โรคไขมันในเลือด (Hyperlipidemia) คือ คำทางการแพทย์สำหรับการเรียกความผิดปกติของระดับไขมันในเลือดสูง จะมีไขมันหลัก 2 ชนิดที่พบในเลือดคือไตรกลีเซอไรด์และคลอเลสเตอรอล
ไตรกลีเซอไรด์ถูกสร้างขึ้นเมื่อร่างกายเก็บแคลอรี่ส่วนเกินที่ไม่ได้นำไปใช้เป็นพลังงาน ซึ่งได้รับมาโดยตรงจากอาหารในแต่ละมื้ออาหาร เช่นเนื้อแดงและนม อาหารที่มีน้ำตาลน้ำตาลฟรุคโตสและแอลกอฮอล์สูงจะทำให้เกิดเป็นไขมันไตรกลีเซอไรด์สูง
คอเลสเตอรอลผลิตขึ้นตามธรรมชาติในตับจากเซลล์ในร่างกาย ไตรกลีเซอไรด์จะคล้ายกับไตรกลีเซอไรด์ในอาหารที่มีไขมันเช่น ไข่เนื้อแดงและชีส
ไขมันในเลือดสูงเป็นที่รู้จักกันทั่วไปว่าเป็นคอเลสเตอรอลสูง แม้ว่าจะสามารถกลายเป็นคอเลสเตอรอลสูงได้ แต่มักเป็นผลมาจากการใช้วิถีชีวิตที่ส่งผลเสียต่อสุขภาพ
การวินิจฉัยโรคไขมันในเลือดสูง
ไขมันในเลือดสูงไม่แสดงอาการใดๆ ดังนั้นวิธีเดียวที่จะตรวจสอบได้คือควรพบแพทย์ และให้แพทย์ทำการทดสอบเลือดที่เรียกว่าลิปิดโปรไฟล์ ( Lipid Profile ) คือ กระบวนการตรวจไขมันในเลือด ซึ่งทางแพทย์จะใช้วิธีการเจาะเลือดแล้วนำเลือดมาตรวจหาค่าของไขมันชนิดต่างๆร้าย การทดสอบนี้จะสามารถตรวจสอบระดับค่าคอเลสเตอรอล แพทย์จะเก็บตัวอย่างเลือดแล้วส่งไปยังห้องปฏิบัติการเพื่อทำการทดสอบและแจ้งให้ทราบผลดังนี้ :- การตรวจ Total Cholesterol ( TC ) คือ การตรวจปริมาณของค่าของคอเลสเตอรอลในเลือดซึ่งคอเลสเตอรอลไม่ใช่ไขมันชนิดร้ายเสมอไป แต่เป็นไขมันที่มีประโยชน์ต่อร่างกายเป็นสิ่งที่นำไปใช้ผลิตผลิตฮอร์โมนเพศในร่างกาย
- การตรวจไขมันดี ( HDL-Cholesterol ) คือ การตรวจไขมันในเลือด ตรวจหาค่าของ HDL-c หรือปริมาณของไขมันชนิดดีในร่างกาย ยิ่งมีค่าสูงขึ้นมากเท่าใดยิ่งดีมากต่อร่างกายเท่านั้นมีสูตรในการคำนวณ คือ Total Cholesterol ( TC ) / HDL Cholesterol Ratio ( HDL )
- การตรวจไขมันชนิดไม่ดี ( LDL-Cholesterol ) คือ การตรวจหาค่าของ LDL-c หรือปริมาณของไขมันชนิดไม่ดีที่มีอยู่ในร่างกาย หากมีค่านี้มากจะยิ่งไม่เป็นผลดีต่อร่างกาย
- การตรวจ ไตรกลีเซอไรด์ ( Triglyceride ) คือ การตรวจปริมาณของไตรกลีเซอไรด์ซึ่งเป็นชนิดไขมันที่คล้ายกับคอเลสเตอรอล แต่จะมีการให้พลังงานหรือมีแครอรี่ ที่ไม่พบในคอเลสเตอรอลได้รับมาจากการทานอาหารเข้าไปในแต่ละมื้อ โดยเฉพาะอาหารประเภทคาร์โบไฮเดรต และอาหารประเภทไขมัน
ความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะไขมันในเลือดสูง
