ภาพรวม
ลิ้นแผนที่ (Geographic Tongue) เกิดจากการที่มีลิ้นมีรอยเป็นปื้นทำให้มีลักษณะคล้ายแผนที่ จะพบรอยโรคมีลักษณะเป็นปุ่มปมไม่เรียบปรากฏที่ผิวด้านบนและด้านข้างของลิ้น และบางครั้งมีขอบรอยปื้นสีขาว รอยโรคที่ปรากฏให้เห็นนี้ไม่เป็นอันตราย และไม่ได้เป็นสัญญาณของการติดเชื้อมะเร็งหรือปัญหาทางการแพทย์ที่ร้ายแรงอื่น ๆ จุดที่ลิ้นผิดปกตินั้นเป็นสัญญาณบ่งบอกถึงการอักเสบที่ส่งผลต่อผิวของลิ้น บนผิวของลิ้นที่มีสุขภาพดีจะมีปุ่มเล็ก ๆ ลักษณะคล้ายนิ้วมือ เรียกว่า papillae ทำหน้าที่ช่วยในการกลืนกินและรับรู้รสชาติต่างๆ หากมีอาการลิ้นลายแผนที่จะทำให้ papillae เหล่านั้นจะหายไป ส่งผลให้ลิ้นบริเวณนั้นเป็นหย่อมปื้นเรียบๆ สีแดง ลิ้นลายแผนที่เรียก อีกอย่างหนึ่งว่า ลิ้น erythema migrans ซึ่งมีสภาวะที่แตกต่างจาก erythema migrans (หรือ erythema chronicum migrans) ที่มีลักษณะเป็นผื่นที่ปรากฏในผู้ที่เป็นโรคไลม์ หากเริ่มพบจุดที่เหมือนแผนที่ขึ้นในบริเวณอื่นๆ นอกจากปาก เช่น ใต้ลิ้น หรือเพดานอ่อน เป็นข้อบ่งชี้ว่าอาจมีภาวะของโรคที่เรียกว่า stomatitis erythema migrans ที่มีอาการและสัญญานของโรคคล้ายกับลิ้นลายแผนที่ทั่วๆ ไป แต่รอยโรคจะลุกลามออกไปมากกว่าบริเวณลิ้น
อาการของลิ้นลายแผนที่
ลิ้นลายแผนที่อาจไม่แสดงอาการให้เห็นเสมอไป บางคนอาจจะสังเกตไม่เห็นถึงการเปลี่ยนแปลงลักษณะของลิ้นจนกว่าจะได้รับการตรวจวินิจฉัยโรคโดยแพทย์ หากเริ่มสังเกตเห็นอาการเริ่มแรกและพบสัญญานของโรคบนลิ้นอย่างชัดเจนจะทำให้แพทย์วินิจฉัยโรคได้ง่ายขึ้น อาการของลิ้นลายแผนที่ มีดังนี้- ลิ้นมีลักษณะผิดปกติ ผิวลิ้นเรียบเป็นปื้นสีแดงไม่สม่ำเสมอ และไวต่อการระคายเคือง
- ขอบลิ้นมีสีขาวหรือสีซีดลง บริเวณขอบของรอยโรคอาจนูนขึ้นเล็กน้อย
- รอยปื้นหรือรอยโรคมีขนาดและรูปร่างแตกต่างกัน
- รอยปื้นหรือรอยโรคอาจเปลี่ยนตำแหน่งจากจุดเดิมไปที่บริเวณอื่นๆ ในเวลาไม่กี่วันหรือหลายสัปดาห์
- รอยปื้นเกิดขึ้นได้เร็วและหายไปเร็ว
- มีความไวต่อการสัมผัสสารบางชนิด รวมถึงควันบุหรี่ ยาสีฟัน น้ำยาบ้วนปาก ขนมหวาน น้ำตาล และอาหารที่มีรสร้อนเผ็ดหรือมีความเป็นกรดสูง
- รู้สึกไม่สบาย หรือแสบร้อนที่ลิ้นหรือในปาก
สาเหตุของลิ้นลายแผนที่
