผลกระทบต่ออารมณ์ของคุณ การพูดคุยเกี่ยวกับลักษณะอาการที่เกิดขึ้นกับแพทย์ยังสามารถช่วยในการวินิจฉัยโรคอารมณ์รุนเเรงได้เช่นกัน

อาหารและอารมณ์มีความสัมพันธ์กันอย่างไร

เป็นที่ทราบกันดีว่าการรับประทานอาหารที่ไม่ถูกสุขลักษณะอาจทำให้อารมณ์แปรปรวนได้ ความผันผวนของน้ำตาลในเลือดและความไม่สมดุลทางโภชนาการมักก่อให้เกิดปัญหาหลายด้าน จิตใจและร่างกายของเราจะทำงานได้ไม่ดี พฤติกรรมการรับประทานอาหารที่ไม่ดีต่อสุขภาพสามารถเปลี่ยนแปลงอารมณ์และความเป็นอยู่ที่ดีของคุณ:
  1. การอดอาหาร โดยเฉพาะมื้อเช้า อาจทำให้น้ำตาลในเลือดต่ำได้ สิ่งนี้จะทำให้คุณรู้สึกอ่อนเพลียและเหนื่อยล้า
  2. งดอาหารทุกหมู่ หากคุณลดความหลากหลายของอาหารลง การได้รับสารอาหารที่จำเป็นทั้งหมดอาจทำได้ยากขึ้น ระดับสังกะสี เหล็ก วิตามินบี แมกนีเซียม วิตามินดี และกรดไขมันโอเมก้า 3 ในระดับต่ำ สัมพันธ์กับอารมณ์ที่แย่ลงและพลังงานที่ลดลง
  3. การกินคาร์โบไฮเดรตขัดสีมากเกินไป การบริโภคคาร์โบไฮเดรตแปรรูปที่ไม่ดีต่อสุขภาพในปริมาณสูง เช่น ขนมปังขาวและขนมอบ ทำให้น้ำตาลในเลือดสูงขึ้นและลดลงอย่างรวดเร็ว สิ่งนี้สามารถนำไปสู่พลังงานต่ำและหงุดหงิด
นอกเหนือจากอารมณ์และความเป็นอยู่ที่ดีทั่วไปแล้ว บทบาทของอาหารและโภชนาการต่อสุขภาพจิตนั้นซับซ้อนมากและยังไม่มีความเข้าใจอย่างถ่องแท้ อย่างไรก็ตาม การวิจัยที่เชื่อมโยงทั้งสองกำลังเติบโตอย่างรวดเร็ว ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา มีหลักฐานแสดงให้เห็นว่าอาหารสามารถช่วยพัฒนา ป้องกัน และจัดการกับภาวะสุขภาพจิต รวมถึงโรคซึมเศร้าและโรควิตกกังวล นักวิจัยกำลังพิจารณาอย่างถี่ถ้วนว่าทำไมอาหารถึงมีอิทธิพลต่อสุขภาพจิต การศึกษากำลังสำรวจผลกระทบของอาหารต่อจุลินทรีย์ในลำไส้ ความยืดหยุ่นของระบบประสาท (ความสามารถของสมองในการปรับเปลี่ยนโครงสร้าง การเดินสายและการทำงาน) ความเครียดออกซิเดชัน (ความเสียหายของเซลล์) และการอักเสบเรื้อรัง แม้ว่าเรายังมีอีกมากที่ต้องเรียนรู้เกี่ยวกับผลกระทบของรูปแบบการรับประทานอาหารต่อปัญหาสุขภาพจิต แต่หลักฐานบ่งชี้ว่าการรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพสามารถมีผลในการป้องกันได้ ในความเป็นจริง หลายคนเชื่อว่าโภชนาการที่ดีมีความสำคัญต่อสุขภาพจิตพอๆ กับสุขภาพกาย ต่อไปนี้เป็นการเปลี่ยนแปลงในเชิงบวกบางประการที่คุณสามารถทำได้เพื่อปรับปรุงการรับประทานอาหารเพื่อสนับสนุนสุขภาพจิตของคุณ:
  1. รับประทานอาหารในช่วงเวลาที่กำหนดตลอดทั้งวัน
  2. เลือกน้ำตาลขัดสีน้อยลงและทานเมล็ดธัญพืชให้มากขึ้น
  3. ต้องมีโปรตีนในแต่ละมื้อ
  4. ทานอาหารให้หลากหลาย
  5. รวมอาหารที่อุดมด้วยโอเมก้า 3 เช่นปลาที่มีน้ำมันในอาหารของคุณ
  6. เกณฑ์น้ำหนักต้องเหมาะสมและคงที่
  7. ดื่มน้ำมากๆ โดยเฉพาะน้ำเปล่า
  8. ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
การปฏิบัติตามแผนการรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพสามารถทำให้คุณกระปรี้กระเปร่าและช่วยให้คุณรู้สึกดีที่สุด แม้ว่าโภชนาการที่ดีจะเป็นองค์ประกอบสำคัญของความผาสุกทางอารมณ์ของคุณ แต่ก็ไม่สามารถทดแทนการดูแลทางการแพทย์และการรักษาที่เหมาะสมได้ หากคุณมีข้อกังวลเกี่ยวกับสุขภาพจิตของคุณ ให้ปรึกษาผู้ให้บริการด้านสุขภาพของคุณ

บทสรุป

ควรทราบว่าภาวะอารมณ์แปรปรวนสามารถทำให้เกิดอันตรายได้หลายอย่าง ในช่วงตลอดชีวิตของเรามีอารมณ์หลายอย่างเกิดขึ้น คุณอาจจำเป็นต้องปรับเปลี่ยนวิธีการใช้ชีวิตเพื่อทำให้คุณกลับไปมีภาวะอารมณ์ที่ปกติ ถ้าหากคุณเคยมีภาวะอารมณ์แปรปรวนเกิดขึ้นบางครั้ง คุณควรตระหนักว่าภาวะอารมณ์แปรปรวนสามารถทำให้เกิดพฤติกรรมอันไม่พึ่งประสงค์ซึ่งส่งผลกระทบต่อคุณและคนรอบข้างได้อย่างร้ายเเรง ดังนั้นควรติดต่อแพทย์เพื่อเข้ารับการรักษา ถ้าหากคุณมีภาวะอารมณ์เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วที่ส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวันและเกิดขึ้นเป็นระยะเวลานาน เนื่องจากอาการดังกล่าวอาจเกิดขึ้นจากปัญหาสุขภาพได้

นี่คือแหล่งที่มาของบทความของเรา

  • https://www.medicinenet.com/mood_swings/symptoms.htm
  • https://www.webmd.com/bipolar-disorder/are-my-mood-swings-normal
  • https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1876649/

เนื้อหาและรีวิวมาจากผู้เชี่ยวชาญ โดย Bupa team

แจ้งให้ทราบ
guest
0 ความคิดเห็น
การตอบรับแบบอินไลน์
ดูความคิดเห็นทั้งหมด