พยาธิเข็มหมุด (Pinworm): อาการ สาเหตุ การรักษา การป้องกันการ

21.11.2567

พยาธิเข็มหมุดคืออะไร

พยาธิเข็มหมุด (Pinworm) คือปรสิตที่อยู่ในร่างกายมนุษย์ เป็นพยาธิตัวกลมขนาดเล็ก มีสีขาว มีลักษณะคล้ายเส้นด้ายหรือเข็มหมุด มีขนาดยาว2-13มิลิเมตร พยาธินี้มีอีกชื่อหนึ่ง เรียกว่า พยาธิเส้นด้าย พยาธิเข็มหมุดนี้เป็นพยาธิที่พบได้ในทุกวัย แต่มักจะพบในเด็กมากที่สุด พยาธิเข็มหมุดสามารถพบเห็นได้ง่าย ทั่วไปแล้วเด็กอายุ 5 ถึง 10 ปี จะมีความเสี่ยงเป็นพยาธิเข็มหมุดได้ เด็กที่มีพยาธินี้ มักจะติดต่อมาจากบุคคลที่ใกล้ชิดกับเด็ก การรักษาที่มีประสิทธิภาพสำหรับการติดเชื้อพยาธิเข็มหมุดก็คือการใช้ยา แต่ก็มีภาวะแทรกซ้อนที่ร้ายแรงและผลกระทบต่อสุขภาพในระยะยาว จึงควรระมัดระวังป้องกันก่อนแก้ พยาธิเข็มหมุด (Pinworm)

สาเหตุของพยาธิเข็มหมุด

การติดเชื้อพยาธิเข็มหมุดนั้นติดต่อได้ง่ายมาก พยาธิจะเข้าสู่รางกายทางปากและการหายใจคุณติดเชื้อพยาธิเข็มหมุดโดยการกินหรือสูดดมไข่พยาธิเข็มหมุดโดยไม่ได้ตั้งใจ โดยปกติแล้วไข่พยาธิเข็มหมุดเหล่านี้จะถูกฝากไว้บนพื้นผิวหรือวัตถุ โดยบุคคลที่ติดเชื้อก่อนหน้า วัฏจักรของการติดเชื้อเริ่มต้นด้วยการวางไข่พยาธิเข็มหมุดในร่างกายของมนุษย์ เมื่อไข่ของพยาธิเข็มหมุดเข้าสู่ร่างกายของคุณ พวกมันจะยังคงอยู่ในลำไส้จนกว่าพวกมันจะฟักและโตเต็มที่ เมื่อพยาธิเข็มหมุดเติบโตขึ้น มันจะเคลื่อนที่เข้าสู่ลำไส้ใหญ่และออกจากร่างกายผ่านทางทวารหนักในเวลากลางคืน พยาธิเข็มหมุดตัวเมียวางไข่ในรอยพับของผิวหนังรอบ ๆ ทวารหนักแล้วกลับไปที่ลำไส้ใหญ่ การปรากฏตัวของไข่เหล่านี้มักทำให้เกิดอาการคันทวารหนักและระคายเคือง เมื่อผู้ป่วยเกาบริเวณนั้นจะทำให้ไข่พยาธิเข็มหมุดส่งไปยังมือหรือเล็บ และผู้ป่วยสามารถไปสัมผัสและจับต้องสิ่งอื่น และส่งผ่านไข่พยาธิไปยังที่อื่น หรือบุคคลอื่นได้ ไข่สามารถมีชีวิตได้นานหลายชั่วโมงในมือของคุณ หากบุคคลที่ติดเชื้อสัมผัสกับวัตถุในบ้าน เช่นผ้าปูที่นอนเสื้อผ้าที่นั่งห้องน้ำหรือของเล่น ไข่พยาธิเข็มหมุดจะเข้าไปยังวัตถุเหล่านี้ ไข่พยาธิเข็มหมุดสามารถอยู่รอดบนพื้นผิวที่ปนเปื้อนเหล่านี้นานถึงสามสัปดาห์ พยาธิในเด็กเด็กจะได้รับไข่พยาธิเข็มหมุดได้ง่ายเพราะอาจมีพยาธิเข็มหมุดที่ติดมากับของเล่นที่ติดเชื้อหรือวัตถุอื่น ๆ เข้าไปในปากโดยตรง ไข่พยาธิสามารถเข้าไปในร่างกายของเด็กจากนิ้วมือที่ปนเปื้อนโดยตรงไปยังอาหารหรือของเหลว โดยทั่วไปแล้ว พยาธิเข็มหมุดมีชีวิตอยู่ได้นานถึง 13 สัปดาห์ การคันบริเวณรูทวารหนัก และเกาบริเวณนั้นอาจนำไปสู่การติดเชื้อซ้ำและการเริ่มต้นกระบวนการชีวิตของพยาธิเข็มหมุดใหม่ทั้งหมด บางครั้งไข่พยาธิเข็มหมุดบนทวารหนักสามารถฟักออกมาและตัวอ่อนพยาธิเข็มหมุดสามารถทำให้ลำไส้กลับคืนมาได้ นี่อาจทำให้มีการการติดเชื้อต่อไปเรื่อย ๆ หากไม่ได้รับการรักษา

