เหงื่อออกมาก (Hyperhidrosis Disorder) : อาการ สาเหตุ การรักษา

เหงื่อออกมากเกินไป (Hyperhidrosis Disorder) คือ การที่เหงื่อออกเยอะผิดปกติ  และมีเหงื่อออกในสถานการณ์ที่ไม่ควรมีเหงื่อ เช่นในสภาพอากาศหนาวเย็น หรือมีเหงื่อออกโดยไม่มี สิ่งใดกระตุ้น อาจเกิดจากโรคหรือภาวะต่างๆ เช่น ภาวะหมดประจำเดือน ต่อมไทรอยด์เป็นพิษ เหงื่อออกมากเกินไปทำให้ไม่สุขสบายแต่มีการรักษาที่ช่วยให้ดีขึ้นได้

สาเหตุของเหงื่อออกมาก

เหงื่อออกเป็นการตอบสนองโดยธรรมชาติต่อสถานการณ์เช่น อากาศร้อน มีการออกกำลังกาย ความเครียด และความโกรธหรือกลัว แต่ในภาวะเหงื่อออกมากเกินไป เหงื่อจะออกมากตลอดเวลาโดยไม่มีเหตุผล สาเหตุนั้นขึ้นกับชนิดของโรค

เหงื่อออกมากเฉพาะที่แบบปฐมภูมิ

จะมีเหงื่อที่เท้า มือ ใบหน้า ศีรษะและรักแร้ มักเกิดในวัยเด็ก ราว 30-50% ของผู้ป่วยมักมีประวัติคนในครอบครัวมีอาการเหงื่อออกมากเกินไป

เหงื่อออกมากเกินไปทั้งตัวแบบทุติยภูมิ

คือมีอาการเนื่องจากเป็นโรคหรือจากอาการข้างเคียงของยา มักเกิดในผู้ใหญ่ และจะมีเหงื่อออกทั้งตัว หรือที่ใดที่หนึ่งก็ได้ และมักมีเหงื่อออกในเวลาที่นอนหลับ

โรคหรือภาวะที่ทำให้เกิด เช่น

• โรคหัวใจ

• โรคมะเร็ง

• โรคของต่อมอดรีนอล

• เส้นเลือดในสมองแตก

• ไทรอยด์เป็นพิษ

• หมดประจำเดือน วัยทอง

• บาดเจ็บที่ไขสันหลัง

• โรคของปอด

• โรคพาร์กินสัน

• โรคติดเชื้อเช่นวัณโรคหรือ HIV

ยาต่างๆที่แพทย์สั่งและที่ซื้อเองได้ หลายชนิดทำให้เกิดเหงื่อออกมากเกินไปได้ ซึ่งคนทั่วไปมักจะนึกไม่ถึง ยาต้านเศร้าหลายชนิดที่มีผลข้างเคียงทำให้เหงื่อออกมากเกินไป เช่น

• desipramined (Norpramin)

• nortriptyline (Pamelor)

• protriptyline

ผู้ที่ได้รับยา pilocarpine แก้ปากแห้ง หรือได้รับอาหารเสริมธาตุสังกะสี มักมีเหงื่อออกมากเกินไป

การรักษาอาการเหงื่อออกมาก

มีการรักษาหลายอย่างเช่น

ยาทาลดเหงื่อชนิดพิเศษ

แพทย์มักสั่งยาทาที่มีส่วนผสมของอลูมินัมคลอไรด์มากกว่าชนิดที่ขายในตลาด ที่ผลิตเพื่อใช้รักษาอาการนี้โดยเฉพาะ

Iontophoresis

คือเครื่องมือที่ส่งกระแสไฟฟ้าตำ่ๆเข้าสู่ร่างกาย ขณะที่แช่ตัวในน้ำ กระแสไฟฟ้าจะถูกส่งไปที่มือ เท้า รักแร้ เพื่อปิดกั้นการทำงานของต่อมเหงื่อชั่วคราว

ยา Anticholinergic

เพื่อลดอาการเหงื่อออกเยอะที่เป็นทั้งตัว ยาเช่น glycopyrrolate (Robinul) กดการทำงานของa cetylcholine ซึ่งเป็นสารที่ร่างกายสร้างขึ้นเพื่อกระตุ้นการทำงานของต่อมเหงื่อ

ยานี้ใช้เวลาราวสองสัปดาห์ จึงจะออกฤทธิ์เต็มที่ และอาจทำให้ท้องผูก และวิงเวียนศีรษะ แต่เป็นวิธีแก้เหงื่อออกเยอะที่ได้ผลวิธีหนึ่ง

โบท็อกซ์ Botox (botulinum toxin)

การฉีดโบท็อกซ์เพื่อรักษาภาวะเหงื่อออกมากเกินไปชนิดร้ายแรง จะช่วยสกัดกั้นเส้นประสาทที่มาเลี้ยงต่อมเหงื่อ ต้องฉีดหลายครั้งกว่าจะได้ผล

การผ่าตัด

หากมีเหงื่อออกเฉพาะที่รักแร้ การผ่าตัดช่วยได้โดยการตัดต่อมเหงื่อออกจากรักแร้ หรือตัดเส้นประสาทในช่องอกที่มาเลี้ยงต่อมเหงื่อบริเวณนั้น

