เม็ดเลือดขาวสูง (Leukocytosis) : ประเภท อาการ สาเหตุ

เม็ดเลือดขาวสูง Leukocytosis เม็ดเลือดขาวสูง (Leukocytosis) คืออะไร เซลล์เม็ดเลือดขาวสูงหรืออีกชื่อหนึ่งที่เรียกว่า WBC หรือ White blood cell ซึ่งเป็นเซลล์เม็ดเลือดขาวทำหน้าที่ที่ร่างกายใช้ช่วยต่อต้านการติดเชื้อหรือต่อต้านโรคอื่น ๆ  เมื่อปริมาณเม็ดเลือดขาวในเลือดของคุณสูงกว่าปกติก็จะเรียกว่าเม็ดเลือดขาว โดยสาเหตุอาจจะเกิดขึ้นเพราะอาการป่วย แต่บางครั้งก็เป็นเพียงสัญญาณว่าร่างกายของกำลังอยู่ในสภาวะเครียด

สาเหตุของเม็ดเลือดขาวสูง

สาเหตุของโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวสามารถจำแนกได้ตามประเภทของ WBC

เม็ดเลือดขาวสูงประเภท basophilia เกิดจาก:

  • โรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวหรือไขกระดูก
  • การแพ้ยา

เม็ดเลือดขาวสูงประเภท lymphocytosis เกิดจาก:

  • การติดเชื้อไวรัส
  • ไอกรน
  • ผลข้างเคียงจากการแพ้
  • โรคลูเมีย

เม็ดเลือดขาวสูงประเภท neutrophilia เกิดจาก:

  • การติดเชื้อ
  • การอักเสบในระยะยาวรวมถึงการบาดเจ็บและโรคข้ออักเสบ
  • ผลข้างเคียงของการใช้ยาสเตียรอยด์
  • ผลข้างเคียงจากการใช้ลิเทียม
  • เมื่อป่วยเป็นลูคีเมีย
  • ปฏิกิริยาต่อความเครียดทางอารมณ์หรือร่างกายจากสิ่งต่าง ๆ เช่นความวิตกกังวล การผ่าตัด และการออกกำลังกาย
  • การสูบบุหรี่

เม็ดเลือดขาวสูงประเภท eosinophilia เกิดจาก:

  • การติดเชื้อจากสิ่งต่าง ๆ เช่นไวรัส Epstein-Barr (รวมถึง mononucleosis) วัณโรค(tuberculosis)และเชื้อรา
  • โรคแพ้ภูมิตัวเอง เช่นลูปัส และลำไส้ใหญ่บวม 
  • ผ่าตัดม้าม

