แมงกระพรุนไฟ (Jelly Fish Sting)

21.11.2567

อาการเมื่อโดนแมงกระพรุนไฟ

แมงกะพรุนคือสัตว์ทะเลที่พบได้ในมหาสมุทรทุกๆที่ แมงกะพรุนมีมากมายหลายสายพันธุ์ซึ่งทุกชนิดจะมีหนวดยาวๆ บางชนิดมีพิษแมงกะพรุนอยู่ที่หนวดเป็นเสมือนเครื่องป้องกันตัวเองจากศัตรูของแมงกะพรุน ซึ่งพิษที่มาจากแมงกะพรุนต่อยนั้นมีความเจ็บปวดมาก การโดนแมงกะพรุนต่อยมีส่วนใหญ่มักทำให้เกิดอาการไม่สบายตัว แต่ในบางครั้งก็อาจถึงขั้นเสียชีวิตได้ จากข้อมูลของมูลนิธิวิทยาศาสตร์แห่งชาติสหรัฐอเมริกาพบว่ามีคนโดนแมงกะพรุนต่อยมากกว่า 500,000 รายในทุกๆปีจากอ่าวเชซาพีก อเมริกาเหนือเพียงที่เดียว อาการทั่วๆไปเมื่อโดนแมงกะพรุนต่อยคือ:

มีผิวไหม้ รู้สึกแสบที่ผิว
มีอาการชาหรือเสียวซ่าบริเวณที่โดนต่อย
ผิวในบริเวณที่โดนแมงกะพรุนต่อยจะกลายเป็นสีแดงหรือม่วง

อาการรุนแรงเมื่อโดนแมงกะพรุนต่อยคือ:

ความรุนแรงของอาการจะขึ้นอยู่กับชนิดของแมงกะพรุนที่ต่อยและบริเวณของผิวที่ได้รับผลจากพิษของแมงกะพรุนมีมากน้อยแค่ไหน

การรักษาแผลแมงกะพรุน

การรักษาแมงกะพรุนต่อยหมายุคงการบรรเทาอาการปวดและการรักษาการเกิดปฏิกิริยาแพ้ที่อาจเกิดขึ้น

การรักษาเพื่อบรรเทาอาการพิษแมงกะพรุนในทันที

การรักษาแมงกะพรุนต่อยส่วนใหญ่มักรักษาทันทีด้วยการเอาน้ำเกลือหรือน้ำร้อนล้างบริเวณที่โดนต่อย ซึ่งเป็นการช่วยลดอาการและความรู้สึกไหม้ลง การอาบน้ำร้อนทันทีให้เร็วที่สุดเท่าที่ทำได้อาจช่วยบบรเทาได้เช่นกัน จากการศึกษาพบว่าการรักษาแมงกะพรุนต่อยใช้น้ำร้อนมีประสิทธิภาพดีกว่าการใช้ประคบเย็น

ยาที่สามารถหาซื้อได้เองตามร้านขายยาทั่วไป

หากมีอาการปวดมาก สามารถใช้ครีมบรรเทาปวดช่วยได้เช่น ลิโดเคน (LMX 4, AneCream) ยาบรรเทาปวดเช่นไอบูโรเฟน (แอดวิล) ส่งผลได้น้อยกับอาการที่มาจากการโดนแมงกะพรุนต่อย อาจเกิดอาการแพ้หลังโดนแมงกะพรุนต่อยได้ หากมีอาการปฏิกิริยาแพ้เช่นมีผื่นลมพิษ ให้ใช้ครีมที่มีตัวยาต้านฮิสตามีนมาทาซึ่งสามารถหาซื้อได้ตามร้านขายยาทั่วไปก็อาจช่วยบรรเทาอาการได้

การดูแลตัวเองที่บ้าน

หลายๆคนเชื่อว่าการใช้เบคกิ้งโซดาโรยตรงบริเวณที่โดนต่อยจะช่วยบรรเทาผิวและล้างพิษของแมงกะพรุนได้ น้ำส้มสายชูก็เป็นอีกหนึ่งตัวที่นิยมนำมาใช้รักษาสำหรับแมงกะพรุนต่อย แต่ทั้งสองตัวนี้ยังไม่สามารถสรุปผลในเรื่องของประสิทธิภาพได้ การใช้น้ำส้มสายชูอาจช่วยได้กับแมงกะพรุนบางชนิดแต่อาจไม่ได้ผลกับบางชนิด jelly fish sting

ยาที่ใช้เพื่อรักษาสำหรับปฏิกิริยารุนแรง

การเกิดปฏิกิริยากับแมงกะพรุนสายพันธุ์ที่มีอันตรายมากกว่าอาจจำเป็นต้องได้รับการรักษาด้วยแอนทีเวนนิน เป็นยาสูตรพิเศษที่ใช้ต่อสู้กับพิษของสายพันธุ์สัตว์พิเศษเฉพาะ ยาแอนทีเวนนินที่ใช้รักษาแมงกะพรุนต่อยใช้ได้เฉพาะในโรงพยาบาลเท่านั้น

