ยาไฮดรอกไซซีน (Hydroxyzine)

ยา

21.11.2567

ยา Hydroxyzine คือยาอะไร

ยาไฮดรอกซิซีน หรือ Hydroxyzine คือ ยาต้านฮิสตามีน (Antihistamines) ใช้สำหรับบรรเทาอาการหรือป้องกันโรคไข้ละอองฟาง (Hay Fever) และภูมิแพ้ชนิดต่าง ๆ การออกฤทธิ์คือการป้องกันผลจากสารฮิสตามิน (Histamine) ซึ่งเป็นสารที่ร่างกายสร้างขึ้น ฮิสตามีน จะทำให้เกิดอาการคัน จาม น้ำมูกไหลหรือน้ำตาไหล รวมทั้งอาจทำให้หลอดลมหดตัว เกิดปัญหาการหายใจลำบาก โดยเฉพาะในผู้ป่วยบางรายที่ใช้ยาต้านฮิสตามีน (Antihistamines) และเนื่องจากยาทำให้เกิดอาการง่วงซึม จึงมีการนำมาใช้เพื่อช่วยให้นอนหลับได้ง่ายขึ้น

ยา Hydroxyzine ที่พบได้ในท้องตลาด

ยาไฮดรอกไซซีน (ชื่อสามัญ) มีชื่อทางการค้า เช่น Atarax ยาอาทาแรกซ์, อบาคัส (Abacus), แอลเลอแรกซ์ (Allerax), แอนตี้พรู (Antipru), แอนตี้ซีน (Antizine), อทาล็อก (Atalog), อทาโน 10 (Atano10), เซแลกซ์ (Cerax), ฮาดาแรกซ์ (Hadarax), ฮิสแตน หรือ ฮีสแทน (Histan), ไฮซิน (Hizin), ไฮดรอก-10 (Hydrox-10), ไฮซีน (Hyzine), คาแทรกซ์ (Katrax), โพลิซีน (Polizine), อาร์-แรกซ์ (R-RAX), ยา Taraxin, ทรานโดรซีน (Trandrozine), ไซซีน (Xyzine) เป็นต้น

ประเภทของยา Hydroxyzine

ชนิดฉีดเข้ากล้ามเนื้อ ใช้รักษาอาการหวาดวิตก หรือตื่นตระหนก ช่วยให้ผู้ป่วยก่อนหรือหลังผ่าตัดผ่อนคลาย
ชนิดรับประทาน ใช้ควบคุมอาการวิตกกังวล ช่วยให้ผู้ป่วยก่อน หรือหลังผ่าตัดผ่อนคลาย รักษาอาการคันเฉียบพลัน โรคลมพิษเรื้อรัง และโรคผิวหนังอักเสบ