อาการของพยาธิเข็มหมุด

บางคนที่มีพยาธิเข็มหมุดในร่างกาย มักจะไม่พบความผิดปกติหรืออาการใดเลย แต่อย่างไรก็ตาม คุณอาจสังเกตตัวของคุณ หรือลูกของคุณดูว่ามีอาการใดต่อไปนี้บ้าง:

มีอาการคันบริเวณรูทวารอย่างรุนแรง
นอนไม่หลับเนื่องจากอาการคันบริเวณรูทวาร และไม่สบายตัว
ปวด หรือมีผื่น หรือมีอาการระคายเคืองบริเวณรูทวารหนัก
มีพยาธิเข็มหมุดที่ออกมาจากบริเวณรูทวารของลูกของคุณ
เข็มหมุดปะปนในอุจจาระ

การรักษาโรคพยาธิเข็มหมุด

คุณสามารถรักษาการติดเชื้อพยาธิเข็มหมุดได้โดยการใช้ยา และการทำความสะอาดบ้านและสิ่งของที่ใช้เป็นประจำ

การใช้ยา

คุณหมอมักจะแนะนำการรักษาการติดเชื้อพยาธิเข็มหมุด ด้วยการให้ยามารับประทาน จนกระทั่งมีการติดเชื้อพยาธิเข็มหมุดจากผู้ป่วยไปสู่คนอื่นที่อยู่ในบ้าน คนที่ติดเชื้อจะต้องดูแลตัวเองเป็นพิเศษ เพื่อป้องกันการติดเชื้อซ้ำอีก ผู้ดูแลและบุคคลอื่นที่อยู่ใกล้ชิดกับผู้ติดเชื้อ ควรได้รับการรักษาการติดเชื้อพยาธิเข็มหมุดด้วย ยาที่ใช้ในการรักษาการติดเชื้อพยาธิเข็มหมุดที่พบได้บ่อย มีดังนี้:

ยามีเบนดาโซล (Vermox)
ยาอัลเบนดาโซลa (Albenza)
ยา pyrantel pamoate (ยาถ่ายพยาธิ)

การรับประทานยา เป็นเวลาต่อเนื่องถึงสองถึงสามสัปดาห์ ครีมหรือขี้ผึ้งสามารถบรรเทาอาการคันผิวหนังบริเวณรอบ ๆ ทวารหนัก

สถิติการติดเชื้อพยาธิเข็มหมุดในประเทศไทย

สถิตินี้มาจากโรงเรียนบ้านคลองบง อำเภอวังน้ำเขียว จังหวัดนครราชสีมา วันที่ 30 มีนาคม 2562 จากนักเรียนตัวอย่างที่มีการสำรวจมีทั้งสิ้น 99 คน แบ่งเป็น 3 กลุ่ม ดังต่อไปนี้

เด็กอายุ 2-5 ปี เป็นชาย 22 คน และ หญิง 17 คน รวมจำนวน 39 คน
เด็กอายุ 6-9 ปี เป็นชาย 16 คน และ หญิง 15 คน รวมจำนวน 31 คน
เด็กอายุ 10-13 ปี เป็นชาย14 คนและ หญิง 15คน รวมจำนวน 29 คน

