โรคนิ่วในถุงน้ำดีคืออะไร
โรคนิ่วในถุงน้ำดี (Gallstones) คือโรคที่เกี่ยวกับระบบทางเดินทางอาหารที่จะไม่แสดงอาการอย่างชัดเจน หากไม่ได้เกิดการอักเสบอย่างเฉียบพลันหรือมีการติดเชื้อในช่องท้อง แต่สามารถพบได้ในผู้ที่มีการตรวจสุขภาพอย่างละเอียด ซึ่งอาจสังเกตอาการผิดปกติของร่างกายที่เป็นตัวบ่งชี้สัญญานเตือนของโรคนี้ได้ ซึ่งผู้ที่เป็นโรคนิ่วในถุงน้ำดี มักไม่แสดงอาการในระยะเริ่มแรก ถุงน้ำดี คือ อวัยวะที่อยู่ในบริเวณช่องท้อง มีลักษณะเป็น กระเปาะ เป็นแกนเล็กที่อยู่ข้างหลังตับ อยู่ด้านบนหน้าท้องด้านขวา ทำหน้าที่เป็นที่พักหรือที่กักเก็บน้ำดีเป็นของเหลวสีเหลืองที่ถูกผลิตจากตับ ก่อนส่งต่อน้ำดีไปยังลำไส้เล็กเพื่อทำหน้าย่อยไขมัน ซึ่งเป็นตัวช่วยในการย่อยอาหาร โรคนิ่วในถุงน้ำดีเกิดจากการตกตะกอนของหินปูนหรือคอเลสเตอรอลภายในถุงน้ำดี และก้อนนิ่วที่เกิดขึ้นอาจมีขนาดเล็กหรือใหญ่ และมีจำนวนก้อนนิ่วเกิดได้มากและก้อนนิ้วจะไปอุดตันอยู่ในถุงน้ำดี
สาเหตุของโรคนิ่วในถุงน้ำดี
นิ้วในถุงน้ำดีมี 2 ประเภท นิ่วในถุงน้ำดีที่เกิดจากคอเรสเตอรอล (Cholesterol Stones) เป็นชนิดที่พบได้บ่อยที่สุด ลักษณะเป็นก้อนสีขาว เหลือง หรือเขียว นิ่วในถุงน้ำดีที่เกิดจากเม็ดสีบิลิรูบิน (pigment Stones) เป็นชนิดที่มีสีคล้ำและขนาดเล็กกว่านิ่วที่เกิดจากคอเลสเตอรอล จะพบในผู้ป่วยที่เป็นโรคตับแข็ง หรือผู้ที่มีภาวะผิดปกติของเลือด เช่น ผู้ป่วยโรคโลหิตจาง นิ่วในถุงน้ำดีที่เกิดจากคอเลสเตอรอลนั้นมี 80 เปอร์เซนต์ ซึ่งเป็นชนิดที่พบได้บ่อยที่สุดส่วนนิ่วในถุงน้ำดีที่เกิดมาจากแคลเซียม เกลือ และบิลลิบูริน มี 20% แต่นั่นก็อาจจะไม่ใช่สาเหตุที่แท้จริง ว่า นิ่วในถุงนำดีเกิดขึ้นจากอะไรเนื่องจากมันเป็นเพียงทฤษฎีเท่านั้น และนี่คือสาเหตุของการเกิดนิ่วในถุงน้ำดีเกิดจากการที่มีคอเลสเตอรอลมากเกินไปในถุงน้ำดี
การที่มีคอเลสเตอรอลตกตะกอนมากเกินไปในถุงน้ำดี จะรวมตัวกันเป็นก้อนนิ่วสีเหลือง ที่อยู่ในถุงน้ำดี ก้อนนิ่วนี้อาจจะพัฒนามาเป็นนิ่วในถุงน้ำดีได้เกิดจากการที่มีบิลลิบูรินในถุงน้ำดีมากเกินไป
บิลลิบูริน เป็นสารเคมีที่ผลิตขึ้นเมื่อตับของคุณทำลายเซลล์เม็ดเลือดแดงที่เสื่อมสภาพ มีบางอาการป่วย เช่นการถูกทำลายของตับและความผิดปกติของเลือด ทำให้ตับผลิตบิลลิรูบินได้มากกว่าที่ควรก่อเป็นเม็ดนิ่วสีคล้ำ เมื่อถุงน้ำดีไม่สามารถสลายบิลิรูบินส่วนเกินได้เกิดจากภาวะน้ำดีในถุงน้ำดีมีความเข้มข้นมากขึ้น
ถุงน้ำดีจะเก็บน้ำดีของคุณใว้หากน้ำดีมีภาวะเข้มข้นมากเกินไปก็จะทำให้นิ่วก่อตัวขึ้นนั่นเองอาการนิ่วในถุงน้ำดี
อาการนิ่วในถุงน้ำดีอาการของโรค มัก จะเจ็บบริเวณชายโครงขวาของท้องตอนบน บางทีเจ็บร้าวไปถึงไหล่ขวา มักจะมีอาการอึดอัดหลังกินอาหาร เพราะอาหารย่อยไม่ดี เนื่องจากน้ำดีถูกอุดตันจึงออกมาย่อยไขมันไม่ได้ ท้องจึงอืด ถ้ามีก้อนนิ่วใหญ่ไปอุดตันท่อ น้ำดีเต็มที่ก็จะมีอาการดีซ่าน ตาเหลืองตัวเหลืองโรคถุงน้ำดีอักเสบ
