ยาฟลูออกซิทิน (Fluoxetine) : วิธีใช้ และข้อควรระวัง

Fluoxetine คือยาอะไร

ยา Fluoxetine ผลข้างเคียง

• Serotonin syndrome: ยานี้ทำให้เกิดอาการที่ถึงแก่ชีวิตได้คือ Serotonin syndrome เกิดเมื่อยาทำให้มีการสร้าง Serotonin มากเกินไปในร่างกาย อาการที่เกิดคือ กระสับกระส่าย ประสาทหลอน มีปัญหาการเคลื่อนไหวและใจเต้นเร็ว อาจมีอาการรีเฟลกซ์ไวเกิน มีไข้ คลื่นไส้ อาเจียนหรือท้องเสีย ควรปรึกษาแพทย์โดยเร็วหากมีอาการเหล่านี้
• อารมณ์ดีผิดปกติ ยานี้อาจทำให้เกิดภาวะนี้ มีอาการคึกคัก กระสับกระส่ายมาก พูดมากและพูดเร็ว ความคิดแล่นปรูดปราดหรือมีปัญหาการนอนอย่างรุนแรง
• ระดับเกลือในเลือดต่ำ ยานี้อาจทำให้มีระดับเกลือในเลือดต่ำจนเป็นอันตรายได้ มีอาการเช่น ปวดศีรษะ อ่อนเพลีย สับสน ไม่มีสมาธิ มีปัญหาความจำและรู้สึกไม่มั่นคง ควรปรึกษาแพทย์โดยเร็วหากมีอาการเหล่านี้

Fluoxetineใช้อย่างไร

• ซึมเศร้า รวมทั้ง Major depression
• ย้ำคิดย้ำทำ ที่มีความคิดซ้ำๆ(ย้ำคิด) และการกระทำซ้ำๆ(ย้ำทำ)
• แพนิค คือมีความกลัวและวิตกกังวลมากเกินปกติ แม้ว่าไม่มีสิ่งคุกคาม
• Bulimia nervosa  ความผิดปกติของการกินที่กินครั้งละมากๆ แล้วไปอาเจียนออก อดอาหารมื้อต่อไป หรือออกกำลังมากเกิน

ยาปรับอารมณ์นี้ทำงานอย่างไร

อาการข้างเคียงของ Fluoxetine 

ผลข้างเคียงที่พบบ่อย

• ฝันแปลกๆ
• ความต้องการทางเพศลดลงและมีปัญหาในการถึงจุดสุดยอด
• ลดความอยากอาหาร
• วิตกกังวล
• อ่อนเพลีย
• ท้องเสีย
• ปากแห้ง
• อาหารไม่ย่อย
• ไข้หวัดใหญ่
• อวัยวะเพศชายไม่แข็ง
• นอนไม่หลับ
• คลื่นไส้
• เจ็บคอ
• มีผื่น
• มีนำ้มูกไหล
• ง่วงซึม
• เหงื่อออก ร้อนวูบวาบ
• สั่น บังคับไม่ได้

อาการข้างเคียงที่รุนแรง

1. Serotonin syndrome มีอาการ คือ กระสับกระส่าย ประสาทหลอน มีปัญหาการเคลื่อนไหวและใจเต้นเร็ว  มีไข้ คลื่นไส้ อาเจียนท้องเสีย 
2. เลือดออกผิดปกติ มีอาการคือ มีรอยช้ำหรือเลือดออกง่ายกว่าปกติ
3. อารมณ์ดีผิดปกติ  มีอาการพลังงานเหลือเฟือ กระสับกระส่ายมาก พูดมากและพูดเร็ว ความคิดแล่นปรูดปราดหรือมีปัญหาการนอนอย่างรุนแรง มีความคิดทำสิ่งใหญ่โตเกินคนปกติ มีความสุขเกินจริง
4. ชัก
5. ระดับเกลือในเลือดต่ำ มีอาการเช่น ปวดหัว อ่อนเพลีย สับสน ไม่มีสมาธิ มีปัญหาความจำและรู้สึกไม่มั่นคง 