จากผลการสำรวจนั้นพบว่า มีเด็กที่เป็นพยาธิเข็มหมุดดังนี้

เด็กอายุ 2-5 ปี เป็นชาย 1 คน คิดเป็นร้อยละ 4.54 และหญิง 1 คน คิดเป็นร้อยละ 5.88 รวม 2 คน คิดเป็นร้อยละ 5.13
เด็กอายุ 6-9 ปี เป็นชาย 3 คน คิดเป็นร้อยละ 18.75 และหญิง 1 คน คิดเป็นร้อยละ 6.67 รวม 4 คน คิดเป็นร้อยละ 12.9
เด็กอายุ 10-13 ไม่พบว่าเป็นพยาธิเข็มหมุดเลยแม้แต่คนเดียว

จากการทำวิจัยนี้ จะเห็นว่าเด็กผู้ชายจะมีโอกาสเป็นพยาธิเข็มหมุดมากกว่าเด็กหญิง เพราะอาจจะเด็กชายไม่ได้ใส่ใจในความสะอาดเท่าเด็กหญิง และที่ไม่พบพยาธเข็มหมุดในเด็กอายุ10-13 ปีนั้น ก็เพราะการดูแลรักษาความสะอาดทำได้ดีกว่าเด็ก 2 กลุ่มข้างต้น

การป้องกันการติดเชื้อพยาธิเข็มหมุด

วิธีการป้องกันการติดเชื้อพยาธิเข็มหมุดไม่ให้กลับไปติดเชื้ออีก นั่นคือการปฏิบัติตนให้ถูกสุขลักษณะอนามัยและสุขอนามัย และแนะนำให้คนในครอบครัวต้องทำตามเช่นเดียวกัน คุณสามารถป้องกันการติดเชื้อพยาธิเข็มหมุดด้วยการปฏิบัติตัวดังนี้:

ตัดเล็บให้สั้นและรักษาความสะอาด
หลีกเลี่ยงพฤติกรรมเกี่ยวกับเล็บที่ทำให้ติดเชื้อพยาธิเข็มหมุด การกัดเล็บ หรือการเกา
อาบน้ำทุกวันในตอนเช้า เพื่อกำจัดพยาธิเข็มหมุดที่อาจจะสะสมมาข้ามคืน
ล้างมือของคุณด้วยน้ำอุ่นและสบู่ หลังจากเข้าห้องน้ำ ระมัดระวังเรื่องผ้าเช็ดตัว และเปลี่ยนผ้าเช็ดปากให้บ่อย ทำแบบนี้ทุกวันก่อนทำอาหารและกินอาหาร นี่คือการป้องกันการติดเชื้อพยาธิเข็มหมุดที่ดีที่สุด
เปลี่ยนชุดชั้นในและเสื้อผ้าทุกวัน
ใช้น้ำอุ่นซักเสื้อผ้าและใช้อากาศร้อนในการอบหรือตากเสื้อผ้า ผ้าห่ม หรือผ้าเช็ดตัวที่อาจมีไข่ของพยาธิเข็มหมุด
ทำใหห้องมีแสงสว่างเพียงพอในระหว่างวัน เพราะไข่พยาธิเข็มหมุดจะตายเมื่อเจอกับความร้อน

การรักษาพยาธิเข็มหมุดด้วยตัวเองที่บ้าน

การติดเชื้อพยาธิเข็มหมุดเป็นหนึ่งในประเภทที่พบได้บ่อยที่สุดของการติดเชื้อพยาธิในลำไส้ของมนุษย์ พยาธิเข็มหมุดเป็นปรสิตชนิดหนึ่งที่อาศัยอยู่ในระบบย่อยอาหารของมนุษย์ พยาธิเข็มหมุดที่โตเต็มวัยจะมีขนาดประมาณ 0.5 นิ้ว และดูเหมือนด้ายสีขาวชิ้นเล็กๆ อย่างไรก็ตาม ไข่ของพวกมันมีขนาดเล็กมากและไม่สามารถมองเห็นได้หากไม่มีกล้องจุลทรรศน์ มักพบบ่อยในเด็กอายุระหว่าง 5 ถึง 10 ปี พยาธิเข็มหมุดเป็นไวรัสที่ค่อนข้างรุนแรงและสามารถแพร่กระจายจากคนสู่คนได้ง่ายมาก ดังนั้นหากที่บ้านหรือโรงเรียนของคุณมีคนใดคนหนึ่งมีโอกาสที่คนอื่นเป็นได้เช่นกัน