มีคอเลสเตอรอล 2 ชนิดคือ LDL และ HDL หรือมักได้ยินคุ้นหูในชื่อ “โคเลสเตอรอลไม่ดี” และ “โคเลสเตอรอลดี” LDL (ไขมันไม่ดี) สร้างขึ้นในผนังหลอดเลือดทำให้แข็งและแคบ HDL (โคเลสเตอรอล ดี) ทำความสะอาดส่วนเกิน“โคเลสเตอรอลไม่ดี” และย้ายออกจากหลอดเลือดแดงกลับไปที่ตับ ไขมันในเลือดสูงนั้นเกิดจากการมีโคเลสเตอรอลในเลือดมากเกินไปและ HDL ไม่เพียงพอที่จะสลาย การเลือกใช้วิถีชีวิตที่เสี่ยงต่อสุขภาพการกินสามารถเพิ่มระดับคอเลสเตอรอลที่“ ไม่ดี” และลดระดับคอเลสเตอรอลที่“ ดี” หากมีน้ำหนักเกินกินอาหารที่มีไขมันมาก บวกกับการสูบบุหรี่ หรือออกกำลังกายไม่เพียงพออาจจะยิ่งเพิ่มความเสี่ยงต่อร่างกาย ตัวเลือกการปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตที่ก่อให้เกิดความเสี่ยงต่อคอเลสเตอรอลสูง ได้แก่ :- กินอาหารที่มีไขมันอิ่มตัวและไขมันทรานส์
- กินโปรตีนจากสัตว์ เช่นเนื้อสัตว์ และผลิตภัณฑ์จากนม
- ออกกำลังกายไม่เพียงพอ
- ไม่กินไขมันที่ดีต่อสุขภาพอย่างเพียงพอ
- ความอ้วน
- รอบเอวที่มีขนาดใหญ่
- การสูบบุหรี่
- การดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป
- โรคไต
- โรคเบาหวาน
- กลุ่มอาการของโรครังไข่ polycystic
- การตั้งครรภ์
- ไทรอยด์ไม่ทำงาน
- การถ่ายทอดมาจากคนในครอบครัว
- ยาคุมกำเนิด
- ยาขับปัสสาวะ
- ยาซึมเศร้าบางชนิด
ไขมันในเลือดสูงกับกรรมพันธุ์
ไขมันในเลือดสูงชนิดหนึ่งที่สามารถสืบทอดมาจากพ่อแม่หรือปู่ย่าตายาย เรียกว่าไขมันในเลือด ไขมันในเลือดสูงที่เกิดมาจากกรรมพันธุ์ ทำให้คอเลสเตอรอลสูงและไตรกลีเซอไรด์สูง คนที่มีภาวะนี้มักจะเริ่มมาจากการมีคอเลสเตอรอลสูงหรือระดับไตรกลีเซอไรด์สูงในวัยรุ่นและได้รับการวินิจฉัยในช่วงอายุ 20 หรือ 30 ปี เงื่อนไขในกรณีนี้จะเพิ่มความเสี่ยงของโรคหลอดเลือดหัวใจและหัวใจวายได้ด้วย ซึ่งแตกต่างจากคนที่มีไขมันในเลือดสูงปกติคนที่มีอาการโรคไขมันในเลือดสูงเนื่องมาจากกรรมพันธุ์ อาจพบอาการของโรคหัวใจและหลอดเลือดหลังจากมีอาการหลังจากผ่านไปไม่กี่ปี เช่น:- เจ็บหน้าอก (อายุยังน้อย)
- หัวใจวาย (อายุยังน้อย)
- เกิดตะคริวที่น่องขณะเดิน
- เกิดเป็นแผลแผลที่นิ้วเท้า
วิธีรักษาและจัดการไขมันในเลือดสูงด้วยตนเองที่บ้าน
