เม็ดเลือดขาวต่ำ Leukopenia คือภาวะที่ปริมาณของเม็ดเลือดขาวต่ำกว่าค่าปกติ ร่างกายของคนเราประกอบไปด้วยเซลล์เม็ดเลือดแตกต่างกันหลายรูปแบบ รวมไปถึงเซลล์เม็ดเลือดขาวหรือลูคะไซด์ เซลล์ล์เม็ดเลือดขาวมีความสำคัญต่อระบบภูมิคุ้มกันของมนุษย์ ซึ่งมีไว้เพื่อช่วยให้ร่างกายต่อสู้กับโรคและการติดเชื้อ หากพบว่าคุณมีจำนวนเม็ดเลือดขาวน้อยเกินไปคุณอาจเป็นwbcต่ำ
เม็ดเลือดต่ำมีหลายรูปแบบ ขึ้นอยู่กับว่าเม็ดเลือดขาวชนิดไหนของร่างกายที่ต่ำ:
- เม็ดเลือดขาวชนิดบาโซฟิล(basophils)
- เม็ดเลือดขาวชนิดอีโอซิโนฟิล(eosinophils)
- เม็ดเลือดขาวชนิดลิมโฟไซต์(lymphocytes)
- เม็ดเลือดขาวชนิดโมโนไซต์(monocytes)
- เม็ดเลือดขาวชนิดนิวโตรฟิล(neutrophils)
อาการของเม็ดเลือดขาวต่ำ
คุณอาจไม่เคยสังเกตเห็นสัญญานของการเกิดภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำ แต่หากพบว่ามีจำนวนเม็ดเลือดขาวต่ำมากกว่าปกติ นั่นอาจเป็นสัญญานหนึ่งที่บอกถึงการติดเชื้อซึ่งอาจมีอาการร่วมดังต่อไปนี้:- มีไข้สูงเกินกว่า 38˚C
- มีอาการหนาวสั่น
- เหงื่อออก
สาเหตุของเกิดภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำ
มีหลายโรคหลายอาการที่สามารถเป็นสาเหตุของภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำได้ เช่น:การเจ็บป่วยเกี่ยวกับไขกระดูกและเซลล์เม็ดเลือดแดง
เช่น:- โลหิตจางจากไขกระดูกฝ่อ(aplastic anemia)
- Hypersplenism หรือการที่ม้ามทำงานมากเกิดไป
- โรคไมอีโลดิสพลาสติก ซินโดรม(myelodysplastic syndromes)
- โรคมัยอีโลโพรลิฟเฟอเรทีฟ ซินโดรม(myeloproliferative syndrome)
- โรคมัยอีโลไฟโบรซิส(myelofibrosis)
โรคมะเร็งและการรักษาโรคมะเร็ง
โรคมะเร็งมีมากมายหลายรูปแบบซึ่งรวมไปถึงโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวด้วย โรคดังกล่าวสามารถนำไปสู่ภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำได้ การรักษาโรคมะเร็งก็เป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำเช่น:- การรักษาด้วยเคมีบำบัด
- การักษาด้วยการฉายรังสี (โดยเฉพาะอบ่างยิ่งเมื่อใช้ตรงบริเวณกระดูกชิ้นใหญ่ เช่นบริเวณส่วนขาและกระดูกเชิงกราน)
- การปลูกถ่ายไขกระดูก
ความผิกปกติที่มีมาแต่กำเนิด
โรคที่เป็นมาแต่กำเนิด สามารถนำไปสู่ภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำได้รวมไปถึงอาการป่วยที่ทำให้การทำงานของไขกระดูกมีผลต่อการสร้างเซลล์เม็ดเลือดแดง เช่น:- โรคคอสแมนน์(Kostmann syndrome), หรือความผิดปกติตั้งแต่กำเนิดชนิดรุนแรงที่ทำให้ร่างกายผลิตเม็ดเลือดขาวนิวโตรฟิลได้น้อย
- ภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำเรื้อรัง เนื่องจากโรคไมโลคาเธซิส (myelokathexis)