นักวิจัยไม่ทราบแน่ชัดว่าลิ้นลายแผนที่เกิดขึ้นได้อย่างไร คนเหล่านี้มักจะที่มีอาการของโรคหรือมีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคสูงโรคสะเก็ดเงิน หรือเรื้อนกวาง
สภาวะของผิวแบบนี้พบได้บ่อย เกิดจากการสะสมของเซลล์ผิวหนังที่ชั้นผิวหนัง เซลล์ผิวหนังที่มีมากเกินไปจะถูกเปลี่ยนไปเป็นเกล็ดหนา ซึ่งมักจะทำให้มีอาการคันและไม่สบายตัว ผู้ที่เป็นpsoriasis-0047/”>โรคสะเก็ดเงินมีแนวโน้มที่จะเป็นโรคลิ้นลายแผนที่ และผู้เชี่ยวชาญบางคนเชื่อว่าลิ้นลายแผนที่คือโรคสะเก็ดเงินที่เกิดขึ้นภายในช่องปากโรคไลเคนแพลนัส
ภาวะการอักเสบนี้เกิดจากการกระแทกและมีรอยโรคบนพื้นผิวของผิวหนังหรือภายในปาก ลิ้นลายแผนที่อาจเป็นรูปแบบของโรคไลเคนแพลนัสที่เกิดขึ้นในช่องปากการขาดวิตามินบี
การมีวิตามินบีในร่างกายน้อยเกินไป ทำให้เกิดการอักเสบ บวม และอาการอื่นๆ ที่ลิ้นได้ คนที่ขาดวิตามินบีมีแนวโน้มที่จะมีบริเวณของผิวลิ้นเรียบโล่ง ซึ่งคือบริเวณที่ papillae หายไป ผู้ที่มีวิตามินบีไม่เพียงพออาจนำไปสู่การเป็นลิ้นแผนที่ได้เช่นกันการตั้งครรภ์
สตรีมีครรภ์ คือช่วงเวลาของการเปลี่ยนแปลงปริมาณฮอร์โมนอย่างมาก ทารกที่กำลังเจริญเติบโตในครรภ์ต้องการอาหารจำนวนมากจากร่างกายของแม่ ทำให้แม่ขาดวิตามิน และอาจมีอาการของโรคลิ้นลายแผนที่ควรไปพบแพทย์ตอนไหน
หากคุณสังเกตเห็นรอยโรคที่ผิดปกติบนลิ้นและเริ่มมีปัญหาในการหายใจ พูดลำบาก ไม่สามารถเคี้ยวหรือกลืนได้ ให้รีบไปพบแพทย์ในทันที เนื่องจากอาจกำลังมีภาวะคุกคามของโรคที่ร้ายแรงกว่าลิ้นลายแผนที่ ลิ้นลายแผนที่อาจทำให้รู้สึกไม่สบายแต่ก็ไม่ใช่ปัญหาใหญ่ และไม่ได้เป็นสัญญานบ่งชี้ถึงปัญหาที่ร้ายแรง หากสังเกตพบสัญญานบ่งบอกภาวะของโรคหรือเริ่มมีอาการระคายเคืองหรือเจ็บปวดให้ไปพบแพทย์ ส่วนใหญ่แล้วอาการของลิ้นลายแผนที่จะหายไปได้เองภายใน 2-3 วันโดยที่ไม่ต้องรับการรักษาลิ้นลายแผนที่ เป็นแล้วหายไวไหม
อาการของลิ้นลายแผนที่อาจปรากฏขึ้นเพียง 2-3 วันก่อนจะหายไปเป็นเวลาหลายเดือน ในทำนองเดียวกันลักษณะคล้ายแผนที่อาจปรากฏเป็นเวลาหลายเดือนแล้วหายไปเป็นปีแพทย์ยังไม่เข้าใจถึงสาเหตุที่บางคนมีอาการของโรคยาวนานขึ้น และไม่อาจคาดเดาได้ว่าใครจะเป็นโรคนี้ในภายหลังภาวะแทรกซ้อนของลิ้นลายแผนที่
