ผู้ชายมีนม (Gynecomastia) : อาการ สาเหตุ การรักษา

ผู้ชายมีนม หรือภาวะเต้านมโตผิดปกติในผู้ชาย (Gynecomastia) หมายถึงการขยายตัวเนื้อเยื่อบริเวณเต้านมของผู้ชาย ซึ่งผู้ชายมีนมโตปกตินี้สามารถเกิดขึ้นได้ในทุกช่วงวัยตั้งแต่เด็ก วัยรุ่นและผู้สูงอายุ (60 ปีขึ้นไป) ซึ่งภาวะนี้เป็นการเปลี่ยนแปลงตามปกติของร่างกาย

นอกจากนี้ สาเหตุของเต้านมใหญ่ในผู้ชายอาจเกิดจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนหรือผลข้างเคียงของยา ทั้งนี้ ภาวะนมโตผิดปกติในผู้ชายอาจเกิดขึ้นได้กับเต้านมข้างเดียวหรือทั้งสองข้างก็ได้

อย่างไรก็ตาม ภาวะเต้านมโตในผู้ชายไม่แท้ (Pseudogynecomastia) จะไม่กล่าวถึงในบทความนี้ เพราะภาวะเต้านมโตในผู้ชายเกิดจากโรคอ้วนและไขมันในเนื้อเยื่อเต้านมที่มีมากขึ้น แต่ไขมันที่เกิดขึ้นไม่ได้ทำให้เนื้อเยื่อต่อมเต้านมมีขนาดใหญ่ขึ้น

โดยส่วนใหญ่ผู้ชายที่มีภาวะเต้านมโตไม่จำเป็นต้องเข้ารับการรักษา แต่อย่างไรก็ตาม ภาวะเต้านมโตในผู้ชายนี้อาจส่งผลต่อบุคคลิกภาพ เช่น การเห็นคุณค่าในตัวเองทำให้ผู้ชายที่มีเต้านมโตตัดสินใจไม่เข้าร่วมกิจกรรมทางสังคม

ทั้งนี้ภาวะเต้านมโตในผู้ชายสามารถรักษาให้หายได้ ด้วยการใช้ยา การผ่าตัด หรือโดยการหยุดใช้ยาบางชนิด รวมถึงยาบางประเภทที่ผิดกฎหมาย

• มีหน้าอกบวม
• มีสารคัดหลั่งออกมาจากเต้านม
• กดเต้านมแล้วรู้สึกเจ็บ

นอกจากนี้ยังมีอาการอื่นเกิดขึ้นได้เช่นกัน ถ้าหากคุณพบภาวะเต้านมโตผิดปกติ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อระบุสาเหตุของการเกิดภาวะเต้านมโต

สาเหตุของการเกิดภาวะเต้านมโตในผู้ชาย

โดยปกติการลดลงของฮอร์โฒนเทสเทอโรนและการเพิ่มขึ้นของฮอร์โมนเอสโตรเจน เป็นสาเหตุทำให้เกิดภาวะเต้านมโตในผู้ชาย ซึ่งการผันผวนของฮอร์โมนเหล่านี้เป็นเรื่องปกติในช่วงการเปลี่ยนผ่านของวัย เช่นเด็กทารก วัยเด็กที่กำลังเข้าสู่ช่วยวัยรุ่นและผู้สูงอายุ

ภาวะพร่องฮอร์โมนเพศชาย

ภาวะพร่องฮอร์โมนในเพศชายมีลักษณะคล้ายกับช่วงวัยหมดประจำเดือนของผู้หญิง ในช่วงระหว่างที่การผลิตฮอร์โมนเพศชายลดลง  โดยเฉพาะอย่างยิ่งการลดลงของฮอร์โมนเทสเทอโรนติดต่อกันหลายปี โดยปกติมักเกิดขึ้นในช่วงวัยกลางคนทำให้เป็นปัญหาฮอร์โมนไม่สมดุล เป็นสาเหตุของภาวะนมโตผิดปกติ ผมร่วง และนอนไม่หลับ

ช่วงวัยรุ่น

แม้ว่าร่างกายของเด็กผู้ชายสามารถผลิตแอนโดรเจน (ฮอร์โมนเพศชาย) นอกจากนี้พวกเขายังสามารถผลิตฮอร์โมนเอสโตรเจนของเพศหญิงด้วยเช่นกัน เมื่อเข้าสู่ช่วงวัยรุ่น ผู้ชายอาจสร้างฮอร์โมนเอสโตรเจนมากกว่าแอนโดรเจน ซึ่งส่งผลให้เกิดภาวะเต้านมโตในผู้ชายได้ โดยปกติภาวะนี้มักเกิดขึ้นชั่วคราวและลดลงเมื่อร่างกายปรับระดับฮอร์โมนให้สมดุลแล้ว