การเปลี่ยนแปลงวิถีการดำเนินชีวิตเป็นกุญแจสำคัญของวิธีลดไขมันในเลือดสูงได้ด้วยตัวเอง แม้ว่าไขมันในเลือดสูงจะได้รับการถ่ายทอด การเปลี่ยนแปลงวิถีการดำเนินชีวิตยังคงเป็นส่วนสำคัญของการรักษา การเปลี่ยนแปลงการใช้ชีวิตอาจเพียงพอที่จะลดความเสี่ยงของโรคแทรกซ้อนได้ เช่น โรคหัวใจและโรคหลอดเลือดสมอง หากกำลังทานยาอยู่การเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตสามารลดระดับของโคเลสเตอรอลได้ยาลดไขมันในเลือดสูง
หากการเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตยังไม่เพียงพอที่จะรักษาไขมันในเลือดสูง แพทย์อาจสั่งยาลดโคเลสเตอรอลและไตรกลีเซอไรด์ทั่วไป ซึ่งได้แก่ :ประเภทสแตตินเช่น:
- atorvastatin (Lipitor)
- fluvastatin (Lescol XL)
- lovastatin (Altoprev)
- พิทาวาสตาติน (Livalo)
- pravastatin (Pravachol)
- rosuvastatin (Crestor)
- simvastatin (Zocor)
ยาลดไขมันกลุ่ม bile-acid-binding เช่น:
- cholestyramine (Prevalite)
- colesevelam (WelChol)
- colestipol (Colestid)
- สารยับยั้งการดูดซึมคอเลสเตอรอล เช่น asezetimibe (Zetia)
- ยาฉีด เช่น alirocumab (Praluent) หรือ evolocumab (Repatha)
- fibrates เช่น fenofibrate (Fenoglide, Tricor, Triglide) หรือ gemfibrozil (Lopid)
- ไนอาซิน (Niacor)
- กรดไขมันโอเมก้า 3
- ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารลดคอเลสเตอรอลอื่น ๆ
ทำความเข้าใจกับคอเลสเตอรอล
คอเลสเตอรอลสูงเกิดจากสารไขมันที่เดินทางผ่านกระแสเลือดในโปรตีนที่เรียกว่าไลโปโปรตีน เมื่อมีโคเลสเตอรอลในเลือดมากเกินไป จะเกิดการสะสมบนผนังหลอดเลือดและสร้างคราบไขมัน เมื่อเวลาผ่านไปคราบไขมันจะมีขนาดใหญ่ขึ้นและเริ่มมีไขมันอุดตันในเส้นเลือดซึ่งอาจนำไปสู่โรคหัวใจ, หัวใจวายและโรคหลอดเลือดสมองภาพรวม
คนที่มีไขมันในเลือดสูงและไม่ได้รับการรักษามีโอกาสที่จะเป็นโรคหลอดเลือดหัวใจมากกว่าบุคคลทั่วไป โรคหัวใจเป็นภาวะที่คราบไขมันสะสมอยู่ภายในหลอดเลือดหัวใจ การแข็งตัวของหลอดเลือดแดงเรียกว่า atherosclerosis จะเกิดขึ้นเมื่อคราบไขมันถูกสร้างขึ้นบนผนังของหลอดเลือดแดง เมื่อเวลาผ่านไปการสะสมของคราบไขมันทำให้หลอดเลือดแดงแคบลงและปิดกั้นได้อย่างสมบูรณ์ปิดกั้นกันการไหลเวียนของเลือด ซึ่งสามารถนำไปสู่ภาวะหัวใจวายโรคหลอดเลือดสมองหรือปัญหาอื่น ๆ การทานอาหารเพื่อบำรุงหัวใจ การเลือกทานอาหารสามารถลดระดับคอเลสเตอรอลที่ “ไม่ดี” และเพิ่มระดับคอเลสเตอรอล “ดี” ได้ ดังนี้:- เลือกทานไขมันที่ดีต่อสุขภาพ หลีกเลี่ยงไขมันอิ่มตัวที่พบได้ในเนื้อแดง เบคอน ไส้กรอกและผลิตภัณฑ์จากนม เลือกทานอาหารประเภทโปรตีนลีน เช่น ปลา ควรเปลี่ยนการดื่มนมไขมันต่ำหรือปราศจากไขมัน และใช้ไขมันไม่อิ่มตัวเชิงเดี่ยว เช่นน้ำมันมะกอกและน้ำมันคาโนลาในการประกอบอาหาร