สิ่งที่ไม่ควรทำเมื่อถูกแมงกะพรุนต่อย

หลายๆคนเชื่อว่าปัสสาวะมนุษย์สามารถนำมาใช้รักษาแมงกะพรุนต่อยไ สิ่งนี้ไม่เคยพิสูจน์ได้ว่าเป็นเรื่องจริง ปัสสาวะของคนไม่ใช่การรักษาทางการแพทย์ที่ถูกสุขลักษณะและไม่ควรต้องลองทำ ควรรักษาบริเวณที่ถูกต่อยด้วยน้ำเกลือที่ได้จากทะเลหรือล้างด้วยน้ำร้อนจะเป็นการรักษาที่ดีกว่าและได้ผลที่ดีมากกว่าในการรักษา การใช้ค้อนทุบเนื้อก็เป็นอีกหนึ่งที่นิยมนำมาใช้ ซึ่งไม่ควรใช้เพราะอาจเป็นสาเหตุทำให้เนื้อเยื่อเสียหาย อย่าถูบริเวณที่ผิวหนังหลังโดนต่อยไปอีกหลายชั่วโมง และหลีกเลี่ยงให้บาดแผลโดนทราย การล้างด้วยน้ำเย็นสะอาดดูเหมือนจะเป็นความคิดที่ดีที่สุด

การหลีกเลี่ยงแมงกะพรุนต่อย

แหล่งน้ำบางที่เป็นที่รู้กันดีว่ามีแมงกะพรุนเป็นจำนวนมากที่เราเรียกว่าบลูม การไปว่ายน้ำในแหล่งน้ำที่มีแมงกะพรุนจำนวนมากอาจเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโอกาสโดนแมงกะพรุนมากขึ้น

วิธีป้องกันแมงกะพรุนต่อย

ทุกครั้งที่ต้องไปว่ายน้ำในมหาสมุทร นั่นเท่ากับเข้าไปในถิ่นของแมงกะพรุนตามธรรมชาติ ดังนั้นจึงมีโอกาสพบเจอกับแมงกะพรุนตลอดเวลา แต่หากทำตามขั้นตอนดังต่อไปนี้ก็จะช่วยลดการสัมผัสกับแมงกะพรุนลงได้ เมื่อมาถึงชายหาด ให้สอบถามไลฟ์การ์ดที่ปฏิบัติหน้าที่อยู่ว่ามีแมงกะพรุนชนิดไหนที่ถูกพบเจอในบริเวณนี่และมีรายงานคนโนแมงกะพรุนต่อยในวันนี้หรือไม่ แมงกะพรุนจะเคลื่อนตัวอย่างมีแบบแผน ขี่กระแสน้ำและมีในบางช่วงเวลาของปี อาจหลีกเลี่ยงการว่ายน้ำในบริเวณที่มีแมงกะพรุนเยอะก็สามารถป้องกันได้ การสวมชุดบอดี้สูทเพื่อปกป้องร่างกายเมื่ออยู่ในน้ำจะช่วยลดโอกาสการถูกต่อยได้ เมื่อเดินเล่นอยู่ในน้ำตื้น การเดินลากขาและเดินช้าๆจะไปกวนทรายและเสี่ยงเจอกับแมงกระพรุนเข้าอย่างไม่ได้ตั้งใจ ถึงแม้แมงกะพรุนจะดูสวยงามและน่าสนใจก็ตามก็ไม่ควรหยิบจับแมงกะพรุนที่นอนเกยอยู่บนชายหาด แมงกะพรุนที่แม้แต่จะตายแล้วก็ตามแต่ที่หนวดก็ยังคงมีสารพิษหลงเหลืออยู่

ควรไปพบแพทย์เมื่อไร

การโดนแมงกะพรุนต่อยมักไม่ส่งผลในระยะยาวต่อสุขภาพ หากโดนแมงกะพรุนต่อยและเริ่มรู้สึกมึนงงหรือคลื่นไส้ ให้เฝ้าดูอาการอย่างใกล้ชิด อาการของแมงกะพรุนต่อยโดยเฉพาะจากสายพันธุ์ที่มีอันตรายมากสามารถเพิ่มความรุนแรงได้อย่างรวดเร็ว หากมีอาการสูญเสียความรู้สึกมนแขนขาที่โดนต่อย มีอาการหายใจลำบากหรือมีอาการใจสั่นหลังโดนต่อยให้รีบไปพบแพทย์ฉุกเฉิน การโดนแมงกะพรุนที่มีสายพันธุ์อันตรายต่อยเช่น แมงกะพรุนแผงคอสิงโตและแมงกะพรุนกล่องสามารถทำให้เกิดความรุนแรงได้