ประเภทของเม็ดเลือดขาวสูง

เม็ดเลือดขาวสูงหรือ WBC  มี 5 ประเภทคือ:
  • Neutrophilia เป็นเม็ดเลือดขาวที่มีปริมาณมากที่สุด พบได้ถึง 40–80 % ของเม็ดเลือดขาวทั้งหมด มีหน้าทีตอบสนองต่อภาวะการอักเสบ และติดเชื้อเฉียบพลันโดยเฉพาะเชื้อแบคทีเรีย ซึ่งร่างกายสามารถตอบสนองโดยการเพิ่มจำนวนขึ้นอย่างรวดเร็ว
  • Lymphocytosis เกิดขึ้นประมาณ 20-40 เปอร์เซนต์ เป็นเม็ดเลือดขาวขนาดเล็ก ทำหน้าที่สร้างภูมิต้านทานต่อทั้งเชื้อไวรัสและแบคทีเรีย
  • Monocytosis  เป็นเม็ดเลือดขาวที่มีขนาดใหญ่ที่สุด สามารถทำลายเชื้อโรคได้สูงกว่าประเภท Neutrophilia มักมีปริมาณเพิ่มขึ้นตอบสนองต่อภาวะติดเชื้อไวรัส วัณโรค หรือเชื้อรา รวมถึงโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวบางชนิด
  • Eosinophilia เป็นเม็ดเลือดขาวที่มีปริมาณน้อยในกระแสเลือด ตอบสนองต่อสิ่งแปลกปลอมที่ทำให้เกิดภูมิแพ้ พบได้ในผู้ที่เป็นโรคภูมิแพ้หรือหอบหืด แพ้ยา หรือมีพยาธิในร่างกาย
  • Basophilia เป็นเม็ดเลือดขาวที่มีปริมาณน้อยมากในเลือด โดยมีหน้าที่ผลิตสารป้องกันไม่ให้เกิดการแข็งตัวของเลือด และรวมทั้งหลั่งสารที่ช่วยในการขยายของหลอดเลือด
อาการของเม็ดเลือดขาวสูง อาการเม็ดเลือดขาวสูงสามารถก่อให้เกิดภาวะอันตรายได้ เมื่อเลือดเกิดความข้นและไม่สามารถไหลเวียนได้ตามปกติ โดยสามารถก่อให้เกิดภาวะดังนี้:
  • หายใจติดขัด
  • ภาวะหลอดเลือดในสมองตีบ
  • การมองเห็นพร่ามัว
  • มีเลือดออกในช่องท้องหรือลำไส้ 
  • เลือดออกทางปาก 
โดยอาการเหล่านี้เรียกว่า hyperviscosity syndrome มักจะเกิดขึ้นเมื่อผู้ป่วยมีโรคลูคีเมีย แต่พบได้ไม่บ่อยนัก อาการอื่น ๆ ของเม็ดเลือดขาวสูงอาจจะเกิดได้ดังนี้ :
  • มีไข้และปวดตามตัว ร่างกายติดเชื้อง่าย
  • มีไข้ เนื้อตัวเขียวช้ำง่าย น้ำหนักตัวลด มีเหงื่อออกเวลากลางคืน มีโรคลูคีเมียหรือมะเร็งแทรกซ้อน 
  • ลมพิษ คันและมีผื่นแพ้จากการแพ้ที่ผิวหนัง
  • ปัญหาการหายใจติดขัดและหายใจดังเสียงฮืด ผลมาจากปอดมีปัญหา
นอกจากนี้อาการเม็ดเลือดขาวสูงอาจจะเกิดได้ในกรณีที่ผู้ป่วยมีความเครียด หรือผลข้างเคียงจากการใช้ยาบางชนิด

เม็ดเลือดขาวสูงกับการตั้งครรภ์

หญิงตั้งครรภ์มักจะมีระดับ WBC สูงกว่าปกติ ระดับเหล่านี้เพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ และในช่วงสามเดือนสุดท้ายของการตั้งครรภ์ ค่า WBC มักจะอยู่ระหว่าง 5,800 ถึง 13,200 ต่อไมโครลิตรของเลือด นอกจากนี้ความเครียดยังสามารถเพิ่มค่า WBCs ได้เล็กน้อย (ประมาณ 12,700 ต่อไมโครลิตรของเลือด) หลังจากการคลอดบุตร

การวินิจฉัยค่าเม็ดเลือดขาว

โดยปกติคนเราจะมีค่า wcb ปกติ ที่ระหว่าง 4,000 และ 11,000 WBCs ต่อไมโครลิตร หากค่าเม็ดเลือดขาวสูง นับตั้งแต่ 50,000 ถึง 100,000 ต่อไมโครลิตรมักจะหมายถึงการติดเชื้อที่รุนแรงมากหรืออาจจะเป็นโรคมะเร็งชนิดใดชนิดหนึ่ง ในการตรวจค่าเม็ดเลือดขาว มีสามวิธี ที่แพทย์อาจเลือกใช้ เพื่อตรวจสอบสาเหตุที่ WBC สูงกว่าปกติ โดยสามารถทำได้ดังนี้:
  • วิธีตรวจนับเม็ดเลือด (CBC) เป็นวิธีตรวจหา เม็ดเลือดที่สมบูรณ์ โดยสามารถตรวจจับ เม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดขาว และเกร็ดเลือดได้ ดังนั้นถ้าเราอยากรู้ WBC เราจึงใช้วิธีนี้ โดยแพทย์จะทำการเจาะเลือดที่มาจากหลอดเลือดดำของผู้ป่วย และเม็ดเลือดจะวิ่งผ่านเครื่องตรวจสอบที่ระบุเปอร์เซ็นต์ของ WBC แต่ละประเภท เพื่อหาประเภทของเม็ดเลือดขาวว่าประเภทใดมีเปอร์เซ็นต์สูงกว่าปกติ และระบุสาเหตุและที่มา
  • Peripheral blood smear (PBS)ฃเพื่อดูลักษณะของเม็ดเลือดแดง, เม็ดเลือดขาว และเกร็ดเลือด สำหรับเม็ดเลือดแดงนั้นตรวจดูขนาด เช่น macrocyte, microcyte หรือ normocyte และการติดสี เช่น normochromia หรือ hypochromia เป็นต้น 
  • การตรวจสเต็มเซลล์ไขกระดูกเพื่อหาค่า WBCs   