- งดอาหารจำพวก ไขมันทรานส์ ซึ่งอาหารจำพวกนี้พบได้ในอาหารทอดและอาหารแปรรูป เช่นคุกกี้ แครกเกอร์และของว่างที่มีขายทั่วไป ควรตรวจสอบส่วนผสมบนฉลากผลิตภัณฑ์ ห้ามรับประทานอาหารผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของ“ น้ำมันเติมไฮโดรเจน”
- กินโอเมก้า 3 ให้มากขึ้น กรดไขมันโอเมก้า 3 มีประโยชน์ต่อหัวใจมากมาย โดยพบได้ในปลาบางประเภทรวมถึงปลาแซลมอนปลาแมคเคอเรลและปลาเฮอริ่ง และยังสามารถพบได้ในถั่วและเมล็ดพืชบางชนิด เช่น วอลนัทและเมล็ดแฟลกซ์
- เพิ่มปริมาณไฟเบอร์ เส้นใยทั้งหมดเป็นหัวใจที่แข็งแรง แต่ไฟเบอร์ที่ละลายน้ำได้ซึ่งพบได้ในข้าวโอ๊ต ผลไม้ ถั่วและผักสามารถลดระดับคอเลสเตอรอลในเลือดได้
- กินผลไม้และผักมากขึ้น พวกมันมีไฟเบอร์และวิตามินสูงและไขมันอิ่มตัวต่ำ
- ลองปั่นจักรยานเพื่อไปทำงาน
- พาสุนัขเดินเล่น
- ว่ายน้ำรอบสระว่ายน้ำ
- เข้าโรงยิม
- ใช้บันไดแทนลิฟต์
วิธีป้องกันคอเลสเตอรอลสูง
สามารถเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตเพื่อป้องกันคอเลสเตอรอลสูงหรือลดความเสี่ยงของการเกิดภาวะไขมันในเลือดสูง- ออกกำลังกายอย่างน้อย 4 วันต่อสัปดาห์
- กินอาหารที่มีไขมันอิ่มตัวและไขมันต่ำ
- กินผลไม้ผักถั่วถั่วธัญพืชและปลาลงเป็นประจำ
- หยุดกินเนื้อแดงและเนื้อสัตว์แปรรูป เช่นเบคอน ไส้กรอก และเนื้อเย็น
- ดื่มนมพร่องมันเนยหรือไขมันต่ำ
- รักษาน้ำหนักตัวให้คงที่
- กินไขมันที่ดีต่อสุขภาพมากมาย เช่นอะโวคาโดอัลมอนด์และน้ำมันมะกอก
- บร็อคโคลี เนื่องจากบร็อคโคลี่มีเส้นใยที่สามารถละลายในน้ำได้เยอะ ซึ่งเส้นใยพวกนี้ช่วยให้สามารถขับถ่ายได้ดีขึ้น และยังช่วยระบบเผาผลาญกลับมาเป็นปกติได้ด้วย
- ฟักทอง ฟักทองมีแคลอรี่ต่ำแต่ทำให้อิ่มได้นาน ส่งผลดีกับคนที่กำลัง ลดไขมัน
- กาแฟดำ สามารถช่วย ลดไขมัน และช่วยการเผาผลาญได้ดี การกินกาแฟดำแบบไม่ผสมน้ำตาลและกินก่อนออกกำลังกายจะยิ่งช่วยลดไขมันในร่างกายได้มากขึ้น
- เนื้อสัตว์ไม่ติดมันการเลือกกินเนื้อสัตว์ที่ไม่ติดมัน เช่นเนื้อหมูแบบไม่ติดมัน อกไก่ สันในไก่ สันในหมู ปลาทูน่า นั้นถือเป็นอาหารที่มีไขมันต่ำ โปรตีนสูง ทำให้รู้สึกอิ่มได้โดยที่ร่างกายไม่รับไขมันเพิ่ม
คำถามที่พบบ่อย
