เหา (Lice) : อาการ สาเหตุ ประเภท การรักษา

21.11.2567

เหาคืออะไร

เหา (Lice) เหาเกิดจากอะไร เหา คือแมลงตัวเล็ก ๆ มีขนาด 3-4 มิลลิเมตร ที่อาศัยอยู่บนหนังศรีษะ และดูดเลือดของคนหรือสัตว์เป็นอาหาร โดยทั่วไปแล้วเหามีอยู่มากกว่า 3000 ชนิดด้วยกัน แต่ชนิดที่เป็นปรสิตของมนุษย์ จะมีแค่ 3 ชนิด ซึ่งมักจะอาศัยอยู่ตามตำแหน่งต่าง ๆ ของร่างกายที่ต่างกันออกไป

เหาที่เป็นปรสิตของมนุษย์แบ่งออกเป็น 3 ประเภทดังนี้

เหาบริเวณศีรษะ (Pedeculosis Capitis) อาศัยบนศีรษะ มีสีเทา ขนาดปริมาณ 1-2 มิลลิเมตร โดยจะดูดเลือดจะหนังศีรษะเป็นอาหาร โดยเพศเมียสามารถวางไข่ได้วันละ 10 ฟอง และใช้เวลาฟักตัวประมาณ 7-10 วัน
เหาบริเวณลำตัว (Pedeculosis Corpolis) จะมีลักษณะเช่นเดียวกันกับเหาที่บริเวณศีรษะแต่อาจจะมีขนาดใหญ่กว่าเล็กน้อย เหาชนิดนี้ดูดเลือดบริเวณผิวหนังลำตัวของคน โดยเหาเพศเมียจะวางไข่บริเวณเส้นใยของเสื้อผ้า
เหาบริเวณอวัยวะเพศ หรือโลน (Pedeculosis Pubis) อาศัยอยู่บริเวณเส้นขนที่อวัยวะเพศ และจะดูดเลือดบริเวณหัวหน่าวและขาหนีบ และเนื่องจากบริเวณปลายขาของปรสิตชนิดนี้จะเป็นตะขอใหญ่คล้ายปู บางครั้งการเกิดเหาชนิดนี้อาจจะเรียกได้อีกชื่อหนึ่งคือ crab

อาการของเหา

อาการของเหาในแต่ละบริเวณจะแสดงอาการดังนี้

เหาที่บริเวณศีรษะ จะก่อให้เกิดอาการคันบนหนังศีรษะ โดยเฉพาะในเวลากลางคืนเนื่องจากเหาจะทำการดูดเลือดและหากินในเวลากลางคืน โดยจะมีทั้งตัวเหา และไข่เหาบริเวณเส้นผม ที่สามารถสังเกตุได้
เหาที่ลำตัว จะก่อให้เกิดอาการคันบริเวณผิวหนังมาก โดยเฉพาะในเวลากลางคืน และบริเวณร่างกายจะมีรอยนูนแดง เป็นตุ่มเล็ก ๆ ที่เกิดจากการดูดเลือดของเหา บางครั้งอาจจะเกิดผื่นบริเวณผิวหนังได้
เหาที่บริเวณอวัยวะเพศ จะทำให้เกิดอาการคันบริเวณอวัยวะเพศ และเนื่องจากอวัยวะเพศเป็นบริเวณที่ผิวบอบบางหากผู้ป่วยเกามากเกินไปอาจจะก่อให้เกิดอาการคันและกลายเป็นตุ่มหนอง พุพอง บางครั้งอาจเหาหรือโลนอาจจะไปอาศัยอยู่บริเวณใกล้เคียงอื่น ๆ เช่นรูทวารหนัก ขนรักแร้ ขนหน้าอกได้

เหาสามารถติดต่อได้อย่างไร

เหาสามารถติดต่อจากคนหนึ่งไปยังอีกคนหนึ่งได้ โดยมักพบบ่อยในเด็กเล็ก จากการสัมผัสใกล้ชิดกัน บางครั้งเด็กอาจจะไม่ได้รักษาความสะอาดของร่างกายเท่าที่ควร สามารถทำให้เกิดการติดต่อเหาบริเวณศีรษะหรือร่างกายได้ ส่วนเหาบริเวณอวัยวะเพศสามารถติดต่อผ่านการมีเพศสัมพันธ์ได้เช่นกัน

การรักษาเหา และวิธีการกำจัดเหา

มีหลากหลายวิธีในการกำจัดเหา เช่นการใช้ยาที่มาจากเคมีสังเคราะห์ ที่มีในรูปแบบแชมพูกำจัดเหา หรือตัวยาที่นำมาใช้ชะโลมให้ทั่วหนังศีรษะโดยจะเป็นตัวยาจำพวก Permethrin,Lindane,Spinosad, Benzyl benzoate หรือสมุนไพรจากธรรมชาติได้ หรือในบางครั้งอาจจะทำการกำจัดเหาได้ด้วยตัวเองโดยการ ฆ่าเหา และวิธีกำจัดไข่เหา โดยการใช้หวีเสนียดหวีออกมาได้ซึ่งเป็นวิธีการกำจัดเหาง่าย ๆ ส่วนการรักษาเหาบริเวณอวัยวะเพศสามารถใช้วิธีเดียวกับบริเวณหนังศีรษะโดยการชะโลมตัวยาทิ้งไว้และล้างออกให้สะอาด การรักษาเหาบริเวณลำตัว จำเป็นจะต้องรักษาความสะอาดของร่างกายและเสื้อผ้า รวมไปถึงเครื่องนอนด้วยเช่นกัน เนื่องจากเหาบริเวณลำตัวจะทำการวางไข่บริเวณเสื้อผ้า หรือใยผ้าได้ โดยการซักเสื้อผ้าและเครื่องนอนควรจะซักผ้าในน้ำที่มีอุณหภูมิมากกว่า 55 องศาเซลเซียส นานเกิน 5 นาทีจะสามารถทำให้เหาตายได้ ผู้ป่วยสามารถทาน้ำมันทีทรีออยล์จากธรรมชาติบริเวณร่างกายเพื่อฆ่าเหา หรือยาสังเคราะห์ได้เช่นกัน

