ภาวะชักจากไข้สูง (Febrile Seizure) : อาการ สาเหตุและการรักษา

21.11.2567

ภาพรวม

โดยปกติภาวะชักจากไข้สูง (Febrile Seizure) เกิดขึ้นในเด็กเล็กที่มีอายุระหว่าง 3 เดือนถึง 3 ปี โดยปกติเด็กจะมีอาการไข้ชักเมื่อมีไข้ขึ้นสูงมากกว่า 102.2 ถึง 104°F (39 ถึง 40°C) ภาวะไข้ชนิดนี้เกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิที่รวดเร็วยิ่งมีอุณหภูมิสูงขึ้นยิ่งทำให้เกิดความเสี่ยงที่กระตุ้นทำให้เกิดอาการชักได้มากยิ่งขึ้น โดยปกติภาวะนี้มักเกิดขึ้นกับเด็กที่ป่วย โดยส่วนใหญ่ภาวะชักจากไข้สูงมักเกิดขึ้นกับเด็กที่มีอายุ 12-18 เดือน ภาวะชักจากไข้สูงมี 2 ประเภทได้แก่ ภาวะไข้ชักธรรมดาและภาวะไข้ชักแบบเกร็งหรือกระตุกเพียงซีกเดียว ซึ่งภาวะไข้ชักธรรมดาเป็นภาวะที่เกิดขึ้นได้บ่อยมากกว่า Febrile Seizure

อาการของภาวะไข้ชัก

อาการภาวะชักจากไข้สูงมีอาการเกิดขึ้นแตกต่างกันขึ้นอยู่กับประเภทของไข้ชัก อาการของภาวะชักจากไข้สูงแบบธรรมดาได้แก่

หมดสติ
มีอาการแขนขากระตุกหรือมีอาการตัวสั่นอย่างรุนเเรง (โดยปกติมีเกิดอาการตัวสั่นเป็นจังหวะ)
เป็นอาการสับสนหรือเหนื่อยหลังจากเกิดอาการชัก
แขนและขาไร้ความรู้สึก

ภาวะชักจากไข้สูงเป็นภาวะชักปกติที่พบได้ส่วนใหญ่และสามารถเกิดขึ้นประมาณ 15 นาที โดยปกติภาวะชักจากไข้สูงธรรมดามักเกิดขึ้น 1 ครั้งภายใน 24 ชั่วโมง อาการของภาวะชักแบบเกร็งหรือกระตุกเพียงซีกเดียวได้แก่

หมดสติ
มีอาการแขนขากระตุกหรือมีอาการตัวสั่นอย่างรุนเเรง
โดยปกติมักเกิดอาการอ่อนเเรงที่แขนหรือขาข้างใดข้างหนึ่ง

ภาวะชักแบบเกร็งหรือกระตุกเพียงซีกเดียวเกิดขึ้นมากกว่า 15 นาที ซึ่งมีการชักกระตุกเกิดขึ้นหลายครั้งในช่วงเวลา 30 นาทีและอาการชักสามารถเกิดขึ้นมากกว่า 1 ครั้งภายในระยะเวลา 24 ชั่วโมงเช่นกัน ภาวะไข้ชักธรรมดาและภาวะชักแบบเกร็งหรือกระตุกเพียงซีกเดียวสามารถเกิดขึ้นอย่างซ้ำไปซ้ำมา ซึ่งเป็นอาการของภาวะชักจากไข้สูงที่เกิดขึ้นอีกครั้งโดยมีอาการดังต่อไปนี้

ลูกของคุณมีอุณหภูมิร่างกายสูงขึ้นเมื่อมีอาการชักครั้งเเรกและอาจมีไข้ลดลง
เมื่อมีอาการชักครั้งถัดไป มักเกิดขึ้นภายในปีที่เริ่มต้นเกิดอาการชัก
อุณหภูมิของไข้อาจไม่สูงเท่ากับอาการไข้ชักครั้งเเรก
ลูกของคุณเป็นไข้บ่อย

ภาวะไข้ชักดังกล่าวนี้มีเเนวโน้มเกิดขึ้นกับเด็กที่มีอายุน้อยกว่า 15 เดือน

สาเหตุของภาวะชักจากไข้สูง

ภาวะชักจากไข้สูงมักเกิดขึ้นเมื่อลูกของคุณมีอาการป่วยแต่หลายครั้งที่ภาวะนี้เกิดขึ้นก่อนที่คุณจะทราบว่าลูกของคุณมีอาการป่วย เนื่องจากโดยปกติอาการไข้ชักมักเกิดขึ้นตั้งแต่วันเเรกที่เด็กมีอาการป่วย ซึ่งเด็กอาจยังไม่มีอาการป่วยแสดงออกมา สาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะชักจากไข้สูงมีหลายประการได้แก่