การใช้ยา Hydroxyzine

Hydroxyzine ยาที่ใช้ตามคำสั่งแพทย์ และใช้ตามเอกสารคำแนะนำยาอย่างเคร่งครัด ผู้ป่วยไม่ควรลดหรือเพิ่มปริมาณยาเอง โดยที่ไม่ได้รับคำแนะนำจากแพทย์ เพราะอาจทำให้เกิดอาการที่เป็นอันตราย เช่น ง่วงนอนอย่างรุนแรง คลื่นไส้ อาเจียน ไม่สามารถควบคุมการทำงานของกล้ามเนื้อ หรือเกิดอาการชักได้ เป็นยาที่ต้องใช้ในระยะเวลาสั้น ๆ เท่านั้น ผู้ป่วยไม่ควรใช้ยาติดต่อกันนานกว่า 4 เดือน เนื่องจากอาจทำให้เกิดอาการข้างเคียงได้ กรณีใช้ยาHydroxyzine แล้วอาการไม่ดีขึ้น หรือรุนแรงกว่าเดิม ควรแจ้งให้แพทย์ทราบทันที การใช้ยาชนิดอื่น ๆ อาจส่งผลต่อประสิทธิภาพของยา Hydroxyzine ได้ เช่น ยานอนหลับ ยาระงับปวดชนิดเสพติดได้ (Narcotic Drug) ยาคลายกล้ามเนื้อ และยารักษาภาวะหวาดวิตก โรคซึมเศร้า หรือยากันชัก เพราะอาจทำให้อาการง่วงนอนรุนแรงขึ้น หรือเกิดผลข้างเคียงอื่น ๆ ได้ จึงควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ยาชนิดนี้ ในระหว่างการใช้ยา หากผู้ป่วยลืมรับประทานยา ควรรีบรับประทานยาทันทีที่รู้ตัว แต่หากใกล้กับมื้อยาครั้งต่อไป ควรข้ามไปเลย ไม่ควรเพิ่มปริมาณเพื่อชดเชยกับยาที่ไม่ได้รับประทานในมื้อก่อน กรณีสตรีมีครรภ์ควรหลีกเลี่ยงการใช้ยานี้ เพราะยา Hydroxyzine สามารถส่งผลต่อทารกในครรภ์ มีส่วนทำให้เกิดความพิการแต่กำเนิด โดยเฉพาะสตรีที่ตั้งครรภ์ในไตรมาสแรก กรณีสตรีที่กำลังให้นมบุตรควรหลีกเลี่ยง เพื่อไม่ให้นมแม่มีการปนเปื้อนของยาได้ การเก็บรักษายา Atarax ในระหว่างการใช้งาน ควรเก็บให้ห่างจากความชื้น และความร้อน เพราะอาจทำให้ยาเสื่อมสภาพได้ Hydroxyzine

ข้อห้ามและข้อควรระวังเมื่อใช้ยาไฮดรอกซิล

ห้ามใช้ในผู้ที่มีอาการแพ้ยานี้ หรือยาในกลุ่มไพเพอราซีน เช่น อะมิโนฟิลลีน, เซทิไรซีน
ห้ามใช้ยานี้ในหญิงตั้งครรภ์ หรือหญิงที่สงสัยว่าตนเองกำลังตั้งครรภ์ และหญิงที่ให้นมบุตร เพราะยาจะส่งผลกระทบต่อทารก
ห้ามใช้ยานี้กับทารกที่คลอดก่อนกำหนด
ห้ามใช้ยานี้กับผู้ที่มีอาการหอบหืดกำเริบ
ห้ามใช้ยานี้กับผู้ป่วยโรคพอร์ไฟเรีย ซึ่งเป็นโรคทางพันธุกรรมที่ทำให้เกิดความผิดปกติในเม็ดเลือดแดง
ห้ามฉีดยา Hydroxyzine Hydrochloride เข้าเส้นเลือดดำ เพราะอาจทำให้เกิดภาวะการแตกตัวของเม็ดเลือดแดงได้
ห้ามแบ่งยานี้กับผู้อื่นใช้
ห้ามใช้ และเก็บยาที่หมดอายุ
ห้ามปรับขนาดรับประทานยาด้วยตนเอง
ไม่ควรใช้ยากับผู้ป่วยที่มีอาการไอมีเสมหะ เช่นผู้ป่วยโรคหลอดลมอักเสบ ปอดอักเสบ หืด เพราะยานี้จะส่งผลให้เสมหะ หรือเสลดเหนียวข้น และขับออกได้ยาก
กรณีเด็ก ผู้สูงอายุ ให้ระมัดระวังการใช้ยา เพราะมีโอกาสเกิดผลข้างเคียงสูงขึ้น
ระมัดระวังการใช้ยาในผู้ที่มีประวัติเป็นโรคลมชัก โรคต้อหิน โรคต่อมลูกหมากโต โรคตับ โรคไต โรคหอบหืด โรคหัวใจ หรือมีภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ โรคความดันโลหิตสูง โรคต่อมไทรอยด์ โรคกล้ามเนื้ออ่อนแรง ผู้ป่วยที่มีอาการความจำเสื่อม ผู้ที่มีปัญหาปัสสาวะขัด ผู้ที่มีภาวะกระเพาะอาหาร – ลำไส้ทำงานได้น้อยลง
หลีกเลี่ยงการใช้ยานี้ร่วมกับยานอนหลับ ยากล่อมประสาท ยาแก้ซึมเศร้า ยาคลายกล้ามเนื้อ ยาแก้ภูมิแพ้อื่น ๆ หรือแอลกอฮอล์ เพราะสามารถเสริมฤทธิ์ทำให้ง่วงนอนหนักขึ้น
ไม่ควรใช้ยานี้ร่วมกับยาแก้แพ้ทางผิวหนัง เพราะจะทำให้เกิดโรคแทรกซ้อน
ยานี้จะทำให้เกิดอาการง่วงนอน งุนงง เวียนศีรษะ ตาพร่ามัว ผู้ที่ขับขี่ยานพาหนะ หรือทำงานเกี่ยวกับเครื่องจักรหรือของมีคม ควรระมัดระวังการใช้ยา หรือหยุดทำงานจนกว่าฤทธิ์ยาจะหมดไป
ยานี้อาจทำให้ตาแห้ง และการมองเห็นไม่ชัดได้ ดังนั้นผู้ที่ใส่คอนแทคเลนส์แล้วรู้สึกไม่สบายตา ให้ปรึกษาจักษุแพทย์