การป้องกันเหา

นอกจากการรักษาความสะอาดของร่างกาย และสระผมบ่อย ๆ แล้ว การอยู่ห่างจากคนที่เป็นหาจะช่วยป้องกันเหาได้ดี ข้าวของเครื่องใช้ส่วนตัวควรรักษาความสะอาด ไม่ใช้ผ้าขนหนูหรือเสื้อผ้าร่วมกับผู้อื่น

คำถามที่พบบ่อย

คุณจะกำจัดเหาใน 24 ชั่วโมงได้อย่างไร สารกำจัดเหา: มีผลิตภัณฑ์สามัญประจำบ้านหลายชนิดที่สามารถฆ่าเหาได้โดยการงดอากาศและกำจัดเหา ผลิตภัณฑ์เหล่านี้ ได้แก่ปิโตรเลียมเจลลี่ น้ำมันมะกอก เนย หรือมายองเนส ผลิตภัณฑ์ใด ๆ เหล่านี้อาจใช้กับหนังศีรษะและเส้นผม คลุมด้วยหมวกอาบน้ำ และทิ้งไว้ข้ามคืน เหาสามารถรอดจากเครื่องเป่าผมได้หรือไม่ ตัวเหา จะตายเมื่อสัมผัสความร้อนเป็นเวลา 5 นาทีในเครื่องเป่าลมเป่าลมที่อุณหภูมิ 50° C อะไรฆ่าไข่เหาในเส้นผม โลชั่นมาลาไธออน 0.5%;มาลาไธออนเป็นยาฆ่าเหา และฆ่าไข่เหาบางส่วน แนะนำให้ทำการรักษาครั้งที่สองหากยังมีเหาอยู่ 7-9 วันหลังการรักษา มาลาไธออน มีไว้สำหรับผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 6 ปีขึ้นไป เหาสามารถอยู่ในหมอนได้หรือไม่ เหาไม่สามารถอยู่บนหมอนหรือผ้าปูที่นอนได้นาน เป็นไปได้ที่เหาที่ยังมีชีวิตซึ่งหลุดออกมาจากศีรษะของคนเรานั้นจะคลานไปหาคนอื่นที่เอาหัวไปหนุนหมอนหรือผ้าปูที่นอนผืนเดียวกัน เหาสามารถอยู่บนเตียงได้นานแค่ไหน เช่นเดียวกับที่นอน เหาสามารถอยู่บนเครื่องนอนทุกชนิดเท่านั้น ไม่ว่าจะเป็นผ้าปูที่นอน หมอน หรือผ้าห่มนวม เป็นเวลา1-2 วัน หากไม่มีหนังศีรษะของมนุษย์เป็นแหล่งอาหาร นานกว่า 1-2 วัน เหาไม่สามารถอยู่รอดได้ เหามีชีวิตอยู่ได้นานแค่ไหน เหาตัวเต็มวัยสามารถอยู่บนหัวคนได้นานถึง 30 วัน ในการดำรงชีวิต เหาตัวเต็มวัยต้องกินเลือดวันละหลายๆ ครั้ง หากไม่มีอาหารจากเลือด เหาจะตายภายใน 1 ถึง 2 วัน เหาเกลียดกลิ่นอะไร มะพร้าว น้ำมันทีทรี ลาเวนเดอร์ ยูคาลิปตัส โรสแมรี่ ตะไคร้ และเปปเปอร์มินต์เป็นกลิ่นที่เชื่อกันว่าสามารถขับไล่เหาได้ การใช้แชมพูและครีมนวดผมกลิ่นมะพร้าวเป็นวิธีง่ายๆ ในการเพิ่มการป้องกัน ที่ความเข้มข้น 1% น้ำมันทีทรีฆ่าเหาได้ 100% หลังจากผ่านไป 30 นาที อุณหภูมิใดที่ฆ่าเหา การซัก แช่ หรืออบผ้าที่อุณหภูมิสูงกว่า 54 องศาเซลเซียส สามารถฆ่าได้ทั้งเหาและไข่เหา การซักแห้งยังช่วยฆ่าเหาและไข่เหาด้วย เฉพาะสิ่งของที่สัมผัสกับศีรษะของผู้ที่ถูกรบกวนในช่วง 48 ชั่วโมงก่อนการรักษาเท่านั้นที่ควรได้รับการพิจารณาเพื่อทำความสะอาด เหาวางไข่ได้เร็วแค่ไหน ตัวเมียจะวางไข่ชุดแรกประมาณ 2 วันหลังจากผสมพันธุ์ ตัวเมียสามารถวางไข่ต่อไปได้อีก 16 วัน สูงสุด 8 ฟองต่อวัน หลังจาก — อย่างมากที่สุด — 35 วันของชีวิต ตัวเหาตัวเต็มวัยจะตาย

ลิ้งค์ด้านล่างเป็นแหล่งที่มาข้อมูลของเรา

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/lice/symptoms-causes/syc-20374399
https://www.webmd.com/children/ss/slideshow-lice-overview
https://www.cdc.gov/parasites/lice/index.html
https://kidshealth.org/en/parents/head-lice.html
https://www.nhs.uk/conditions/head-lice-and-nits/