อาการไข้มักเกิดขึ้นหลังจากการฉีดวัคซีนโดยเฉพาะวัคซีน MMR (โรคคางทูมและหัดเยอรมัน) โดยส่วนใหญ่อาการไข้สูงหลังจากการฉีดวัคซีนมักเกิดขึ้นเป็นเวลา 8 ถึง 14 วันหลังจากที่เด็กได้รับการฉีดวัคซีน
มีไข้ที่เกิดจากการติดเชื้อไวรัสหรือเชื้อแบคทีเรียที่สามารถทำให้เกิดภาวะชักจากไข้สูงได้ โดยโรคผื่นดอกกุหลาบเป็นโรคที่ทำให้เกิดอาการไข้ชักได้มากที่สุด
ปัจจัยเสี่ยงได้แก่ มีสมาชิกในครอบครัวที่มีภาวะชักจากไข้สูง จึงทำให้ลูกมีความเสี่ยงเกิดอาการไข้ชักได้สูง

การรักษาภาวะชักจากไข้สูง

ในขณะที่เกิดภาวะไข้ชักโดยปกติไม่มีอาการแทรกซ้อนใดๆเกิดขึ้น สิ่งสำคัญคือควรพาเด็กไปเข้ารับการรักษาเมื่อเกิดภาวะชักขึ้นครั้งหนึ่ง ควรติดต่อทีมแพทย์ฉุกเฉินทันทีเมื่อเกิดอาการไข้ชัก แพทย์จำเป็นต้องมั่นใจว่าลูกของคุณไม่มีอาการเยื่อหุ้มสมองอักเสบที่ทำให้อาการเลวร้ายลง โดยเฉพาะเมื่อเกิดไข้ชักกับเด็กที่มีอายุต่ำกว่า 1 ปี ในขณะที่เด็กเกิดอาการชักควรปฏิบัติตามชั้นตอนดังต่อไปนี้

นำเด็กพลิกตัวนอนตะเเคง
ไม่ควรนำสิ่งใดก็ตามใส่เข้าไปในปากของเด็ก
ไม่ควรจำกัดการเคลื่อนไหวของอาการตัวสั่นอย่างรุนเเรงหรือแขนขากระตุก
ควรนำสิ่งของหรือวัตถุที่เป็นอันตรายไปวางไว้ไกลจากตัวของผู้ที่เกิดอาการชัก (เฟอร์นอเจอร์หรือของแหลงคม)
ระยะเวลาของการเกิดภาวะไข้ชัก

ควรโทรหาเบอร์ 1669 ถ้าหากเกิดอาการชักมากกว่า 5 นาทีหรือเด็กไม่หายใจ หลังจากที่อาการชักจากไข้ขึ้นสูงจบลง ควรพาเด็กไปพบเเพทย์ทันทีและควรให้ยาลดไข้กับเด็กอย่างเช่น ยาไอบลูโพเฟน (Advil) ถ้าหากเด็กมีอายุมากกว่า 6 เดือนควรให้ยา acetaminophen (Tylenol) นอกจากนี้ควรเช็ดตัวให้เด็กด้วยผ้าชุบน้ำที่อยู่ในอุณหภูมิห้องเพื่อทำให้ไข้ลดลง การรักษาตัวใจโรงพยาบาลจำเป็นเมื่อเด็กมีอาการติดเชื้อรุนเเรงที่จำเป็นต้องได้รับการรักษา โดยส่วนใหญ่เด็กไม่จำเป็นต้องใช้ยาประเภทใดก็ตามเพื่อรักษาภาวะชักจากไข้ขึ้นสูง การรักษาภาวะชักจากไข้ที่เกิดขึ้นซ้ำได้แก่การรักษาด้วยขั้นตอนที่กล่าวข้างต้นร่วมกับการใช้เจลยา diazepam (Valium) ใช้สอดเข้าที่ถาวรหนัก โดยคุณจะได้รับการสอนวิธีใช้เมื่อจำเป็นต้องใช้ยาชนิดนี้เองที่บ้าน ถ้าหากลูกของคุณมีอาการไข้ชักเกิดขึ้นซ้ำ เด็กที่มีอาการไข้ชักเกิดขึ้นซ้ำมีโอกาสเป็นโรคลมบ้าหมูได้สูงเมื่อเติบโตเป็นผู้ใหญ่

ภาวะแทรกซ้อนจากภาวะไข้สูง

อาการชักจากไข้เป็นอาการชักชนิดหนึ่งที่เกิดขึ้นในเด็กอายุระหว่าง 6 เดือนถึง 5 ปี โดยมักเกิดจากอาการไข้ อาการชักเหล่านี้ค่อนข้างพบได้บ่อยและมักไม่เป็นอันตราย แต่อาจทำให้ผู้ปกครองและผู้ดูแลรู้สึกลำบากใจเมื่อพบเห็น ในกรณีส่วนใหญ่ อาการชักจากไข้จะเกิดขึ้นเป็นเวลาสั้นๆ และกินเวลาน้อยกว่าสองสามนาที และมักจะหายได้เองโดยไม่ทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนในระยะยาว อย่างไรก็ตาม ในบางกรณีอาจเกิดภาวะแทรกซ้อนจากอาการชักจากไข้ได้ ภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น ได้แก่ :