Fluoxetine อาจมีปฏิกิริยากับยาอื่น

ยาที่ไม่ควรใช้กับ Fluoxetine

• Monoamine oxidase inhibitors (MAOIs) : เช่น Isocarboxazid, Phenelzine และ Tranylcypromine. คุณไม่ควรกิน Fluoxetine หากรับปรทานยาเหล่านี้อยู่ 
• หากใช้ MAOI หรือเพิ่งเลิกใช้ไม่เกินสองสัปดาห์ ไม่ควรกิน MAOI ภายในห้าสัปดาห์หลังจากงด Fluoxetine การใช้ยาสองชนิดนี้ด้วยกันอาจเกิดผลร้ายแรงถึงชีวิตได้ อาการคือ ไข้สูง,กล้ามเนื้อกระตุกต่อเนื่องควบคุมไม่ได้และกล้ามเนื้อแข็งเกร็ง และการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วของการเต้นของหัวใจและความดันโลหิต สับสนและหมดสติ
• Thioridazine: ไม่ควรรับประทานยานี้กับ  Fluoxetine ไม่ควรกินยานี้ภายในห้าสัปดาห์หลังจากหยุดกิน Fluoxetine การใช้ยาสองอย่างร่วมกันอาจทำให้เกิดความผิดปกติของการเต้นของหัวใจรุนแรง และอาจตายทันที
• Pimozide: ไม่ควรรับประทานร่วมกับ Fluoxetine เพราะ Fluoxetine อาจทำให้ระดับของยา Pimozideในร่างกายเพิ่มขึ้น เพิ่มความเสี่ยงหัวใจเต้นผิดปกติ

• Selective serotonin reuptake inhibitors (SSRIs) เช่น Fluoxetine และ Sertraline
• Serotonin-norepinephrine reuptake inhibitors (SSNRIs) เช่น Duloxetine และ Venlafaxine
• Tricyclic antidepressants (TCAs) เช่น Amitriptyline และ Clomipramine
• Opioids fentanyl และ Tramadol
• Anxiolytic buspirone
• Triptan
• Lithium
• Tryptophan
• St. John’s wort
• Amphetamines

• Benzodiazepines: เช่น Triazolam และ Midazolam กินยาเหล่านี้ร่วมกันอาจกดประสาทและง่วงนอน
• Warfarin NSAIDs(ยาแก้อักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์)และ แอสไพริน: การใช้ยาเหล่านี้ร่วมกับ Fluoxetine อาจเพิ่มความเสี่ยงในการตกเลือด แพทย์จะเฝ้าดูอย่างใกล้ชิด
• ยาที่ถูกย่อยด้วยเอนไซม์ CYPD2D6: เช่น Aripiprazole  Dextromethorphan และ Risperidone. การใช้ยาเหล่านี้ร่วมกับ Fluoxetine อาจเพิ่มโอกาสเกิด Serotonin syndrome ปัญหาการเต้นของหัวใจและกล้ามเนื้อกระตุก
• Lithium: แพทย์ต้องเฝ้าดูระดับลิเทียมในเลือด หากต้องใช้ยาสองชนิดนี่ร่วมกัน
• Phenytoin: การใช้ยานี้ร่วมกับ Fluoxetine อาจทำให้สับสน มึนงงและมีไข้ คุณอาจมีพฤติกรรมบางอย่างเปลี่ยนไป เช่น ความโกรธ ความฉุนเฉียวหรือความเศร้า แพทย์จะเฝ้าระวังระดับphenytoin ในร่างกาย
• Carbamazepine :ใช้ยานี้ร่วมกับ Fluoxetine อาจทำให้มองเห็นไม่ชัด,เวียนหัวหรือสั่น แพทย์จะเฝ้าระวังระดับ Carbamazepineในร่างกาย

ข้อควรระวัง 

การแพ้

• ลมพิษ
• ผื่นขึ้น มีไข้และปวดข้อ
• หายใจลำบาก
• ลิ้นบวม คอบวม

ข้อควรระวังสำหรับผู้ที่มีโรคบางชนิด

ข้อควรระวังอื่นๆ

1. การวิจัยในสัตว์พบว่ามีผลต่อทารกในครรภ์เมื่อมารดากินยานี้
2. ยังไม่มีผลการวิจัยมากพอในคน ว่ายามีผลอย่างไรต่อทารกในครรภ์

ใช้ยาตามคำสั่งแพทย์

• กังวล
• กระสับกระส่าย
• อารมณ์เปลี่ยนแปลง
• อยู่ไม่สุข
• นิสัยการนอนเปลี่ยนไป
• ปวดหัว
• เหงื่อออก
• คลื่นไส้
• เวียนหัว

• อ่อนเพลีย
• อาเจียน
• หัวใจเต้นเร็ว
• คลื่นไส้
• เวียนหัว
• สั่น

เรื่องทั่วไป

• กินยาพร้อมอาหารหรือไม่ก็ได้
• กินยาตามเวลาอย่างเคร่งครัด
• อย่าแกะแคปซูลยาออกควรกินทั้งแคปซูล

