ภาวะบวมน้ำเหลือง (Lymphedema)

21.11.2567

ภาวะบวมน้ำเหลือง หรือ Lymphedema คืออะไร

Lymphedema คือภาวะบวมเนื่องจากการสะสมของน้ำเหลืองในร่างกาย โดยทั่วไปต่อมน้ำเหลืองมีหน้าที่เหมือนท่อระบายน้ำใน หากท่อระบายน้ำอุดตัน ของเหลวจะไม่สามารถระบายออกได้ ดังนั้นจะมีอาการบวมที่มักเกิดขึ้นที่แขนหรือขา ในคนส่วนมากพบว่าขาบวมน้ำเหลือง แต่สามารถเกิดขึ้นได้ในส่วนอื่นๆ ของร่างกายเช่นกัน น้ำเหลืองเป็นส่วนหนึ่งของระบบน้ำเหลืองที่นำของเหลวและเซลล์ที่ช่วยต่อสู้กับการติดเชื้อทั่วร่างกาย อาการบวมนี้เกิดขึ้นบางครั้งอาจเกิดขึ้นได้อย่างรวดเร็วหรือใช้เวลานานหลายเดือนกว่าจะสังเกตเห็นถึงอาการ Lymphedema

สาเหตุภาวะบวมน้ำเหลืองคืออะไร

ภาวะบวมน้ำเหลืองอาจเกิดจากโรคมะเร็งหรือจากการโรครักษามะเร็ง

เนื้องอกมะเร็งหากมีขนาดใหญ่จะสามารถขัดขวางระบบทางเดินของน้ำเหลืองได้
การผ่าตัดเนื้อร้ายจากมะเร็งอาจต้องนำเอาต่อมน้ำเหลืองหรือหลอดเลือดบางส่วนที่มีน้ำเหลืองออก ซึ่งอาจทำให้ของเหลวสะสมในเนื้อเยื่อรอบข้างได้
การฉายรังสีสามารถทำลายหลอดเลือดได้ ส่งผลให้มีน้ำเหลืองมากเกินไปในเนื้อเยื่อ

อาการของภาวะบวมน้ำเหลืองคืออะไร

แขน ขา หรือส่วนอื่นๆ ของร่างกายมีอาการบวมเล็กน้อย และอาจบวมมากขึ้นเมื่อเวลาผ่านไป
ผิวหนังบริเวณที่บวมรู้สึกตึง

หากคุณสังเกตเห็นอาการบวมหลังการรักษามะเร็ง ควรปรึกษาแพทย์เพื่อหาสาเหตุและวิธีการรักษาที่ดีที่สุด

ภาวะแทรกซ้อน

ภาวะน้ำเหลืองบวมสามารถเพิ่มความเสี่ยงต่อการติดเชื้อในบริเวณที่บวม เนื่องจากเซลล์ที่ป้องกันการติดเชื้อไม่สามารถเข้าไปป้องกันในบริเวณนั้นได้
หากมีบาดแผล บาดแผลอาจหายช้ากว่าปกติในส่วนที่เป็นมะเร็งต่อมน้ำเหลือง
อาจทำให้สูญเสียความมั่นใจ
ข้อต่อในส่วนของร่างกายที่มีน้ำเหลืองจะรู้สึกแข็งและเจ็บ

การวินิจฉัยภาวะบวมน้ำเหลือง

ขั้นแรก แพทย์จะทำการตรวจร่างกายและสอบถามระยะเวลาที่ผู้ป่วยรู้สึกถึงอาการบวม และจะมีการวัดขนาดบริเวณที่บวมเพื่อเปรียบเทียบกับอีกด้าน แพทย์อาจแนะนำการทดสอบอื่น ๆ เพื่อดูว่าผู้ป่วยมีต่อมน้ำเหลืองหรือไม่ และมีสาเหตุมาจากสิ่งใด Lymphoscintigraphy เป็นการทดสอบโดยการใช้สารกัมมันตภาพรังสีเพื่อดูว่าเส้นเลือดอุดตันหรือไม่ นอกจากนี้ยังมีการสแกนด้วยเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT) และการถ่ายภาพด้วยคลื่นสนามแม่เหล็ก (MRI) ที่สามารถถ่ายภาพบริเวณที่บวมเพื่อค้นหาสาเหตุที่ต่อมน้ำเหลืองถูกปิดกั้น

การรักษา

ณ ปัจจุบันยังไม่มีวิธีรักษาภาวะบวมน้ำเหลืองให้หายขาด แต่จะบรรเทา หรือลดอาการบวม หรือป้องกันไม่ให้อาการแย่ลงและ ภาวะบวมน้ำเหลืองสามารถรักษาได้ด้วย—

การออกกำลังกาย การขยับแขนหรือขาที่บวมอาจช่วยให้น้ำเหลืองระบายออกได้ดียิ่งขึ้น ซึ่งจะช่วยลดอาการบวมได้

ปลอกรัดหรือถุงน่อง เสื้อผ้านี้กระชับกับแขนหรือขาที่บวม ช่วยให้น้ำเหลืองไหลเวียนได้ดียิ่งขึ้น

การนวดบำบัด การนวดแบบพิเศษที่เรียกว่าการระบายน้ำเหลืองด้วยตนเองสามารถช่วยดันน้ำเหลืองออกจากส่วนที่บวมของร่างกายได้

การลดน้ำหนัก ในผู้ป่วยที่มีน้ำหนักเกิน เมื่อน้ำหนักลดลงอาจทำให้อาการบวมน้ำเหลืองดีขึ้น

การผ่าตัด หากผู้ป่วยเกิดภาวะบวมน้ำเหลืองที่รุนแรง แพทย์อาจแนะนำให้เข้ารับการผ่าตัด

การรักษามะเร็ง หากเนื้องอกมะเร็งทำให้เกิดน้ำเหลือง อาการจะดีขึ้นเมื่อผู้ป่วยได้รับการรักษาโรคมะเร็งแล้ว

เมื่อเกิดภาวะน้ำเหลืองบวม

กุญแจสำคัญในการจัดการต่อมน้ำเหลืองคือการป้องกันการติดเชื้อและระบายของเหลวในบริเวณที่ถูกปิดกั้น

ป้องกันการติดเชื้อ

ดูแลผิวบริเวณนั้นให้สะอาดและใช้โลชั่นเพื่อให้ผิวชุ่มชื้น
หากได้รับบาดแผลเล็กน้อย ให้ทำความสะอาดทันทีและทาครีมต้านเชื้อแบคทีเรียและผ้าพันแผล
ห้ามมีการฉีดยา หรือให้วัคซีน หรือใช้เข็มในบริเวณที่ต่อมน้ำเหลืองบวม

ปล่อยให้เลือดและน้ำเหลืองไหลเวียน

อย่าสวมเสื้อผ้ารัดรูปหรือเครื่องประดับรัดแน่น
หากมีน้ำเหลืองที่แขนข้างหนึ่ง ให้วัดความดันโลหิตและดึงเลือดจากแขนอีกข้างหนึ่ง
หากแขนหรือขาบวม ให้ยกขึ้นแขนหรือขาบริเวณนั้นเหนือหัวใจบ่อย ๆ

นี่คือแหล่งที่มาในบทความของเรา

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/lymphedema/symptoms-causes/syc-20374682
https://www.webmd.com/breast-cancer/ss/slideshow-lymphedema
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/8353-lymphedema