วิธีการรักษาค่าเม็ดเลือดสูง

วิธีการรักษานั้นจะขึ้นอยู่กับสาเหตุของอาการว่าเกิดจากสาเหตุใด โดยดูจากสาเหตุดังนี้:
  • การให้ยาฆ่าเชื้อหากมีการติดเชื้อ
  • การรักษาอาการจากการอักเสบ 
  • การแพ้ยา
  • เคมีบำบัดรังสีและบางครั้งการปลูกถ่ายเซลล์สำหรับโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาว
  • ความเครียด 
โดยแพทย์จะพิจารณาสาเหตุและรักษาตามอาการที่เหมาะสม Leukocytosis

การป้องกันค่าเม็ดเลือดขาวสูงเกินไป

วิธีที่ดีที่สุดในการป้องกันค่ามะเร็งเม็ดเลือดขาวคือการหลีกเลี่ยงหรือลดความเสี่ยงของสิ่งที่ทำให้เกิด :
  • ปรับเปลี่ยนการใช้ชีวิตประจำวันให้มีคุณภาพชีวิตที่ดี หมั่นล้างมือเพื่อหลีกการติดเชื้อ
  • หลีกเลี่ยงปัจจัยเร้าที่ก่อให้เกิดการแพ้
  • งดสูบบุหรี่
  • ระมัดระวังในการใช้ยาที่แพทย์สั่งจ่าย ควรทำตามแพทย์กำหนดอย่างเคร่งครัด
  • พยามไม่ทำตัวเองให้เครียด 
หากค่าเม็ดเลือดขาว เกิดจากการติดเชื้อหรือการอักเสบ นับว่าเป็นเรื่องปกติ แต่บางครั้งค่าเม็ดเลือดขาวสูง อาจจะมีผลจากโรคร้ายแรงเช่นมะเร็งเม็ดเลือดขาวและมะเร็งอื่น ๆ ดังนั้นจึงเป็นเรื่องสำคัญทีควรพบแพทย์วินิจฉัยสาเหตุของการเกิด WBC 