การเก็บรักษา

• เก็บในอุณหภูมิห้อง (15-30 องศาเซลเซียส)
• เก็บให้พ้นแสง
• ไม่ควรเก็บยาในที่ชื้นเช่นในห้องน้ำ

การเดินทาง

• พกยาไว้กับตัว หากเดินทางทางเครื่องบิน ไม่ควรใส่ยาไว้ในกระเป๋าที่จะใส่ใต้ท้องเครื่องบิน ให้ใส่ไว้ในกระเป๋าที่ติดตัว
• เครื่องเอกซเรย์ที่สนามบิน ไม่ทำอันตรายต่อยา
• อาจต้องให้เจ้าหน้าที่ที่สนามบินดูฉลากยา จงพกกล่อง ขวดหรือแผงยาติดไปด้วย
• ไม่ควรใส่ไว้ในช่องเก็บของหน้ารถ โดยเฉพาะเมื่ออากาศร้อนหรือหนาวเกินไป

เฝ้าระวังอาการ

ใครที่ไม่ควรรับประทานยา Fluoxetine

• โรคภูมิแพ้:

• • • บุคคลที่แพ้ฟลูออกซีทีนหรือส่วนประกอบใดๆ ไม่ควรรับประทานยา
  • สารยับยั้งโมโนเอมีนออกซิเดส (MAOIs):
    • ไม่ควรรับประทาน Fluoxetine ภายในสองสัปดาห์ก่อนหรือหลังการรักษาด้วย MAOIs การรวม fluoxetine เข้ากับ MAOIs อาจทำให้เกิดภาวะที่อาจเป็นอันตรายถึงชีวิตที่เรียกว่า serotonin syndrome

• พิโมไซด์และไทโอริดาซีน:

• • • ไม่ควรใช้ Fluoxetine ร่วมกับยารักษาโรคจิต pimozide และ thioridazine เนื่องจากมีความเสี่ยงต่อการยืดตัวของ QT และภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ

• เงื่อนไขทางการแพทย์:

• • • บุคคลที่มีประวัติทางการแพทย์บางประการควรใช้ fluoxetine ด้วยความระมัดระวังหรือหลีกเลี่ยงโดยสิ้นเชิง เงื่อนไขเหล่านี้รวมถึง:
      • โรคไบโพลาร์:อาจทำให้เกิดอาการแมเนียในผู้ที่เป็นโรคไบโพลาร์ได้
      • โรคตับ:การปรับขนาดยาอาจมีความจำเป็นในบุคคลที่มีความบกพร่องทางตับ

• ความคิดและพฤติกรรมฆ่าตัวตาย:

• • • Fluoxetine เช่นเดียวกับยาแก้ซึมเศร้าอื่นๆ อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อความคิดและพฤติกรรมฆ่าตัวตาย โดยเฉพาะในเด็ก วัยรุ่น และผู้ใหญ่วัยหนุ่มสาว การติดตามอย่างใกล้ชิดถือเป็นสิ่งสำคัญ โดยเฉพาะในช่วงแรกของการรักษา

• การตั้งครรภ์และให้นมบุตร:

• • • สตรีมีครรภ์หรือผู้ที่วางแผนจะตั้งครรภ์ควรหารือเกี่ยวกับความเสี่ยงและประโยชน์ของฟลูออกซีทีนกับผู้ให้บริการด้านการดูแลสุขภาพของตน Fluoxetine สามารถผ่านเข้าสู่เต้านมได้ ดังนั้นมารดาที่ให้นมบุตรควรปรึกษากับผู้ให้บริการด้านการดูแลสุขภาพด้วย

• ยาอื่นๆ:

• • ยาบางชนิดอาจมีปฏิกิริยากับฟลูออกซีทีน ซึ่งอาจส่งผลต่อประสิทธิภาพของยาหรือเพิ่มความเสี่ยงต่อผลข้างเคียง สิ่งสำคัญคือต้องแจ้งผู้ให้บริการดูแลสุขภาพของคุณเกี่ยวกับยาทั้งหมด รวมถึงยาที่จำหน่ายหน้าเคาน์เตอร์และผลิตภัณฑ์เสริมอาหารสมุนไพรที่คุณกำลังรับประทาน

นี่คือแหล่งที่มาในบทความของเรา

• https://medlineplus.gov/druginfo/meds/a689006.html
• https://www.nhs.uk/medicines/fluoxetine-prozac/
• https://www.webmd.com/drugs/2/drug-1774-95/fluoxetine-oral/fluoxetine-oral/details