กระเทียมดิบ

กระเทียมที่เราใช้เพื่อเพิ่มกลิ่นและรสชาติให้กับอาหารของเรายังเป็นยารักษาพยาธิเข็มหมุดที่มีประสิทธิภาพอีกด้วย โดยสามารถฆ่าไข่ทั้งหมดของพยาธิเข็มหมุดได้ ป้องกันการกำเนิดของพยาธิเข็มหมุดใหม่ ไม่เพียงเท่านั้น แต่ยังป้องกันไม่ให้หนอนตัวเมียวางไข่ใหม่อีกด้วย คุณสามารถกินกระเทียมโดยใส่ในพาสต้า โรยบนขนมปัง หรือแม้แต่กินดิบ ๆ สำหรับผู้ที่ไม่ต้องการรับประทาน ยังสามารถทาภายนอกบริเวณทวารหนักได้ด้วยการบดเป็นก้อนแล้วผสมกับวาสลีน ข้อควรระวังก็คือ แม้ว่าโดยทั่วไปแล้วกระเทียมจะปลอดภัยสำหรับคนส่วนใหญ่ แต่ก็อาจทำให้เกิดผลข้างเคียงสำหรับบางคนหากบริโภคในปริมาณมาก ผลข้างเคียงที่พบบ่อย ได้แก่ มีกลิ่นปาก มีแก๊ส อาเจียน และคลื่นไส้

น้ำมันมะพร้าว

วิธีรักษาพยาธิเข็มหมุดที่ง่ายที่สุดวิธีหนึ่งคือการใช้น้ำมันมะพร้าว น้ำมันมะพร้าวมีสารอาหารมากมายที่มีคุณสมบัติต้านเชื้อแบคทีเรียและไวรัสที่ช่วยในการกำจัดพยาธิเข็มหมุด มีสองขั้นตอนในการรักษาพยาธิเข็มหมุดโดยใช้น้ำมันมะพร้าว การบริโภคน้ำมันมะพร้าว 1 ช้อนโต๊ะทุกเช้าหลังจากตื่นนอนเป็นขั้นตอนแรก ขั้นตอนต่อไปคือถูน้ำมันมะพร้าวเล็กน้อยในบริเวณทวารหหนักก่อนเข้านอนทุกคืน ทั้งสองขั้นตอนร่วมกันจะช่วยรักษาการติดเชื้อพยาธิเข็มหมุด

แครอท

แครอทอุดมไปด้วยไฟเบอร์จึงสามารถปรับปรุงการย่อยอาหารซึ่งช่วยให้ร่างกายขับพยาธิเข็มหมุดออกจากลำไส้ในขณะที่คุณนอนหลับ การกินแครอทหั่นฝอยวันละ 3 ครั้งก็เพียงพอแล้วที่จะช่วยให้ระบบย่อยอาหารกำจัดพยาธิเข็มหมุดได้ หลายคนไม่ชอบรสชาติของแครอทดิบโดยเฉพาะเด็กๆ พวกเขาสามารถผสมแครอทกับน้ำผึ้งเพื่อเพิ่มรสชาติ นอกจากนี้ยังสามารถบริโภคโดยเพิ่มลงในสลัดหรือซุปพร้อมกับเครื่องเทศต่าง ๆ เพื่อให้อร่อย นอกจากนี้ แครอทยังมีประโยชน์ต่อสุขภาพอื่นๆ อีกมากมาย นอกเหนือจากการรักษาพยาธิเข็มหมุด

หัวหอม

ซัลเฟอร์มีอยู่ตามธรรมชาติในหัวหอม และช่วยในการกำจัดพยาธิเข็มหมุดออกจากร่างกาย ฝานหัวหอมและทิ้งไว้ในเหยือกน้ำข้ามคืน ของเหลวหัวหอมของคุณพร้อมให้คุณดื่มในเช้าวันถัดไป ควรถ่ายของเหลววันละสามครั้งเพื่อให้แน่ใจว่ากำจัดพยาธิออกจากร่างกายของคุณอย่างสมบูรณ์

เมล็ดฟักทอง

เมล็ดฟักทองดิบมีสารคิวเคอร์บิทินซึ่งทำให้พยาธิเข็มหมุดเป็นอัมพาตแต่ไม่ได้ฆ่าพวกมัน เพื่อป้องกันไม่ให้พยาธิเข็มหมุดเกาะผนังลำไส้ หลังจากนั้นคุณควรกินยาระบายตามธรรมชาติเพื่อกำจัดพยาธิเข็มหมุดออกจากร่างกาย ผสมโยเกิร์ตหนึ่งถ้วยกับเมล็ดฟักทองปั่นหนึ่งถ้วยแล้วดื่ม สองชั่วโมงต่อมาใช้ยาระบาย ทำซ้ำเป็นเวลา 2 ถึง 3 วันเพื่อผลลัพธ์ที่ดีที่สุด