ถุงน้ำดีอักเสบสามารถนำมาสู่ความเจ็บปวดบนหน้าท้องด้านขวา คุณอาจจะมีอาการของนิ่วในถุงน้ำดีตลอดเวลา เมื่อคุณรับประทานอาหารที่มีไขมันสูง เช่น อาหารฟาสต์ฟูด อาการเหล่านี้มักจะเกิดในเวลาไม่เกิน1ชั่วโมง คุณอาจจะมีอาการต่อไปนี้:- พะอืดพะอม
- คลื่นใส้อาเจียน(vomit)
- ปัสสาวะมีสีเข้ม
- อุจจาระมีสีเทา
- ปวดท้อง(stomach pain)
- เรอ
- ท้องเสีย(diarrhea)
- อาหารไม่ย่อย
โรคนิ่วในถุงน้ำดีที่ไม่แสดงอาการ
นิ่วในถุงน้ำดีอาจไม่ใช่สาเหตุของอาการเจ็บปวด แต่อย่างไรก็ตามจะแสดงอาการเมื่อนิ่วในถุงน้ำดีไปหยุดการเคลื่อนไหวของน้ำดีจากถุงน้ำดี จากที่การศึกษาวิจัยจากวิทยาลัยโรคระบบทางเดินอาหารในอเมริกา กล่าวไว้ว่า คนที่มีอาการนิ่วใถุงน้ำดีแบบไม่แสดงอาการ มี 80 เปอร์เซนต์ นี่หมายความว่า พวกเขาไม่เคยเจออาการเลย ในกรณีนี้ คุณหมออาจจะสำรวจหานิ่วในถุงน้ำดีจากการฉายรังสีเอ็กซเรย์ จนถึงการผ่าตัดหน้าท้องอ่านเพิ่มเติม : ซีสต์ (Cyst): อาการ สาเหตุ การรักษา
การรักษาโรคนิ่วในถุงน้ำดี
โดยทั่วไปแล้วผู้ป่วยไม่จำเป็นต้องรักษาโรคนิ่วในถุงน้ำดี แต่หากมีอาการเจ็บปวดอย่างรุนแรงกรณีนี้อาจจะต้องทำการรักษา แพทย์อาจแนะนำให้ทำการผ่าตัด ในบางกรณีอาจจะมีการใช้ยา อย่างไรก็ตามผู้ป่วยอาจจะได้รับความเสี่ยงสูงสำหรับภาวะแทรกซ้อนจากการผ่าตัดนิ่วในท่อน้ำดี หลังจากผ่าตัดควรปฎิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัดวิธีการดูแลสุขภาพในช่วงที่เป็นโรคนิ่วในถุงน้ำดี
- รักษาน้ำหนักตัวให้คงที่
- ระวังการลดน้ำหนักแบบรวดเร็ว
- รับประทานอาหารที่มีไขมันต่ำ
- ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
- รับประทานยาตามที่แพทย์สั่ง
การรักษานิ่วในถุงน้ำดีแบบไม่ผ่าตัด
ยาอาจไม่ได้ใช้กันทั่วไป เพราะเทคนิคการผ่าตัดนิ่วในถุงน้ำดีผ่านการส่องกล้องและเครื่องมือที่ทันสมัย ทำให้การผ่าตัดมีความเสี่ยงน้อยกว่าที่เคยเป็น อย่างไรก็ตาม หากผู้ป่วยไม่สามารถทำการผ่าตัดได้ ผู้ป่วยสามารถใช้ยา ursodiol (Actigall, Urso) เพื่อละลายนิ่วที่เกิดจากคอเลสเตอรอล คุณจะต้องทานยานี้ 2 ถึง 4 ครั้งต่อวัน อาจใช้เวลาหลายปีในการกำจัดนิ่วและนิ่วอาจเกิดขึ้นอีกครั้งหากคุณไม่ได้รับการรักษา การใช้คลื่นช็อตแบบ lithotripsy เป็นอีกทางเลือกหนึ่ง lithotripter เป็นเครื่องมือที่สร้างคลื่นกระแทกที่ผ่านบุคคล คลื่นกระแทกเหล่านี้สามารถสลายนิ่วได้เป็นชิ้นเล็ก ๆ ได้การผ่าตัดนิ่วในถุงน้ำดี
แพทย์อาจจำเป็นต้องทำการผ่าตัดถุงน้ำดีผ่านกล้อง การผ่าตัดจะใช้ยาชา แพทย์มักจะทำแผล 3 หรือ 4 ครั้งในช่องท้องของคุณ จากนั้นก็จะใส่อุปกรณ์ขนาดเล็กที่มีไฟส่องสว่างเข้าไปในแผลผ่าตัดหนึ่งอันแล้วค่อยๆเอานิ้วในถุงน้ำดีออกมา โดยปกติแล้วคุณจะกลับบ้านในวันที่ทำการผ่าตัดได้เลย ถ้าคุณไม่มีอาการแทรกซ้อน ผู้ป่วยอาจจะมีการถ่ายอุจจาระเหลวเป็นน้ำ หลังจากการกำจัดนิ้วในถุงน้ำดี การกำจัดนิ้วในถุงน้ำดีเกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนเส้นทางน้ำดีจากตับไปยังลำไส้เล็ก น้ำดีจะไม่ผ่านถุงน้ำดีอีกต่อไปและจะมีความเข้มข้นน้อยลง ผลที่ได้คือ ยาระบายที่ทำให้เกิดอาการท้องเสีย เพื่อรักษาอาการนิ่วในถุงน้ำดีกินอาหารที่มีไขมันต่ำกว่าเพื่อให้คุณระบายน้ำดีออกได้สถิติของผู้ป่วยโรคนิ่วในถุงน้ำดีในประเทศไทย