ลิ้นลายแผนที่ไม่ได้เป็นสัญญาณบ่งบอกถึงภาวะที่ร้ายแรง จึงไม่ต้องกังวลว่าอาการของโรคจะพัฒนาไปเป็นอย่างอื่น ผู้ที่มีอาการบางคนอาจมีความวิตกกังวลเนื่องจากลักษณะที่ผิดปกติไปของลิ้น อาการของลิ้นลายแผนที่มักไม่ร้ายแรงและไม่ติดต่อถึงผู้อื่น ดังนั้นจึงไม่แพร่กระจายโรคโดยการจูบหรือแบ่งปันสิ่งของเครื่องใช้ในการรับประทานอาหารภาวะแทรกซ้อนของลิ้นลายแผนที่
ลิ้นลายแผนที่ไม่ได้เป็นสัญญาณบ่งบอกถึงภาวะที่ร้ายแรง จึงไม่ต้องกังวลว่าอาการของโรคจะพัฒนาไปเป็นอย่างอื่น ผู้ที่มีอาการบางคนอาจมีความวิตกกังวลเนื่องจากลักษณะที่ผิดปกติไปของลิ้น อาการของลิ้นลายแผนที่มักไม่ร้ายแรงและไม่ติดต่อถึงผู้อื่น ดังนั้นจึงไม่แพร่กระจายโรคโดยการจูบหรือแบ่งปันสิ่งของเครื่องใช้ในการรับประทานอาหาร ภาวะแทรกซ้อนของลิ้นลายแผนที่มีดังต่อไปนี้ :- ความรู้สึกไม่สบายและความไว : ภาวะแทรกซ้อนที่พบบ่อยที่สุดที่เกี่ยวข้องกับลิ้นลายแผน คือความรู้สึกไม่สบายหรือความเจ็บปวด ลิ้นที่มีลักษณะคล้ายแผนที่ไม่สม่ำเสมอสามารถสร้างพื้นที่ที่ไวต่ออาหารบางชนิด เครื่องเทศ หรือการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิได้มากขึ้น โดยเฉพาะอาหารรสเผ็ด อาหารที่เป็นกรด หรือร้อน อาจทำให้อาการไม่สบายรุนแรงขึ้นได้
- การรับประทานอาหารที่ยากลำบาก : ผู้ที่มีลิ้นลายแผนที่บางคนอาจพบว่าการรับประทานอาหารบางชนิดเป็นเรื่องยากเนื่องจากความไวของลิ้น สิ่งนี้อาจนำไปสู่ข้อจำกัดด้านอาหารหรือความรู้สึกไม่สบายระหว่างมื้ออาหาร
- ผลกระทบทางจิตวิทยา : ลิ้นลายแผนอาจทำให้เกิดความประหม่าหรือความลำบากใจในบางคน ส่งผลให้ความนับถือตนเองหรือความวิตกกังวลลดลง
- เงื่อนไขที่เกี่ยวข้อง : มีการสังเกตพบว่าลิ้นลายแผนเกิดขึ้นร่วมกับอาการในช่องปากอื่นๆ เช่น ลิ้นแยก และไลเคนพลานัสในช่องปาก ในกรณีเช่นนี้ การจัดการสภาพช่องปากหลายอย่างอาจจำเป็น
- การติดเชื้อหรือการอักเสบ : แม้ว่าลิ้นลายแผนจะพบได้น้อย แต่บางครั้งลิ้นอาจนำไปสู่การอักเสบหรือการติดเชื้อเฉพาะที่ในพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบ สุขอนามัยช่องปากที่เหมาะสมและการตรวจสุขภาพฟันเป็นประจำสามารถช่วยป้องกันภาวะแทรกซ้อนดังกล่าวได้
การวินิจฉัยลิ้นลายแผนที่