การดูแลตนเอง

ท่านอาจลองลดเหงื่อโดยการปฎิบัติตามคำแนะนำดังนี้

• ใช้ยาทาลดเหงื่อที่มีขายทั่วไปทาบริเวณที่มีเหงื่อ

• อาบน้ำทุกวัน ลดการสะสมของแบคทีเรีย

• ใช้ถุงเท้า รองเท้าที่ผลิตจากวัสดุธรรมชาติ

• ใส่รองเท้าแตะหรือถอดรองเท้าบ้าง

• เปลี่ยนถุงเท้าบ่อยๆ

  

ภาวะแทรกซ้อนของเหงื่อออกมาก

• การติดเชื้อที่ผิวหนัง:ความชื้นคงที่ในบริเวณที่ได้รับผลกระทบสามารถสร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้ออำนวยต่อการเจริญเติบโตของแบคทีเรียและเชื้อรา สิ่งนี้สามารถนำไปสู่การติดเชื้อทางผิวหนัง เช่น รูขุมขนอักเสบจากแบคทีเรีย หรือการติดเชื้อรา เช่น เชื้อราที่เท้า
• การระคายเคืองต่อผิวหนัง:การได้รับความชื้นเป็นเวลานานอาจทำให้เกิดอาการระคายเคืองต่อผิวหนัง เกิดรอยแดง และไม่สบายตัวได้ ซึ่งอาจเป็นปัญหาโดยเฉพาะบริเวณที่เสี่ยงต่อการเสียดสี เช่น ใต้วงแขน ขาหนีบ และระหว่างรอยพับของผิวหนัง
• ผลกระทบทางสังคมและอารมณ์:เหงื่อออกมากสามารถส่งผลกระทบอย่างมีนัยสำคัญต่อคุณภาพชีวิตของแต่ละบุคคล การมีเหงื่อออกมากเกินไปอาจทำให้เกิดความลำบากใจ ความวิตกกังวล และการแยกตัวจากสังคม อาจนำไปสู่การขาดความมั่นใจในตนเอง สร้างความสัมพันธ์ได้ยาก และหลีกเลี่ยงสถานการณ์ทางสังคม
• ความท้าทายด้านอาชีพ:งานที่ต้องมีรูปลักษณ์ที่เป็นมืออาชีพหรือต้องสัมผัสใกล้ชิดกับผู้อื่นอาจกลายเป็นเรื่องยากสำหรับผู้ที่เป็นโรคเหงื่อออกมาก การมีเหงื่อออกอย่างต่อเนื่องอาจทำให้รู้สึกไม่สบาย ประสิทธิภาพการทำงานลดลง และแม้แต่ความท้าทายในการจัดการเครื่องมือหรืออุปกรณ์
• ปัญหาเกี่ยวกับเสื้อผ้าและรองเท้า:เหงื่อออกมากเกินไปอาจทำให้เสื้อผ้าและรองเท้าเสียหายได้ ส่งผลให้ต้องเสียค่าใช้จ่ายในการเปลี่ยนเพิ่มขึ้น การค้นหาเสื้อผ้าที่เหมาะสมที่ช่วยจัดการเหงื่อและกลิ่นอย่างมีประสิทธิภาพอาจเป็นเรื่องยากเช่นกัน
• ผลกระทบทางจิตวิทยา:ไม่ควรมองข้ามผลกระทบทางจิตใจของภาวะเหงื่อออกมากเกินไป ความเครียดและความวิตกกังวลที่เกี่ยวข้องกับการจัดการเหงื่ออย่างต่อเนื่องสามารถส่งผลต่อสภาวะต่างๆ เช่น โรควิตกกังวลและภาวะซึมเศร้า
• กิจกรรมที่จำกัด:ผู้ที่เป็นโรคเหงื่อออกมากอาจหลีกเลี่ยงกิจกรรมบางอย่าง เช่น กีฬาหรือการออกกำลังกาย เนื่องจากกลัวว่าจะเหงื่อออกมากเกินไปและความลำบากใจ
• ผลข้างเคียงจากการรักษา:การรักษาบางอย่างสำหรับภาวะเหงื่อออกมาก เช่น ยาระงับเหงื่อ ไอออนโตโฟรีซิส และการใช้ยา อาจมีผลข้างเคียงหรือไม่สะดวกที่จะใช้ ทางเลือกในการผ่าตัด เช่น การผ่าตัด Sympathectomy มีความเสี่ยง รวมถึงการที่เหงื่อออกเพื่อชดเชยในส่วนอื่นๆ ของร่างกาย

ภาพรวม

เหงื่อออกมากเกินไปแบบเฉพาะที่ปฐมภูมินั้นรักษาได้

เหงื่อออกมากเกินไปที่เกิดจากสาเหตุต่างๆ มักหายไปเองเมื่อแก้ไขสาเหตุได้ ปรึกษาแพทย์เมื่อท่านคิดว่าเหงื่อออกมากอาจเป็นผลข้างเคียงจากยา เพื่อจะได้ตัดสินใจเปลี่ยนหรือลดยา

นี่คือแหล่งที่มาในบทความของเรา

• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hyperhidrosis/symptoms-causes/syc-20367152

• https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/hyperhidrosis2#1

• https://www.medicalnewstoday.com/articles/182130

• https://www.nhs.uk/conditions/excessive-sweating-hyperhidrosis/