โรคติดเชื้อต่างๆ
โรคติดเชื้อที่นำไปสู่ภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำ เช่น:โรคภูมิคุ้มกันทำลายตัวเอง
โรคภูมิคุ้มกันทำลายตัวเองนั้นจะฆ่าเซลล์เม็ดเลือดขาวหรือเซลล์ไขกระดูก ซึ่งส่งผลในการสร้างเซลล์เม็ดเลือดแดง และนำไปสู่ภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำ เช่น:- โรคลูปัส(lupus)หรือโรคแพ้ภูมิตัวเอง
- โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์(rheumatoid arthritis)
ภาวะขาดสารอาหาร
เม็ดเลือดขาวต่ำอาจมีสาเหตุมาจากการขาดวิตามินหรือขาดสารอาหารต่าง ๆ เช่นขาดวิตามินดังต่อไปนี้:- วิตามินบี12
- โฟเลต
- ธาตุทองแดง
- ธาตุสังกะสี
การรักษาโดยการใช้ยา
การรักษาด้วยยาบางชนิดก็สามารถทำให้เกิดภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำได้ เช่น :- บูโพรพิออน(bupropion) (ชื่อการค้าWellbutrin)
- โคลซาปีน(clozapine) (ชื่อการค้าClozaril)
- ไซโคลสปอริน(cyclosporine) (ชื่อการค้าSandimmune)
- ยากลุ่มอินเตอร์เฟียร์รอน(interferons)
- ลาโมไตรจีน(lamotrigine) (ชื่อการค้าLamictal)
- มิโนซัยคลิน(minocycline) (ชื่อการค้าMinocin)
- ไมโคฟิโนเลตโมฟิทิล(mycophenolate mofetilป (ชื่อการค้าCellCept)
- ยาเพนนิซิลิน
- ไซโลลิมัส(sirolimus) (ชื่อการค้าRapamune)
- โซเดียมวาลโพรเอท(sodium valproate)
- สเตียรอยด์
- ทาโครลิมัส(tacrolimus) (ชื่อการค้าPrograf)
โรคซาร์คอยโดสิส(Sarcoidosis)
โรคซาร์ตอยโดสิสเป็นผลมาจากการเจ็บป่วยที่มีต่อระบบของร่างกายเพราะการตอบสนองทางภูมิคุ้มกันที่มากเกินไป และมีลักษณะโดยทั่วไปเกิดจากการอักเสบชนิดแกรนูโลมา หรือเกิดการอักเสบในพื้นที่เล็กๆในระบบต่างๆของร่างกาย เมื่อเกิดการอักเสบชนิดแกรนูโลมาขึ้นในไขกระดูกก็อาจส่งผลให้เกิดภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำได้การติดเชื้อไวรัส
การติดเชื้อไวรรัสอาจส่งผลต่อการทำงานของไขกระดูกหรือการติดเชื้อรุนแรงตัวอื่นๆก็นำไปสู่ภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำได้เช่นกันผู้ที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยง
ทุกคนที่มีภาวะการเจ็บป่วยที่อาจนำไปสู่ภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำถือว่าเป็นคนที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยงทั้งสิ้น เม็ดเลือดขาวต่ำตามปกติแล้วนั้นจะสังเกตอาการได้ไม่ค่อยชัดเจนนัก ดังนั้นแพทย์จึงมีความจำเป็นต้องใช้การตรวจติดตามอย่างละเอียดด้วยการนับจำนวนเม็ดเลือดหากคนไข้มีอาการที่อาจนำไปสู่ภาวะนั้นๆ นั้นหมายถึงว่าต้องมีการนำเลือดไปตรวจบ่อยๆการวินิจฉัยภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำ
หากมีการตรวจนับจำนวนเม็ดเลือดขาวแล้วพบว่ามีจำนวนต่ำ สิ่งนี้จะเป็นตัวช่วยให้แพทย์สามารถบ่งชี้ถึงสาเหตุของอาการป่วยได้ ตามปกติแล้วแพทย์มักจะพบว่าคนไข้มีจำนวนเซลล์เม็ดเลือดขาวต่ำหลังจากสั่งตรวจเลือดในห้องปฏิบัติการเพื่อค้นหาอาการเจ็บป่วยอื่นๆการดูแลรักษาภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำ
การรักษาสำหรับภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำจะขึ้นอยู่กับชนิดของเม็ดเลือดขาวที่ต่ำ และอะไรคือสาเหตุที่ทำให้เกิดขึ้น คนไข้อาจจำเป็นต้องได้รับการรักษาดูแลการติดเชื้อต่างๆที่อาจเกิดมาจากการมีเม็ดเลือดขาวไม่เพียงพอ การรักษาโดยทั่วไปมีดังนี่้:การรักษาด้วยยา
การรักษาด้วยยาเพื่อใช้เป็นตัวกระตุ้นให้ร่างกายของเราสร้างเซลล์เม็ดเลือดแดงเพิ่มมากขึ้น หรือแพทย์อาจสั่งยารักษาเพื่อกำจัดสาเหตุของการลดจำนวนเม็ดเลือด เช่นการสั่งยาต้านเชื้อราเพื่อรักษาการติดเชื้อรา หรือยาปฏิชีวนะเพื่อรักษาโรคติดเชื้อแบคทีเรียเป็นต้นหยุดการรักษาบางอย่างที่เป็นสาเหตุของภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำ
บางครั้งอาจมีความจำเป็นต้องหยุดการรักษาบางอย่างไว้ก่อนเช่นการรักษาด้วยเคมีบำบัด เพื่อปล่อยให้ร่างกายมีเวลาสร้างเซลล์เม็ดเลือดแดงเพิ่มมากขึ้น จำนวนเซลล์เม็ดเลือดอาจเพิ่มขึ้นได้เองตามธรรมชาติเมื่อการรักษาอย่างเช่นการฉายรังสีถูกยกเลิกหรือหยุดในระหว่างขั้นตอนการบำบัดด้วยเคมีก็เช่นเดียวกัน ควรจดจำจำนวนครั้งที่เราใช้ในการเพิ่มเซลล์เม็ดเลือดให้คืนสู่สภาพปกติเนื่องจากแต่ละคนใช้เวลาไม่เหมือนกันการใช้สารเร่งการเจริญเติบโต
การใช้Granulocyte colony-stimulating factorและสารเร่งการเจริญเติบโตอื่นๆที่ได้มาจากไขกระดูกจะสามารถช่วยได้หากภาวะการเกิดเม็ดเลือดขาวต่ำนั้นๆเกิดจากพันธุกรรมหรือเกิดจากการรักษาด้วยเคมีบำบัด สารเร่งการเจริญเติบโตคือโปรตีนที่จะไปเป็นตัวกระตุ้นร่างกายให้ผลิตเซลล์เม็ดเลือดขาวเพิ่มขึ้นได้ภาวะโภชนาการ
การใช้โภชนาการสำหรับผู้มีภูมิคุ้มกันอ่อนแอ หรือที่เรียกว่าอาหารแบคทีเรียต่ำหรือ neutropenic diet แพทย์อาจแนะนำให้ปฏิบัติตามหากพบว่าจำนวนเม็ดเลือดขาวต่ำมากๆ โภชนาการรูปแบบดังกล่าวจะเป็นการช่วยลดความเสี่ยงในการติดเชื้อโรคจากอาหารหรือจากขั้นตอนการเตรียมอาหารการดูแลตัวเองที่บ้าน