วิธีรักษาภาวะไขมันในเลือดสูงที่ได้ผลดีที่สุดคืออะไร ยากลุ่มสแตติน — กลุ่มยากลุ่มสแตตินเป็นหนึ่งในกลุ่มยาที่ได้รับการศึกษาดีที่สุดและเป็นยาที่ใช้บ่อยที่สุดในการลดคอเลสเตอรอลชนิด LDL เป็นยาที่มีประสิทธิภาพสูงสุดในการป้องกันโรคหลอดเลือดหัวใจ หัวใจวาย โรคหลอดเลือดสมอง และการเสียชีวิต ควรกินอะไรหากมีภาวะไขมันในเลือดสูง ผักผล ไม้และโฮลเกรนมากมาย อาหารที่อุดมด้วยโปรตีนเพื่อสุขภาพที่หลากหลาย (โดยเฉพาะปลาและอาหารทะเล) พืชตระกูลถั่ว (เช่น ถั่วและถั่วเลนทิล) ถั่วและเมล็ดพืช ไข่และเนื้อไก่ไม่ติดมันในปริมาณเล็กน้อยสามารถรวมอยู่ในรูปแบบการกินที่ดีต่อสุขภาพหัวใจ สามารถกินไข่ได้หรือไม่หากมีภาวะไขมันในเลือดสูง ผู้ที่มีคอเลสเตอรอลสูงมักจะสงสัยว่ากินไข่ได้หรือไม่ เพราะไข่แดงอุดมไปด้วยคอเลสเตอรอล โดยทั่วไปแล้วควรจะดีสำหรับคนส่วนใหญ่เนื่องจากคอเลสเตอรอลในไข่ไม่ส่งผลกระทบอย่างมีนัยสำคัญต่อคอเลสเตอรอลในเลือด ใช้เวลานานแค่ไหนในการฟื้นตัวจากภาวะไขมันในเลือดสูง อาจใช้เวลา 3-6 เดือนในการลดคอเลสเตอรอลด้วยการรับประทานอาหารที่มีประโยชน์และออกกำลังกาย บางรายอาจยังต้องรับประทานยา ระดับคอเลสเตอรอลของคุณเชื่อมโยงโดยตรงกับสุขภาพของหัวใจ ซึ่งเป็นเหตุผลว่าทำไมจึงเป็นเรื่องสำคัญมากที่จะต้องแน่ใจว่าอยู่ในระดับที่ดีต่อสุขภาพ กาแฟไม่ดีต่อคอเลสเตอรอลของคุณหรือไม่ แม้ว่ากาแฟจะไม่มีคอเลสเตอรอล แต่ก็ส่งผลต่อระดับคอเลสเตอรอลได้ Diterpenes ในกาแฟจะยับยั้งการผลิตสารที่เกี่ยวข้องกับการสลายคอเลสเตอรอลของร่างกาย ทำให้คอเลสเตอรอลเพิ่มขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่ง Diterpenes ในกาแฟอาจทำให้ระดับคอเลสเตอรอลรวมและ LDL เพิ่มขึ้น สาเหตุหลักของภาวะไขมันในเลือดสูงคืออะไร ในผู้ป่วยส่วนใหญ่ ภาวะไขมันในเลือดสูงมีรูปแบบการถ่ายทอดทางพันธุกรรมแบบโพลีเจนิก และการแสดงอาการของความผิดปกติส่วนใหญ่ได้รับอิทธิพลจากปัจจัยรอง เช่น ความอ้วน การบริโภคไขมันอิ่มตัว และปริมาณคอเลสเตอรอลในอาหารของบุคคล วิตามินอะไรที่ช่วยให้ไขมันในเลือดสูงได้ดี ไนอาซิน (วิตามินบี 3) ปริมาณไนอาซินหรือวิตามินบี 3 ในระดับตามใบสั่งแพทย์ถูกนำมาใช้เพื่อรักษาคอเลสเตอรอลสูงมานานแล้ว ไนอะซินช่วยลดไตรกลีเซอไรด์และระดับคอเลสเตอรอล LDL ในขณะที่เพิ่มคอเลสเตอรอล HDL คอเลสตอรัลสูงสามารถกินขนมปังได้หรือไม่ คุณยังสามารถกินขนมปังได้หรือไม่ถ้าคุณมีระดับคอเลสเตอรอลสูง คำตอบคือ คุณยังสามารถกินขนมปังได้ แต่ขนมปังบางชนิดมีประโยชน์ ต่อสุขภาพมากกว่าถ้าคุณมีระดับคอเลสเตอรอลสูง ผลิตภัณฑ์ขนมปังส่วนใหญ่ทำจากแป้งสาลีเป็นหลัก