ลิ้นลายแผนที่มีความแตกต่างกันมาก ดังนั้นแพทย์จึงจำเป็นต้องดูลิ้นเพื่อประกอบการวินิจฉัยโรค อย่างไรก็ตามแพทย์อาจตัดสินใจใช้เกณฑ์อื่นๆ ที่น่าจะเป็นไปได้เพื่อให้แน่ใจว่ารอยของโรคไม่ได้มีสาเหตุมาจากปัญหาของโรคอื่น เพื่อการวินิจฉัยโรค แพทย์อาจตรวจเลือดเพื่อค้นหาข้อบ่งชี้ของการอักเสบ การติดเชื้อ หรือการขาดสารอาหาร นอกจากนี้ยังอาจใช้เครื่องมือที่มีแสงสว่างตรวจดูภายในปาก คอ และลิ้น เพื่อดูสัญญาณของอาการอื่น ๆ หากอาการไม่หายไปภายใน 2-3 สัปดาห์ การตรวจชิ้นเนื้อผิวหนังเป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่แพทย์จะใช้ แต่อาจมีความจำเป็นน้อยมากทางเลือกในการรักษา
ลิ้นลายแผนที่ไม่มีทางรักษา รอยโรคและอาการส่วนใหญ่จะหายไปได้เองภายใน 2-3 วันหรืออาจใช้เวลาหลายสัปดาห์ อย่างไรก็ตามบางวิธีของการรักษาต่อไปนี้ อาจช่วยลดอาการได้- ยาที่หาซื้อตามได้ตามร้านขายยาทั่วไป ความเจ็บปวดหรือความรู้สึกไม่สบายที่เกิดจากแผลอาจได้รับการรักษาด้วยยาแก้ปวดที่ไม่ต้องใช้ใบสั่งยาโดยแพทย์ เช่น ไอบูโพรเฟน หรือ นาพรอกเซนโซเดียม
- ยาตามใบสั่งแพทย์ แพทย์สั่งจ่ายยาให้ชะคอร์ติโคสเตียรอยด์ออกเพื่อช่วยลดการอักเสบ การบ้วนปากด้วยยาชาอ่อน ๆ อาจช่วยลดอาการระคายเคืองและบรรเทาปวดได้
- หลีกเลี่ยงอาหารที่อาจก่อปัญหา หากรู้สึกระคายเคืองมากขึ้นให้หลีกเลี่ยงอาหารที่มักก่อให้เกิดการระคายเคืองหรือแสบร้อนบางชนิด ได้แก่ อาหารร้อนหรือเผ็ด อาหารที่เป็นกรด อาหารรสเค็ม และอาหารรสหวาน
- .หลีกเลี่ยงยาสีฟันที่ปรุงแต่ง: ยาสีฟันที่มีการปรุงแต่งให้มีกลิ่น หรือรส หรือมีส่วนผสมของสารทำความสะอาดฟันที่มีรสฝาด อาจทำให้เกิดการระคายเคืองที่ลิ้น
นี่คือแหล่งที่มาของบทความของเรา
- https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21177-geographic-tongue
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/geographic-tongue/symptoms-causes/syc-20354396
- https://www.webmd.com/oral-health/guide/geographic-tongue
- https://www.medicalnewstoday.com/articles/319342
เนื้อหาและรีวิวมาจากผู้เชี่ยวชาญ โดย Bupa team
หัวข้อที่เกี่ยวข้อง
การนับวันคลอด (Estimated Due Date to Give Birth)
ท่าออกกำลังกายสำหรับคนท้อง (Exercise for Pregnancy)
ท่าวอร์มอัพ อบอุ่นร่างกาย (Warm Up)
การให้เลือด (Blood Tranfusion)
รักษาเหาให้ได้ผล (Lice Treatment Remedies)
วิธีรักษาโรคเริมให้หายขาดทำได้จริงหรือไม่ (Remedies For Herpes)
ติดตาม
เข้าสู่ระบบ
0 ความคิดเห็น