แพทย์อาจแนะนำคนไข้ในการดูแลตัวเองที่บ้านในช่วงเวลาที่อยู่ในภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำ เช่นการให้เกร็ดความรู้ในการทำให้รู้สึกสบายดีและหลีกเลี่ยงการติดเชื้อ ยกตัวอย่างเช่น: การรับประทานอาหารที่ถูกหลักโภชนาการ: ในการเยียวยาร่างกายของเราจำเป็นต้องได้รับวิตามินและสารอาหารที่ครบถ้วน แพทย์จะแนะนำให้คนไข้รับประทานผักและผลไม้ให้เยอะ หากคุณมีอาการเจ็บปากหรือคลื่นไส้ ควรปรึกษาแพทย์ถึงชนิดอาหารที่คุณจะสามารถรับประทานได้ การพักผ่อน: ลองเพิ่มเติมกิจกรรมที่ต้องใช้เวลาที่มากพอที่ให้คุณใช้พลังงานมากๆ และควรพักผ่อนอย่างพอเพียง อาจปรึกษาจากผู้เชี่ยวชาญในการช่วยวางแผนกิจกรรมดังกล่าว ใช้ชีวิตอย่างระมัดระวัง: คนไข้ควรหลีกเลี่ยงรอยแผลหรือรอยข่วนถลอกทุกชนิดเพราะเมื่อหากเกิดขึ้นแล้วอาจนำไปสู่การติดเชื้อโรคได้ ขอความช่วยเหลือบุคคลอื่นในการใช้มีดระหว่างการทำอาหารหรือรับประทาน ควรใช้เครื่องโกนหนวดไฟฟ้าเพื่อหลีกเลี่ยงการเกิดบาดแผลจากการโกนหนวด ลดความรุนแรงในการแปรงฟันเพื่อไม่ทำให้เหงือกเกิดการระคายเคือง อยู่ให้ห่างจากแหล่งเชื้อโรค: ล้างมือบ่อยๆตลอดทั้งวันหรือใช้เจลล้างมือเสมอ อย่าเข้าใกล้คนป่วยหรือแหล่งผู้คนพลุกพล่าน ไม่ควรเปลี่ยนผ้าอ้อมหรือทำความสะอาดถังขยะกรงสัตว์หรือแม้แต่อ่างเลี้ยงปลาการเฝ้าสังเกตอาการ
หากคุณอยู่ในภาวะที่อาจเป็นตัวเพิ่มความเสี่ยงที่จะเกิดwbcต่ำ แพทย์จะทำการแนะนำให้ตรวจนับจำนวนเม็ดเลือดขาวเป็นประจำทุกวันเพื่อป้องกันหรือลดโอกาสที่อาจนำไปสู่ภาวะที่ยุ่งยากกว่าเดิม นี่คือหนึ่งในเหตุผลสำคัญที่ทำไมเราจึงควรเฝ้าติดตามผลตรวจเลือดเสมอ: เมื่อคุณป่วย อาการต่างๆที่เกิดขึ้นมาจากระบบภูมิคุ้มกันของเราจะทำงาน นั่นรวมไปถึงเซลล์เม็ดเลือดขาวด้วย พวกมันจะพยายามต่อสู้เพื่อฆ่าเชื้อโรค ดังนั้นหากพบว่ามีจำนวนเม็ดเลือดขาวต่ำ อาจแสดงว่าคุณกำลังติดเชื้อแม้จะไม่แสดงอาการก็ตาม ยังไรก็ควรพบแพทย์ในทันที ภาวะแทรกซ้อนของภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำบางอย่างที่อาจเกิดขึ้น:- ความจำเป็นในการชะลอการรักษาโรคมะเร็งออกไปก่อนเพราะเกิดการติดเชื้อไม่รุนแรง
- การติดเชื้อรุนแรงที่อาจถึงแก่ชีวิต รวมถึงภาวะโลหิตเป็นพิษซึ่งเป็นการติดเชื้อแบบวงกว้าง
- การเสียชีวิต
การป้องกันภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำ
คุณไม่สามารถป้องกันการเกิดภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำได้แต่คุณสามารถป้องกันการติดเชื้อได้ในช่วงเวลาที่คุณมีจำนวนเม็ดเลือดขาวต่ำ นั่นคือเหตุผลว่าทำไมคุณจึงควรดูแลรักษาตัวด้วยการรับประทานอาหารที่ถูกสุขลักษณะ พักผ่อนอย่างเพียงพอและหลีกเลี่ยงการบาดเจ็บและแหล่งเชื้อโรค ถ้าประสบกับปัญหาตามที่กล่าวมาให้ปรึกษาแพทย์ นางพยาบาลหรือนักโภชนาการ พวกเขาจะสามารถให้คำแนะนำแก่คุณได้ภาวะแทรกซ้อนของเม็ดเลือดขาวต่ำ