ผลข้างเคียงจากการใช้ยา Hydroxyzine

ยา Hydroxyzine เป็นยาที่มีผลข้างเคียงค่อนข้างมาก จึงต้องใช้ยาภายในการควบคุมของแพทย์ ผลข้างเคียง ได้แก่

เจ็บหน้าอก หรือแน่นหน้าอก
ไอ
กลืนอาหารลำบาก
วิงเวียนศีรษะ เป็นลม
หัวใจเต้นผิดปกติ
เกิดผื่นลมพิษ มีอาการคันที่ผิวหนัง
บวมบริเวณรอบ ๆ ตา หรือใต้ตา ใบหน้า ริมฝีปาก หรือลิ้น
หายใจหอบถี่
มีอาการเหนื่อย หรืออ่อนแรงผิดปกติ

นอกจากนี้ อาจพบผลข้างเคียงในระหว่างที่ร่างกายปรับตัวเข้ากับการรักษาด้วยยา ได้แก่

อาการสั่นที่ แขน ขา มือ หรือเท้า
ตัวสั่น
ปากแห้ง
ปวดศีรษะ
ตาฝาด หูแว่ว หรือเกิดความรู้สึกเพี้ยน

หมายเหตุ ก่อนเลือกรับประทานยาควรปรึกษาแพทย์ก่อนทุกครั้ง

ปฎิกริยาของ Hydroxyzine ที่มีต่อยาอื่น ๆ

Hydroxyzine เป็นสารต่อต้านฮีสตามีนที่สามารถใช้เพื่อวัตถุประสงค์ต่างๆ รวมถึงการรักษาความวิตกกังวล อาการแพ้ และเป็นยาระงับประสาท สิ่งสำคัญคือต้องจำไว้ว่าปฏิกิริยาระหว่างยาสามารถเกิดขึ้นได้ และจำเป็นต้องแจ้งให้ผู้ให้บริการดูแลสุขภาพของคุณทราบเกี่ยวกับยา อาหารเสริม และยาที่จำหน่ายหน้าเคาน์เตอร์ทั้งหมดที่คุณกำลังรับประทาน ด้านล่างนี้คือปฏิกิริยาระหว่างยาที่อาจเกิดขึ้นกับไฮดรอกซีซีน:

ยาที่กดระบบประสาทส่วนกลาง:

- - ไฮดรอกซีซีนอาจเพิ่มผลยาระงับประสาทของยาอื่นๆ ที่ส่งผลต่อระบบประสาทส่วนกลาง เช่น เบนโซไดอะซีพีน ฝิ่น และยาคลายกล้ามเนื้อบางชนิด สิ่งนี้สามารถนำไปสู่อาการง่วงนอนและความบกพร่องที่เพิ่มขึ้น

แอลกอฮอล์:

- - การใช้ยาไฮดรอกซีซีนร่วมกับแอลกอฮอล์หรือสารอื่นๆ ที่กดระบบประสาทส่วนกลางอาจทำให้อาการระงับประสาทรุนแรงขึ้นและทำให้การทำงานของการรับรู้ลดลง แนะนำให้หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในขณะที่รับประทานไฮดรอกซีซีน

ยาต้านโคลิเนอร์จิค:

- - การใช้ไฮดรอกซีซีนร่วมกับยาอื่นที่มีฤทธิ์ต้านโคลิเนอร์จิก เช่น ยาซึมเศร้ากลุ่มไตรไซคลิก ยารักษาโรคจิตบางชนิด และยาบางชนิดสำหรับกระเพาะปัสสาวะไวเกิน อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อผลข้างเคียงของยาต้านโคลิเนอร์จิค เช่น ปากแห้ง ตาพร่ามัว และท้องผูก

สารยับยั้ง MAO (MAOIs):

- - ใช้ความระมัดระวังในการรวมไฮดรอกซีซีนกับ MAOI เนื่องจากการรวมกันอาจส่งผลให้เกิดผลข้างเคียงที่เพิ่มขึ้นและอาจเพิ่มระดับเซโรโทนินที่เป็นอันตราย (กลุ่มอาการเซโรโทนิน) MAOIs รวมถึงยาแก้ซึมเศร้าบางชนิดและยาบางชนิดที่ใช้สำหรับโรคพาร์กินสัน

สารกระตุ้นระบบประสาทส่วนกลาง:

- - ผลกดประสาทของไฮดรอกซีซีนอาจถูกตอบโต้โดยสารกระตุ้นระบบประสาทส่วนกลาง เช่น ยาบางชนิดที่ใช้รักษาโรคสมาธิสั้น (ADHD)

ยาบาร์บิทูเรต:

- - การใช้ไฮดรอกซีซีนร่วมกับ barbiturates อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อภาวะซึมเศร้าของระบบประสาทส่วนกลาง

ยาแก้แพ้ระงับประสาท:

- การรวมไฮดรอกซีซีนเข้ากับยาแก้แพ้ที่ทำให้ระคายเคืองอื่น ๆ อาจทำให้เกิดผลกดประสาทเพิ่มเติม

สิ่งสำคัญคือต้องเน้นย้ำว่านี่ไม่ใช่รายการที่ครอบคลุม และการตอบสนองต่อยาของแต่ละคนอาจแตกต่างกันไป ปรึกษากับผู้ให้บริการด้านการดูแลสุขภาพของคุณเสมอก่อนเริ่มหรือหยุดยาใดๆ และแจ้งให้พวกเขาทราบถึงประวัติการใช้ยาทั้งหมดของคุณเพื่อให้แน่ใจว่าการรักษาปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ หากคุณมีข้อกังวลหรือคำถามเฉพาะเกี่ยวกับการโต้ตอบที่อาจเกิดขึ้น ผู้ให้บริการด้านการดูแลสุขภาพของคุณสามารถให้คำแนะนำส่วนบุคคลโดยพิจารณาจากประวัติทางการแพทย์และยาปัจจุบันของคุณ

นี่คือแหล่งที่มาในบทความของเรา

https://www.webmd.com/drugs/2/drug-7681/hydroxyzine-hcl-oral/details
https://medlineplus.gov/druginfo/meds/a682866.html
https://www.mayoclinic.org/drugs-supplements/hydroxyzine-oral-route/side-effects/drg-20311434?p=1