การเกิดซ้ำ: เด็กที่มีอาการชักจากไข้หนึ่งครั้งมีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นที่จะมีไข้ตามมาอีก ความเสี่ยงของการเกิดซ้ำจะแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายประการ รวมถึงประวัติครอบครัวและอายุของเด็กที่เกิดอาการชักครั้งแรก
การบาดเจ็บ: ระหว่างที่มีอาการชักจากไข้ เด็กอาจหมดสติและมีอาการเกร็งของกล้ามเนื้อหรือเคลื่อนไหวกระตุก ในบางกรณีอาจหกล้มหรือกระแทกศีรษะจนได้รับบาดเจ็บได้
ความกังวลเกี่ยวกับพัฒนาการ: ในกรณีส่วนใหญ่ อาการชักจากไข้ไม่ได้ทำให้เกิดปัญหาทางระบบประสาทหรือพัฒนาการที่ยาวนาน อย่างไรก็ตาม งานวิจัยบางชิ้นได้ชี้ให้เห็นถึงความสัมพันธ์ที่เป็นไปได้ระหว่างอาการชักจากไข้หลายครั้งหรือเป็นเวลานานกับความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้นเล็กน้อยในพัฒนาการล่าช้าหรือความบกพร่องทางการเรียนรู้ หลักฐานเกี่ยวกับเรื่องนี้ยังไม่เป็นที่แน่ชัด และเด็กส่วนใหญ่ฟื้นตัวเต็มที่โดยไม่มีปัญหาใดๆ
สาเหตุแฝง: อาการชักจากไข้เป็นอาการของการติดเชื้อหรือการเจ็บป่วย เช่น การติดเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรีย การแก้ไขสาเหตุเป็นสิ่งสำคัญเพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่เกี่ยวข้องกับการติดเชื้อ
โรคลมบ้าหมู: ในบางกรณี อาการชักจากไข้อาจนำไปสู่การชักเป็นเวลานานที่เรียกว่าโรคลมชักในสถานะ โรคลมบ้าหมูเป็นภาวะฉุกเฉินทางการแพทย์ที่ต้องได้รับการดูแลทันที เนื่องจากอาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนร้ายแรง รวมถึงสมองถูกทำลาย

สิ่งสำคัญคือต้องสังเกตว่าเด็กส่วนใหญ่ที่มีอาการชักจากไข้จะไม่ได้รับภาวะแทรกซ้อนในระยะยาว ควรให้ความสำคัญกับการจัดการไข้ทันทีและไปพบแพทย์หากจำเป็น โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกรณีที่เด็กมีอาการชักเป็นเวลานานหรือหากเด็กมีประวัติชักจากไข้ที่ซับซ้อน หากบุตรหลานของคุณมีอาการชักจากไข้ สิ่งสำคัญคือต้องปรึกษากับผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพเพื่อหาสาเหตุที่แท้จริง ประเมินความเสี่ยงของการเกิดซ้ำ และพัฒนาแผนการจัดการที่เหมาะสมเพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนในอนาคต

บทสรุป

โดยปกติภาวะชักจากไข้สูงไม่มีอะไรที่น่ากังวลเกี่ยวกับเหตุการณ์ที่อาจเกิดขึ้น แม้ว่าอาการภาวะไข้ชักอาจทำให้ดูน่าหวาดกลัวเมื่อเกิดขึ้นกับเด็กโดยเฉพาะครั้งเเรก อย่างไรก็ตามควรพาเด็กไปพบแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพทันทีหลังจากมีภาวะชักจากไข้สูงเกิดขึ้น โดยแพทย์จะทำการยืนยันว่าเด็กมีอาการไข้ชักเกิดขึ้นและวางแผนการรักษาต่อไปในอนาคต ควรติดต่อทีมแพทย์ฉุกเฉินทันที หากมีอาการดังต่อไปนี้เกิดขึ้น

คอตึง
อาเจียน
หายใจลำบาก
นอนหลับยาก

โดยปกติเด็กสามารถกลับมาทำกิจกรรมต่างๆได้ตามปกติหลังจากอาการชักจบลงโดยไม่มีภาวะแทรกซ้อนใดๆเกิดขึ้น

นี่คือแหล่งที่มาของบทความของเรา

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/febrile-seizure/symptoms-causes/syc-20372522
https://www.nhs.uk/conditions/febrile-seizures/
https://www.ninds.nih.gov/Disorders/Patient-Caregiver-Education/Fact-Sheets/Febrile-Seizures-Fact-Sheet
https://kidshealth.org/en/parents/febrile.html

เนื้อหาและรีวิวมาจากผู้เชี่ยวชาญ โดย Bupa team