ภาวะแทรกซ้อนของเม็ดเลือดขาวเกิดขึ้นหลักจากการตอบสนองของภูมิคุ้มกันที่อ่อนแอ ซึ่งอาจทำให้บุคคลเสี่ยงต่อการติดเชื้อมากขึ้น ภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นจากเม็ดเลือดขาว ได้แก่:- ความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้นของการติดเชื้อ: เมื่อมีเซลล์เม็ดเลือดขาวน้อยลง ความสามารถของร่างกายในการต่อสู้กับการติดเชื้อจึงลดลง แม้แต่การติดเชื้อเล็กๆ น้อยๆ ที่อาจไม่ส่งผลกระทบต่อบุคคลที่มีจำนวนเม็ดเลือดขาวปกติก็อาจรุนแรงหรือเป็นอันตรายถึงชีวิตได้สำหรับผู้ที่มีเม็ดเลือดขาว
- ภาวะติดเชื้อ: ภาวะติดเชื้อในกระแสเลือดเป็นภาวะที่อาจเป็นอันตรายถึงชีวิตซึ่งเกิดขึ้นเมื่อการตอบสนองของร่างกายต่อการติดเชื้อมีมากเกินไปและทำให้เกิดการอักเสบ บุคคลที่เป็นเม็ดเลือดขาวต่ำมีความเสี่ยงสูงที่จะเกิดภาวะติดเชื้อเนื่องจากระบบภูมิคุ้มกันบกพร่อง
- การติดเชื้อบ่อยครั้งและเกิดขึ้นอีก: บุคคลที่มีเม็ดเลือดขาวอาจพบการติดเชื้อบ่อยครั้งหรือการติดเชื้อที่เกิดขึ้นอีกไม่นานหลังการรักษา การติดเชื้อเหล่านี้อาจส่งผลต่อส่วนต่างๆ ของร่างกาย รวมถึงทางเดินหายใจ ผิวหนัง ทางเดินปัสสาวะ และอื่นๆ
- ความยากลำบากในการวินิจฉัยการติดเชื้อ: จำนวนเม็ดเลือดขาวต่ำสามารถปกปิดสัญญาณทั่วไปของการติดเชื้อ เช่น ไข้และการอักเสบ สิ่งนี้อาจทำให้เกิดความท้าทายสำหรับแพทย์ในการวินิจฉัยการติดเชื้อในผู้ป่วยเม็ดเลือดขาวโดยทันที
- แผลหายช้า:เ ซลล์เม็ดเลือดขาวมีบทบาทในกระบวนการบำบัดโดยการป้องกันและต่อสู้กับการติดเชื้อในบาดแผล บุคคลที่มีเม็ดเลือดขาวอาจพบการสมานแผลที่ล่าช้าและเพิ่มความไวต่อการติดเชื้อที่บาดแผล
- การติดเชื้อฉวยโอกาส: การติดเชื้อบางชนิดเรียกว่าการติดเชื้อฉวยโอกาสเกิดจากสิ่งมีชีวิตที่มักไม่ก่อให้เกิดความเจ็บป่วยในผู้ที่มีระบบภูมิคุ้มกันแข็งแรง อย่างไรก็ตาม การติดเชื้อเหล่านี้สามารถใช้ประโยชน์จากการตอบสนองทางภูมิคุ้มกันที่อ่อนแอในผู้ที่เป็นเม็ดเลือดขาว
- การตอบสนองต่อการรักษาไม่ดี: บุคคลที่เป็นเม็ดเลือดขาวอาจมีความสามารถในการตอบสนองต่อการรักษาทางการแพทย์ลดลง รวมถึงยาปฏิชีวนะและยาอื่นๆ ที่ใช้ในการต่อสู้กับการติดเชื้อ
นี่คือแหล่งที่มาในบทความของเรา
- https://www.mayoclinic.org/symptoms/low-white-blood-cell-count/basics/definition/sym-20050615
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2154209/
- https://www.webmd.com/lung/qa/what-is-leukopenia
เนื้อหาและรีวิวมาจากผู้เชี่ยวชาญ โดย Bupa team
หัวข้อที่เกี่ยวข้อง
การนับวันคลอด (Estimated Due Date to Give Birth)
ท่าออกกำลังกายสำหรับคนท้อง (Exercise for Pregnancy)
ท่าวอร์มอัพ อบอุ่นร่างกาย (Warm Up)
การให้เลือด (Blood Tranfusion)
รักษาเหาให้ได้ผล (Lice Treatment Remedies)
วิธีรักษาโรคเริมให้หายขาดทำได้จริงหรือไม่ (Remedies For Herpes)
ติดตาม
เข้าสู่ระบบ
0 ความคิดเห็น