โรคกระเพาะ (Gastritis) : อาการ สาเหตุ การรักษา

21.11.2567

โรคกระเพาะ (Gastritis) คือ การอักเสบของเยื่อบุกระเพาะอาหาร โดยสามารถเกิดได้ทั้งโรคกระเพาะอักเสบแบบฉับพลัน และแบบเรื้อรัง โรคกระเพาะอักเสบอาจทำให้เกิดเลือดออกในเยื่อบุกระเพาะอาหารได้

อาการของโรคกระเพาะ

อาการของโรคนั้นแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล อาการโดยทั่วไปมีดังนี้

คลื่นไส้
อาเจียน
รู้สึกแน่นนช่องท้องส่วนบนหลังรับประทานอาหาร
อาหารไม่ย่อย

หากคุณเป็นโรคกระเพาะที่ถูกกัดกร่อน จะมีอาการดังนี้ร่วมด้วย

อุจจาระสีดำ
อาเจียนเป็นเลือดหรือกากเหมือนกาแฟ

สาเหตุของโรคกระเพาะ

น้ำย่อยในกระเพาะอาการทำลายเยื่อบุกระเพาะอาหารจนเกิดการอักเสบ ทำให้เกิดโรคกระเพาะ การที่เยื่อบุกระเพาะอาหารบางลง หรือถูกทำลายก็สามารถทำให้เกิดโรคกระเพาะได้ การติดเชื้อแบคทีเรียในระบบทางเดินอาหารก็ทำให้เกิดโรคกระเพาะได้เช่นกัน เชื้อแบคทีเรียที่พบบ่อยที่สุดคือ Helicobacter pylori การติดเชื้อมักติดจากคนสู่คน และสามารถติดจากอาหารที่ปนเปื้อนได้ ปัจจัยเสี่ยงอื่นๆ ที่ทำให้เกิดโรคกระเพาะคือ

ดื่มแอลกอฮอล์มาก
การใช้ยาต้านการอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ (NSAIDs) อย่างต่อเนื่อง เช่น ไอบูโพรเฟน และแอสไพริน
ใช้โคเคน
อายุที่มากขึ้น
สูบบุหรี่

ปัจจัยเสี่ยงอื่น ๆ ที่พบได้น้อย มีดังนี้

การบาดเจ็บรุนแรงจากความเจ็บป่วยหรือการผ่าตัด
ความผิดปกติของภูมิต้านทานเนื้อเยื่อในกระเพาะ
ความผิดปกติของระบบย่อยอาหาร เช่น โรค Crohn
การติดเชื้อไวรัส

การวินิจฉัยโรคกระเพาะ

แพทย์จะตรวจร่างกายและซักถามเกี่ยวกับอาการ และอาจจะทำการตรวจการหายใจ ตรวจเลือดหรืออุจจาระ เพื่อตรวจหาเชื้อ Helicobacter pylori เพื่อตรวจว่าเกิดอะไรขึ้นกับร่างกาย แพทย์อาจะทำการส่องกล้องเพิ่มเติม เพื่อตรวจหาการอักเสบ การส่องกล้องเป็นการใช้ท่อยาวที่มีเลนส์กล้องอยู่ที่ส่วนปลาย แพทย์จะส่องกล้องเข้าไปอย่างระมัดระวัง เพื่อให้มองเห็นหลอดอาหาร และกระเพาะอาหารได้อย่างปลอดภัย และอาจมีการนำเนื้อเยื่อในกระเพาะอาหารไปตรวจสอบต่อด้วย และอาจจะมีการเอ็กซเรย์หลังจากให้คนไข้กลืนสารละลายแบเรียม เพื่อช่วยแยกแยะบริเวณที่ต้องการตรวจสอบ

วิธีการรักษาโรคกระเพาะ

สำหรับการรักษาจะใช้วิธีการกำจัดเชื้อเอช.ไพโลไร โดยให้ยาลดกรดร่วมกับยาปฎิชีวนะเพื่อกำจัดเชื้อ ผู้ป่วยส่วนใหญ่ได้รับการรักษาด้วยยาลดกรด หรือยาช่วยปรับหรือเพิ่มความเคลื่อนไหวของระบบทางเดินอาหาร เพื่อช่วยให้ไม่มีอาการมาย่อยค้างอยู่ในทางเดินอาหารส่วนต้น หรือบางรายอาจจะใช้ยาลดการอักเสบของเยื่อบุผิวกระเพาะอาหาร (Mucosal Protectants) คำแนะนำเพิ่มเติมเกี่ยวกับโรคกระเพาะอาหาร