บอระเพ็ด

บอระเพ็ดใช้เป็นยารักษาโรคได้หลากหลาย บอระเพ็ดยังเป็นธรรมชาติบำบัดที่มีประสิทธิภาพสำหรับพยาธิเข็มหมุด บอระเพ็ดประกอบด้วยไอโซทูโจน แซนโทอิน และทูโจน ซึ่งเป็นสารต้านปรสิตที่มีประสิทธิภาพสูง สารเหล่านี้ทำลายเยื่อหุ้มของปรสิต เราสามารถผสมบอระเพ็ดกับน้ำสองสามหยดเพื่อรักษาพยาธิเข็มหมุด เพื่อรสชาติที่ดีขึ้น สามารถชงกับชาแทนการเติมน้ำ เพื่อผลลัพธ์ที่ดีที่สุดควรดื่มในขณะท้องว่าง

น้ำส้มสายชูแอปเปิ้ลไซเดอร์

น้ำส้มสายชูหมักจากแอปเปิ้ลไม่เพียงแต่ฆ่าพยาธิเข็มหมุดเท่านั้น แต่ยังช่วยลดระดับค่า ph ที่ทำให้พยาธิเข็มหมุดไม่สามารถอยู่รอดหรือเติบโตภายในลำไส้ได้ ข้อดีเพิ่มเติมของน้ำส้มสายชูแอปเปิ้ลไซเดอร์คือไม่ก่อให้เกิดผลข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์ และปลอดภัยสำหรับเด็กและผู้ใหญ่

มะระ

มะระรักษาพยาธิเข็มหมุดและปรสิตชนิดต่างๆ มะระมีสารอาหารมากมาย เช่น วิตามิน เกลือแร่ เป็นต้น ล้างมะระแล้วหั่นเป็นชิ้นเล็กๆ หลายๆ ชิ้น เอาเมล็ดออกแล้วคั้นน้ำ ข้อเสียของมะระคือรสฝาดมาก เพื่อรสชาติที่ดีขึ้น มะระขี้นกให้เลือกมะระที่ไม่สุกและเนื้อแน่นขนาดเล็ก ยิ่งไปกว่านั้น คุณสามารถเติมน้ำผึ้งหรือน้ำแอปเปิ้ลลงไปด้วยเพื่อรสชาติที่ดียิ่งขึ้น

สุขอนามัยที่เหมาะสม

หากมีการรักษาสุขอนามัยอย่างเคร่งครัด พยาธิเข็มหมุดสามารถรักษาได้โดยไม่ต้องใช้ยาใดๆ โดยปกติแล้วพยาธิเข็มหมุดจะอยู่ได้นาน 6 สัปดาห์ ดังนั้นควรรักษามาตรการนี้ไว้อย่างน้อยในช่วงเวลาดังกล่าว การรักษาความสะอาดบ้านด้วยการซักเสื้อผ้า ปูเตียง ดูดพรม ถูพื้น ทั้งหมดนี้เป็นส่วนหนึ่งของมาตรการเหล่านี้ ควรให้ความสนใจเป็นพิเศษกับห้องครัวและห้องน้ำ ทุกคนที่อาศัยอยู่ในบ้านควรตระหนักถึงสถานการณ์และควรช่วยเหลือโดยรักษามาตรการทั้งหมดอย่างเคร่งครัด

นี่คือลิงค์แหล่งที่มาของบทความของเรา

https://www.cdc.gov/parasites/pinworm/index.html
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK536974/
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/pinworm/symptoms-causes/syc-20376382
https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMicm1811156

เนื้อหาและรีวิวมาจากผู้เชี่ยวชาญ โดย Bupa team

หัวข้อที่เกี่ยวข้อง

ติดตาม

0 ความคิดเห็น

การตอบรับแบบอินไลน์

ดูความคิดเห็นทั้งหมด

พยาธิเข็มหมุด (Pinworm): อาการ สาเหตุ การรักษา การป้องกันการ

พยาธิเข็มหมุดคืออะไร

สาเหตุของพยาธิเข็มหมุด

อาการของพยาธิเข็มหมุด