สถิติที่ค้นพบมานี้ มาจากสำนักสารนิเทศ สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุขพบว่า เพศหญิงจะมีโอกาสเป็นโรคนิ่วในถุงน้ำดีมากกว่า 1-2 เท่า และมักจะพบในผู้ที่อายุ40ปีขึ้นไป ผู้ที่มีระดับคอเลสเตอรอลสูง ผู้หญิงที่มีบุตรแล้ว ผู้ป่วยที่เป็นเบาหวาน ธาลัสซีเมีย โลหิตจางจากเม็ดเลือดแดงแตก มีโอกาสที่จะเป็นโรคนี้มากกว่าคนทั่วไป อาการของโรคนี้มักจะพบด้วยความบังเอิญ คือจะเจอตอนมาตรวจร่างกาย และการผ่าตัดด้วยกล้องส่องผ่านช่องท้องนั้น ที่ผ่านมาการผ่าตัดเป็นไปได้ด้วยดีถึงร้อยละ 95เปอร์เซนต์กันเลยทีเดียว แหล่งข้อมูลจาก สำนักสารนิเทศ สำนักงานกระทรวงสาธารณสุข ในวันที่ 22 สิงหาคม 2562อาหาร และโภชนาการสำหรับนิ่วในถุงน้ำดี
อาหารสามารถป้องกันโรคนิ่วได้หรือไม่
คุณสามารถลดความเสี่ยงของนิ่วในถุงน้ำดีได้โดยปฏิบัติตามแผนการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพ และออกกำลังกายเป็นประจำเพื่อช่วยให้คุณไปถึงและรักษาน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ที่ดีต่อสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญแนะนำสิ่งต่อไปนี้เพื่อช่วยป้องกันนิ่ว:- รับประทานอาหารที่มีไฟเบอร์ สูงให้มากขึ้น เช่น
- ผลไม้ ผัก ถั่ว และถั่วลันเตา
- เมล็ดธัญพืชรวมทั้งข้าวกล้อง ข้าวโอ๊ต และขนมปังโฮลวีต
- กินคาร์โบไฮเดรตขัดสีและน้ำตาลให้น้อยลง
- กินไขมัน ที่ดีต่อสุขภาพ เช่น น้ำมันปลาและน้ำมันมะกอก เพื่อช่วยให้ ถุง น้ำดีหดตัวและขับออกเป็นประจำ
- หลีกเลี่ยงไขมันที่ไม่ดีต่อสุขภาพ เช่น ที่มักพบในของหวานและอาหารทอด
นี่คือแหล่งที่มาของบทความของเรา
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/gallstones/symptoms-causes/syc-20354214
- https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/7313-gallstones
- https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/gallstones
- https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/gallstones/symptoms-causes
เนื้อหาและรีวิวมาจากผู้เชี่ยวชาญ โดย Bupa team
หัวข้อที่เกี่ยวข้อง
หิด (Scabies) : สาเหตุ อาการ การรักษาด้วยตัวเองที่บ้าน
ไข้อีดำอีแดง (Scarlet Fever) : อาการ วิธีรักษา สาเหตุ การวินิฉัย
โรคมือเท้าปาก (Hand, Foot, and Mouth Disease) : อาการ สาเหตุ วิธีรักษา
Cellulitis (โรคเซลล์เนื้อเยื่ออักเสบ) : อาการ สาเหตุ การรักษา
ลมพิษ (Hives หรือ Urticaria) : ประเภท สาเหตุ วิธีการรักษา อาการ
ผิวหนังอักเสบ (Dermatitis) คืออะไร : ประเภท สาเหตุ วิธีการรักษา อาการ
ติดตาม
เข้าสู่ระบบ
0 ความคิดเห็น