คำถามที่พบบ่อย

เม็ดเลือดขาวสูงสามารถหายได้เองหรือไม่  Leukocytosis เป็นเซลล์เม็ดเลือดขาวจำนวนมาก มันสามารถเกิดขึ้นเป็นการตอบสนองตามปกติต่อการติดเชื้อ การบาดเจ็บ และความเจ็บป่วยในขณะที่ร่างกายกำลังรักษาตัว ในสถานการณ์เหล่านี้ อาการอาจรวมถึงมีไข้ หนาวสั่น เหงื่อออก หรือเหนื่อยล้า และมักจะหายไปเมื่ออาการป่วยหาย ยาอะไรใช้สำหรับเม็ดเลือดขาวสูง การรักษาโดยทั่วไปบางส่วน ได้แก่ : ยาแก้แพ้สำหรับอาการแพ้ ยาสูดพ่นสำหรับโรคหอบหืด ยาปฏิชีวนะสำหรับการติดเชื้อแบคทีเรีย จะลดเม็ดเลือดขาวตามธรรมชาติได้อย่างไร
  • วิตามินซี 
  • สารต้านอนุมูลอิสระ 
  • กรดไขมันโอเมก้า-3  
  • หลีกเลี่ยงอาหารที่อุดมด้วยน้ำตาล ไขมัน และเกลือ
เม็ดเลือดขาวสูงเป็นอาการชั่วคราวหรือไม่  แม้ว่าระดับของเม็ดเลือดขาวจะสัมพันธ์กับขนาดยาที่รับประทาน แต่ก็ปรากฏขึ้นเร็วกว่าเมื่อได้รับปริมาณที่สูงขึ้น ภาวะเม็ดเลือดขาวถึงค่าสูงสุดภายในสองสัปดาห์ในกรณีส่วนใหญ่ หลังจากนั้นจำนวนเซลล์เม็ดเลือดขาวจะลดลง แม้ว่าจะไม่ถึงระดับการรักษาก็ตาม เม็ดเลือดขาวเป็นเรื่องปกติหรือไม่  ภาวะเม็ดโลหิตขาวสูง พบได้บ่อยในผู้ ป่วยที่ป่วยเฉียบพลัน เกิดขึ้นจากการตอบสนองต่อสภาวะต่างๆ มากมาย รวมถึงการติดเชื้อไวรัส แบคทีเรีย เชื้อราหรือปรสิต มะเร็ง การตกเลือด และการสัมผัสกับยาหรือสารเคมีบางชนิดรวมถึงสเตียรอยด์ ความเครียดทำให้เกิดเม็ดเลือดขาวสูงได้หรือไม่  ภาวะเม็ดเลือดขาวอาจเกิดขึ้นเนื่องจากความเครียดทางร่างกายและอารมณ์ นี่เป็นกระบวนการชั่วคราวที่ไม่เกี่ยวข้องกับการผลิตไขกระดูกหรือการปล่อยเซลล์แถบหรือเซลล์ที่ยังไม่บรรลุนิติภาวะอื่นๆ สาเหตุของภาวะเม็ดเลือดขาวเครียด ได้แก่ การออกแรงมากเกินไป อาการชัก ความวิตกกังวล การให้ยาสลบ และการให้ยาอีพิเนฟริน จะเกิดอะไรขึ้นถ้าเม็ดเลือดขาวสูง  จำนวนเม็ดเลือดขาวสูงมักจะหมายถึงหนึ่งในสิ่งต่อไปนี้มีการสร้างเซลล์เม็ดเลือดขาวเพิ่มขึ้น: การติดเชื้อ ปฏิกิริยาต่อยา โรคไขกระดูก มะเร็งชนิดใดที่ทำให้เกิดเม็ดเลือดขาวสูง เนื้องอกที่เป็นของแข็งจำนวนมาก เช่นมะเร็งปอด รังไข่ ถุงน้ำดี ไต ลำไส้ใหญ่ และกระเพาะอาหารผลิตไซโตไคน์หลายชนิด โดยเฉพาะอย่างยิ่ง G-CSF, GM-CSF, IL-1 และ IL-6 นำไปสู่การเพิ่ม WBC โดยเฉพาะอย่างยิ่งของนิวโทรฟิล เม็ดเลือดขาวที่มากเกินไปนี้เรียกอีกอย่างว่า LPR ทำไมเม็ดเลือดขาวถึงเพิ่มขึ้น  เมื่อคุณเจ็บป่วย ร่างกายของคุณจะสร้างเซลล์เม็ดเลือดขาวเพิ่มขึ้นเพื่อต่อสู้กับแบคทีเรีย ไวรัส หรือสิ่งแปลกปลอมอื่นๆ ที่เป็นสาเหตุของการเจ็บป่วย สิ่งนี้จะเพิ่มจำนวนเม็ดเลือดขาวของคุณ โรคอื่นๆ อาจทำให้ร่างกายของคุณสร้างเซลล์เม็ดเลือดขาวน้อยกว่าที่คุณต้องการ

ลิ้งค์ด้านล่างเป็นแหล่งข้อมูลบทความของเรา

  • https://www.aafp.org/afp/2015/1201/p1004.html
  • https://www.aafp.org/afp/2000/1101/p2053.html
  • https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11087187
  • https://www.cancertherapyadvisor.com/home/decision-support-in-medicine/hematology/leukocytosis-2/

เนื้อหาและรีวิวมาจากผู้เชี่ยวชาญ โดย Bupa team

แจ้งให้ทราบ
guest
0 ความคิดเห็น
การตอบรับแบบอินไลน์
ดูความคิดเห็นทั้งหมด