หากมีการตรวจพบเชื้อ H.pylori ต้องทำการรักษากำจัดเชื้อ เพราะหากไม่มีการกำจัดเชื้อจะทำให้ไม่สามารถรักษาโรคแผลในกระเพาะอาหารและลำไส้ให้หายขาดได้
การรับประทานยารักษาโรคกระเพาะอาหารอักเสบตามคำแนะนำของแพทย์ ไม่ควรหยุดยาเองเมื่ออาการปวดท้องดีขึ้น เนื่องจากอาการปวดท้องมักดีขึ้นก่อนการหายของแผล

ภาวะแทรกซ้อนจากโรคกระเพาะ

หากโรคกระเพาะไม่ได้รับการรักษาทันเวลา จะทำให้เลือดออกในกระเพาะอาหารและเป็นแผลได้ โรคกระเพาะบางชนิด เพิ่มความเสี่ยงในการเป็นมะเร็งกระเพาะอาหารได้เนื่องจากอาจเกิดภาวะแทรกซ้อน ดังนั้นควรพบแพทย์เมื่อมีอาการโรคกระเพาะเรื้อรัง

อะไรที่ควรรับประทานและหลีกเลี่ยง

อาหารที่สามารถรับประทานได้

ถั่วและพืชตระกูลถั่ว
ไข่ ไข่ขาว (ไม่ทอด)
อาหารทะเล หอย (ไม่ทอด)
น้ำผึ้ง
ผักที่มีความเป็นกรดต่ำ (แตงกวา มันฝรั่งขาว แครอท)
ผลไม้น้ำตาลต่ำและกรดต่ำ (ฟักทอง บลูเบอร์รี่ สตรอเบอร์รี่ แอปเปิ้ล)
เนยแข็งเกลือต่ำ
ข้าวโอ๊ตข้าวบาร์เลย์
สะระแหน่ ขิง ขมิ้น
โยเกิร์ตไขมันต่ำธรรมดา
อาหารที่อุดมด้วยโปรไบโอติก (กะหล่ำปลีดอง กิมจิ คอมบูชา)
ข้าว
สัตว์ปีกไม่ติดหนัง (ไก่ ไก่งวง)
ขนมปังโฮลเกรนและพาสต้า

อาหารที่ควรหลีกเลี่ยง

ผลไม้ที่เป็นกรด (ส้ม) และผัก (หัวหอม)
แอลกอฮอล์
ช็อคโกแลต
กาแฟและชา
ข้าวโพดและผลิตภัณฑ์จากข้าวโพด
ผลิตภัณฑ์นม
เครื่องดื่มชูกำลัง
อาหารมัน/มันเยิ้ม อาหารจานด่วน อาหารรสจัด
ไข่ดาว
กระเทียม (ใช้ได้ในปริมาณน้อยตามแต่จะสะดวก)
ไอศกรีม เค้ก และขนมอบ ขนมอบ
ซอสหมัก, ซัลซ่า, มายองเนส, ซอสครีม
ถั่วและเนยถั่ว (ปริมาณเล็กน้อยอาจยอมรับได้)
มันฝรั่งทอด, ขนมบรรจุกล่อง
เนื้อแปรรูป (ไส้กรอก, ฮอทดอก), เนื้ออาหารกลางวัน
เนื้อแดง เป็ด ห่าน
ธัญพืชขัดสี ขนมปังสด พาสต้าที่ทำจากแป้งขัดสี
เนื้อรมควัน
โซดา, เครื่องดื่มอัดลม
เครื่องเทศ ได้แก่ พริกไทยดำ พริกป่น เมล็ดมัสตาร์ด ลูกจันทน์เทศ และพริกแดง
มะเขือเทศและผลิตภัณฑ์จากมะเขือเทศ (น้ำ ซอส ซอส)

ภาพรวมของโรคกระเพาะอาหาร

โรคกระเพาะเฉียบพลันสามารถหายได้อย่างรวดเร็วด้วยการรักษา เช่น การติดเชื้อ H. pylori สามารถรักษาได้ด้วยยาปฏิชีวนะ อย่างไรก็ตามบางครั้งการรักษาที่ไม่ประสบความสำเร็จ และอาจกลายเป็นโรคกระเพาะเรื้อรังหรือในระยะยาวได้ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อวางแผนการรักษาอย่างเหมาะสม

นี่คือแหล่งที่มาของบทความของเรา

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/gastritis/symptoms-causes/syc-20355807
https://www.webmd.com/digestive-disorders/digestive-diseases-gastritis#1
https://www.nhs.uk/conditions/gastritis/
https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/gastritis-gastropathy