น้ำนมแม่

ทารกเพศชายอาจเกิดภาวะเต้านมโตได้เมื่อดื่มน้ำนมจากแม่ เนื่องจากมีฮอร์โมนเอสโตรเจนมีอยู่ในน้ำนมแม่ ดังนั้นการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อาจพบว่ามีระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนเพิ่มขึ้นในทารกเล็กน้อย

การใช้ยา

ยาชนิดต่าง ๆ เช่น ยาสเตียรอยด์และแอมเฟตามีนอาจทำให้ระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนเพิ่มขึ้นเล็กน้อยและอาจส่งผลให้เกิดภาวะเต้านมโตในผู้ชายได้

โรคประจำตัวอื่น ๆ

สาเหตุของภาวะเต้านมโตในผู้ชายที่พบได้ไม่บ่อยนัก ได้แก่ เนื้องอกในลูกอัณฑะ ตับวาย (ตับแข็ง) ภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานเกินและไตวายเรื้อรัง

การวินิจฉัยภาวะเต้านมโตในผู้ชายอย่างไร

เพื่อหาสาเหตุของภาวะเต้านมโตในผู้ชาย แพทย์จะซักประวัติผู้ป่วยเกี่ยวกับประวัติโรคต่าง ๆ และประวัติการป่วยของสมาชิกในครอบครัวเพิ่มเติม นอกจากนี้ แพทย์จะทำการตรวจร่างกายและอวัยวะเพศของผู้ป่วยอีกด้วย สำหรับการเกิดภาวะเต้านมโตผิดปกติในผู้ชายนั้นหมายถึงเนื้อเยื่อเต้านมที่มีเส้นผ่านศูนย์กลางใหญ่กว่า 0.5 เซนติเมตร

ถ้าหากสาเหตุของภาวะเต้านมโตในผู้ชายไม่ชัดเจน แพทย์อาจแนะนำให้ผู้ป่วยเข้ารับการตรวจเลือด เพื่อตรวจระดับฮอร์โมน และการตรวจแมมโมแกรม หรืออัลตราซาวนด์ เพื่อดูเนื้อเยื่อเต้านม และตรวจดูการเติบโตที่ผิดปกติของเนื้อเยื่อต่าง ๆ

ในบางกรณี แพทย์อาจให้ผู้ป่วยเข้ารับการตรวจด้วยวิธีเฉพาะทางเช่น การตรวจด้วยเครื่องสร้างภาพด้วยสนามแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) การตรวจด้วยเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT scan) การตรวจด้วยถ่ายภาพด้วยรังสีเอ็กซ์ (X-rays) หรือ การตัดชิ้นเนื้อส่งตรวจ (Biopsies)

การรักษาภาวะเต้านมโตในผู้ชายสามารถทำอย่างไร

โดยปกติภาวะเต้านมโตในผู้ชายไม่จำเป็นต้องรักษา เนื่องจากความผิดปกติที่เกิดขึ้นสามารถหายไปเองได้ อย่างไรก็ตามหากเกิดจากโรคภัยไข้เจ็บ แพทย์ก็จำเป็นต้องรักษาอาการของโรคที่เกิดขึ้น โดยเฉพาะการแก้ไขปัญหาที่ทำให้เกิดการขยายตัวของเต้านมผิดปกติ

ในกรณีที่ภาวะเต้านมโตในผู้ชายทำให้เกิดความเจ็บปวดอย่างรุนแรง หรือทำให้ผู้ป่วยไม่กล้าเข้าสังคม แพทย์หรือศัลยแพทย์อาจรักษาด้วยการผ่าตัดเพื่อแก้ไขปรับลักษณะของเต้านม

การผ่าตัด

ศัลยแพทย์อาจเลือกวิธีการผ่าตัดไขมันส่วนเกินจากเต้านมและเนื้อเยื่อต่อมเต้านม ในกรณีที่เนื้อเยื่อเต้านมเกิดอาการบวม แพทย์อาจแนะนำให้ทำการตัดเต้านม ซึ่งเป็นการผ่าตัดเอาเนื้อเยื่อส่วนเกินออก

การรักษาด้วยยา

แพทย์จะให้ใช้ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระดับฮอร์โมน เช่นยาทาโมซิเฟนและยาราร็อกซิเฟน

การให้คำปรึกษา

ภาวะเต้านมโตในผู้ชายอาจทำให้ผู้ป่วยรู้สึกอายและไม่กล้าเข้าสังคม หากคุณรู้สึกว่า มีเต้านมโตผิดปกติที่ทำให้รู้สึกวิตกกังวลและไม่มั่นใจ รวมถึงส่งผลกระทบต่อการกิจกรรมหรือการเข้าสังคม ควรไปปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญทันที

ภาวะแทรกซ้อนของเต้านมโตในผู้ชาย

• ผลกระทบทางจิตใจและอารมณ์ : ภาวะเต้านมโตในผู้ชายสามารถนำไปสู่ความทุกข์ทางอารมณ์ ลดความภาคภูมิใจในตนเอง และปัญหาภาพลักษณ์ร่างกาย วัยรุ่นและผู้ใหญ่วัยหนุ่มสาวที่มีภาวะเต้านมโตในผู้ชายอาจประสบปัญหาการล้อเลียน การกลั่นแกล้ง หรือการแยกตัวออกจากสังคม ซึ่งอาจส่งผลทางจิตใจในระยะยาว
• ความเจ็บปวดและไม่สบายตัว : เนื้อเยื่อเต้านมที่ขยายใหญ่ขึ้นอาจทำให้ร่างกายรู้สึกไม่สบายหรือกดเจ็บบริเวณหน้าอก สิ่งนี้สามารถสังเกตได้ชัดเจนเป็นพิเศษหากมีการกดดันหรือระหว่างออกกำลังกาย
• เงื่อนไขทางการแพทย์ที่สำคัญ : ภาวะเต้านมโตในผู้ชายบางครั้งอาจเป็นอาการของสภาวะทางการแพทย์ที่สำคัญ เช่น ความไม่สมดุลของฮอร์โมน เนื้องอกในอัณฑะ หรือยาบางชนิด การระบุและแก้ไขสาเหตุที่ซ่อนอยู่เหล่านี้เป็นสิ่งสำคัญในการป้องกันภาวะแทรกซ้อนเพิ่มเติม
• ผลข้างเคียงของการรักษา : หากภาวะเต้านมโตในผู้ชายได้รับการรักษาด้วยยาหรือการผ่าตัด อาจมีผลข้างเคียงหรือภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นจากการรักษาเหล่านี้ ขั้นตอนการผ่าตัด เช่น การดูดไขมันหรือการผ่าตัดเต้านมออก มีความเสี่ยง เช่น การติดเชื้อ แผลเป็น และอาการไม่พึงประสงค์จากการดมยาสลบ
• ความเสี่ยงต่อโรคมะเร็ง : แม้จะพบไม่บ่อย แต่บางกรณีของภาวะเต้านมโตในผู้ชายอาจเชื่อมโยงกับมะเร็งเต้านมในชาย การเปลี่ยนแปลงขนาดหน้าอก รูปร่าง หรือพื้นผิวที่เกิดขึ้นใหม่หรือกะทันหันควรได้รับการประเมินโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเพื่อขจัดความเป็นไปได้นี้
• ผลกระทบต่อยา : ภาวะเต้านมโตในผู้ชาย บางครั้งอาจเกิดจากยาบางชนิด เช่น อะนาโบลิกสเตียรอยด์ ยาต้านแอนโดรเจน หรือยาแก้ซึมเศร้าบางชนิด สิ่งสำคัญคือต้องปรึกษากับผู้ให้บริการด้านการดูแลสุขภาพหากคุณสงสัยว่ายาอาจทำให้เกิดภาวะเต้านมโตในผู้ชาย เนื่องจากสามารถช่วยพิจารณาว่าจำเป็นต้องเปลี่ยนยาหรือไม่
• การวินิจฉัยภาวะผิดปกติที่ล่าช้า : หากภาวะเต้านมโตในผู้ชาย เป็นผลมาจากสภาวะทางการแพทย์ที่สำคัญ การวินิจฉัยและการรักษาภาวะดังกล่าวล่าช้าอาจนำไปสู่ปัญหาสุขภาพที่ร้ายแรงยิ่งขึ้นได้
• การกลับเป็นซ้ำ : ในบางกรณีภาวะเต้านมโตในผู้ชายสามารถเกิดขึ้นอีกหลังการรักษา โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากความไม่สมดุลของฮอร์โมนหรือปัจจัยเชิงสาเหตุอื่น ๆ ไม่ได้รับการแก้ไขอย่างเพียงพอ

คำแนะนำเพิ่มเติม

ภาวะเต้านมโตในผู้ชายสามารถเกิดขึ้นได้ทั้งในเด็กผู้ชายและผู้ใหญ่เพศชาย ดังนั้นการปรึกษาหรือพูดคุยกับแพทย์ช่วยทำให้ค้นพบสาเหตุของการเกิดภาวะเต้านมโตผิดปกติได้ โดยแพทย์สามารถรักษาภาวะเต้านมโตด้วยวิธีการรักษาต่าง ๆ โดยขึ้นอยู่กับสาเหตุของการเกิดโรคเป็นหลัก

นี่คือแหล่งที่มาในบทความของเรา

• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/gynecomastia/symptoms-causes/syc-20351793

• https://www.medicinenet.com/gynecomastia/article.htm

• https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/16227-enlarged-male-breast-tissue-gynecomastia

• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3987263/

เนื้อหาและรีวิวมาจากผู้เชี่ยวชาญ โดย Bupa team