ความเครียดทำให้คอเลสเตอรอลสูงได้หรือไม่ เป็นที่ทราบกันดีว่าความเครียดทำให้ระดับคอเลสเตอรอลเพิ่มขึ้น โดยเฉพาะคอเลสเตอรอลชนิดที่ไม่ดี LDL จำนวนความเครียดในชีวิตของคุณไม่สำคัญเท่าวิธีจัดการกับมัน ยิ่งคุณโกรธและเกลียดชังมากเท่าไหร่ ระดับ LDL และไตรกลีเซอไรด์ของคุณก็จะยิ่งสูงขึ้น (และแย่ลง) การดื่มน้ำสามารถลดคอเลสเตอรอลได้หรือไม่ คอเลสเตอรอลที่ไม่ดีเรียกว่า LDL และคอเลสเตอรอลที่ดีเรียกว่า HDL เมื่อคนมีคอเลสเตอรอลสูง LDL (ไม่ดี) จะสูงและ HDL (ดี) จะต่ำ การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ออกกำลัง กายเป็นประจำ และดื่มน้ำมากๆ จะช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลได้ภายใน 2-3 สัปดาห์ ชาเขียวลดคอเลสเตอรอลที่ไม่ดีได้หรือไม่ ทั้งชาเขียวและชาดำสามารถช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลได้ ชาเขียวเตรียมจากใบที่ไม่ผ่านการหมักและชาดำจากใบที่หมักเต็มที่ของพืชชนิดเดียวกัน ทำให้นักวิจัยเชื่อว่าเควอเทซิน ซึ่งเป็นสารต้านอนุมูลอิสระชนิดหนึ่งที่พบในชา สามารถลดคอเลสเตอรอลได้ การกินแอปเปิ้ลวันละผลสามารถลดคอเลสเตอรอลได้หรือไม่ แอปเปิ้ลมีจำหน่ายทั่วไปและเต็มไปด้วยสารอาหารที่ดีต่อสุขภาพ เช่น วิตามินและแร่ธาตุ นอกจากนี้ แอปเปิ้ลยังมีโพลีฟีนอล1 และไฟเบอร์ ซึ่งทั้งสองอย่างนี้สามารถช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลของคุณได้ เกลือไม่ดีต่อคอเลสเตอรอลของคุณหรือไม่ การบริโภคขนมขบเคี้ยวที่มีรสเค็มมากเกินไปและอาหารที่มีเกลือสูงอื่นๆ อาจทำให้ระดับคอเลสเตอรอลสูงได้ มันฝรั่งทอดกรอบ ข้าวโพดทอด แฮม และเนื้อสัตว์แปรรูปส่วนใหญ่มีเกลือสูง ดังนั้นควรรับประทานอาหารเหล่านี้ให้น้อยที่สุดลิ้งค์ด้านล่างเป็นแหล่งข้อมูลบทความของเรา
- https://www.heart.org/en/health-topics/cholesterol/prevention-and-treatment-of-high-cholesterol-hyperlipidemia
- https://www.webmd.com/cholesterol-management/hyperlipidemia-overview
- https://vascular.org/patient-resources/vascular-conditions/hyperlipidemia
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/high-blood-cholesterol/symptoms-causes/syc-20350800
- https://www.nhlbi.nih.gov/health-topics/high-blood-cholesterol
เนื้อหาและรีวิวมาจากผู้เชี่ยวชาญ โดย Bupa team
หัวข้อที่เกี่ยวข้อง
ติดตาม
เข้าสู่ระบบ
0 ความคิดเห็น