ตากระตุก (Eyelid twitches) : อาการ สาเหตุ ภาวะแทรกซ้อน การรักษา

21.11.2567

ตากระตุก (Eyelid twitches) คือ อาการที่กล้ามเนื้อตากระตุกซ้ำ ๆ โดยปกติมักจะเกิดขึ้นกับเปลือกตาบน แต่ทั้งนี้อาการตากระตุกหรือเขม่นตานี้สามารถเกิดขึ้นได้กับเปลือกตาบนและเปลือกตาล่าง ผู้คนส่วนมากมักจะมีอาการที่ไม่รุนแรงนัก กล่าวคือ จะมีอาการกระตุกเบาๆ ที่เปลือกตาด้านบน ในผู้ที่เป็นตากระตุกบางราย การกระตุกของกล้ามเนื้ออาจจะรุนแรงมากพอที่จะทำให้เปลือกตาบนและล่างกระตุกจนปิดกันสนิท การกระตุกแบบนี้เราเรียกว่า กล้ามเนื้อรอบกระบอกตาเกร็งตัว(Blepharospasm) อาการตากระตุกมักเกิดขึ้นในช่วงเวลาเสี้ยววินาที หรือนาน 1-2 นาที การเกิดตากระตุกนั้นไม่สามารถคาดเดาได้ อาจจะเกิดขึ้นเป็นเวลาติดต่อกันนานหลายวัน และหลังจากนั้นคุณอาจจะไม่มีอาการตากระตุกอีกเลยเป็นสัปดาห์ หรือเป็นเดือน ตากระตุกนั้นไม่ได้สร้างความเจ็บปวดและอันตรายให้กับร่างกาย เพียงแต่จะรบกวนชีวิตประจำวันของคุณ อาการตากระตุกนั้นสามารถหายได้เองโดยไม่จำเป็นต้องได้รับการรักษา ในบางกรณีนั้นตากระตุกเป็นสัญญาณเตือนถึงความผิดปกติของการเคลื่อนไหวของกล้ามเนื้ออื่นๆ บนใบหน้า หรือการไม่สามารถควบคุมการเคลื่อนไหวได้ ซึ่งกรณีนี้พบได้น้อยมากๆ

อาการตากระตุกสาเหตุคืออะไร ?

อาการตากระตุกมักจะเกิดขึ้นโดยไม่ทราบสาเหตุ เนื่องจากตากระตุกนั้นมีโอกาสน้อยมากที่จะเป็นสาเหตุของโรคร้าย และนี่คือสาเหตุของตากระตุกที่มักจะไม่ได้รับการตรวจวินิจฉัย อย่างไรก็ตามอาการตากระตุกเกิดจากสิ่งเหล่านี้

การระคายเคืองตา
การตึงของตา
ความเมื่อยล้า
การอดหลับอดนอน
การออกแรงที่มาก
ผลข้างเคียงของยา
ความเครียด
การใช้แอลกอฮอล์ ยาสูบ หรือคาเฟอีน

ถ้าอาการตากระตุกเป็นอย่างเรื้อรัง เราจะรู้จักกันในชื่อของ “โรคหนังตากระตุก (Benign essential blepharospasm)” เราใช้เรียกอาการนี้ที่เป็นเรื้อรังโดยที่ไม่สามารถควบคุมการกระพริบของตาได้ สภาวะตากระตุกจะเกิดขึ้นกับตาทั้งสองข้าง โดยที่สาเหตุดังต่อไปนี้จะเป็นสิ่งที่ทำให้อาการตากระตุกแย่ลง

การอักเสบของเปลือกตา
ตาแดง หรือ เยื่อบุตาอักเสบ
ตาแห้ง
สภาพแวดล้อมที่ทำให้ระคายเคือง เช่น แสงจ้า หรือ มลพิษทางอากาศ
ความเมื่อยล้า
ความไวแสง
ความตึงเครียด
การรับแอลกอฮอล์หรือคาเฟอีกที่มากเกินไป
การสูบบุหรี่

อาการตากระตุกนั้นพบในเพศหญิงมากกว่าเพศชาย และหากเป็นอาการเรื้อรังสามารถส่งผลต่อ

การมองเห็นที่ไม่ชัดเจน
ไวต่อแสง
การกระตุกของกล้ามเนื้อใบหน้า

ภาวะแทรกซ้อนของเปลือกตากระตุก Eyelid twitches

ตากระตุกนั้นส่วนใหญ่ไม่ส่งอันตรายต่อร่างกาย มีโอกาสเป็นไปได้น้อยมากที่จะเป็นสัญญาณบอกถึงความผิดปกติของระบบสมองหรือระบบประสาท เมื่อเปลือกตากระตุกนั่นเป็นผลของสภาวะที่ย่ำแย่ โดยอาการนี้มักจะเกิดร่วมกับลักษณะอาการอื่นๆ ความผิดปกติของสมองและระบบประสาทที่ส่งผลต่อตากระตุก ประกอบไปด้วย:

อัมพาตใบหน้า ซึ่งมีผลให้กล้ามเนื้อบนใบหน้าด้านหนึ่งของคุณอ่อนแรงลง
โรคบิดเกร็ง (Dystonia) ที่ทำให้กล้ามเนื้อของคุณกระตุกโดยไม่คาดคิด
โรคคอบิดเกร็ง (cervical dystonia) ที่จะเกิดอาการคอกระตุกแบบสุ่ม และศีรษะบิดเกร็งไปสู่ตำแหน่งที่ไม่สบาย
โรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง (MS) เป็นโรคที่เกิดจากความผิดปกติของระบบประสาทส่วนกลาง ที่ทำให้การรับรู้และการเคลื่อนไหวเป็นเช่นเดียวกับความเหนื่อยล้า
โรคพาร์กินสันที่ส่งผลให้แขนและขามีอาการสั่น ทำให้การพูดนั้นลำบากและส่งปัญหาต่อการควบคุมสมดุล
กลุ่มอาการทูเร็ตต์ ที่มักจะมีปัญหาการเคลื่อนไหวของร่างกายโดยที่ไม่ตั้งใจและการพูดซ้ำๆ

การที่กระจกตามีรอยขีดข่วนนั้นก็เป็นสาเหตุหนึ่งของอาการตากระตุกได้ หากคุณพบว่าดวงตาของคุณได้รับบาดเจ็บหรือมีร่องรอย ควรพบจักษุแพทย์ทันที เพราะการมีรอยขีดข่วนที่กระจกตาอาจนำมาสู่การสูญเสียดวงตาอย่างถาวร

อาการตากระตุกสามารถรักษาได้อย่างไร ?

โดยปกติอาการตากระตุกสามารถหายเองได้โดยไม่ต้องรับการรักษา โดยจะหายเพียงในเวลาไม่กี่วันหรือสัปดาห์ หากอาการนี้ไม่หายไปคุณสามารถลองลดสิ่งที่เป็นสาเหตุตากระตุก สาเหตุหลักๆ ของตากระตุกมักจะมาจาก ความเครียด ความเหนื่อยล้า และคาเฟอีน เพื่อลดอาการตากระตุกคุณควรปรับเปลี่ยนพฤติกรรมดังนี้

ดื่มคาเฟอีนให้น้อยลง
นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ
รักษาความชุ่มชื้นของดวงตาเสมอ อาจจะด้วยการหยอดน้ำตาเทียม หรือยาหยอดตา
เมื่อคุณเริ่มตากระตุก ให้ทำการประคบร้อนบริเวณดวงตา

การฉีดโบท็อกซ์ (Botox) ในบางครั้งใช้ในการรักษาอาการตากระตุกเรื้องรัง เนื่องจากโบท็อกซ์อาจจะสามารถบรรเทาอาการตากระตุกได้สองสามเดือนอย่างไรก็ตามเมื่อผลของการฉีดโบท็อกซ์หายไป คุณอาจจะมีความจำเป็นต้องฉีดซ้ำอีกครั้ง การผ่าตัดกล้ามเนื้อเปลือกตาหรือเส้นประสาทบางส่วนที่ส่งผลต่อการกระตุก เป็นวิธีการหนึ่งในการรักษาตากระตุกเรื้อรัง

ภาพรวมของอาการตากระตุก

อาการตากระตุกมีสาเหตุได้หลายประการ และการรักษาก็ต่างกันไปในแต่ละบุคคลและอาการ มีงานวิจัยหลายงานพยายามศึกษาว่าอาการตากระตุกมีความเชื่อมโยงกับพันธุกรรมหรือไม่ แต่ก็พบว่าไม่มีความเกี่ยวข้องใดๆ กับพันธุกรรม อาการกระตุกมีความสัมพันธ์กับความเครียด การพักผ่อนไม่เพียงพอ และปัจจัยการดำเนินชีวิตประจำวันอื่นๆ หากปัญหาด้านสุขภาพเป็นสาเหตุของอาการตากระตุกแล้ว ทางที่ดีที่สุดเราควรที่จะรักษาที่เหตุพื้นฐานของอาการนั้นๆ เพื่อบรรเทาอาการนี้

คำถามที่พบบ่อย 1. เปลือกตากระตุกเกิดจากอะไร

การกระตุกของเปลือกตาสามารถเกิดขึ้นได้จากหลายปัจจัย ได้แก่ :
- ความเหนื่อยล้าและการอดนอน
- ความเครียดและความวิตกกังวล
- ปวดตาจากการใช้คอมพิวเตอร์หรือหน้าจอมากเกินไป
- การบริโภคคาเฟอีนหรือแอลกอฮอล์
- ตาแห้ง
- ความไม่สมดุลทางโภชนาการ
- ผลข้างเคียงของยาบางชนิด

2. อาการหนังตากระตุกรุนแรงไหม

- ในกรณีส่วนใหญ่ อาการหนังตากระตุกจะไม่ร้ายแรงและมักจะหายได้เอง อย่างไรก็ตาม หากอาการกระตุกยังคงอยู่เป็นเวลาหลายสัปดาห์ หรือหากมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น ใบหน้ากระตุก เปลือกตาตก หรือมีรอยแดงและบวม แนะนำให้ไปพบแพทย์

3. จะทำอย่างไรเพื่อหยุดหรือป้องกันการกระตุกของเปลือกตา

- - พักผ่อนให้เพียงพอและจัดการกับความเครียด
  - จำกัด การบริโภคคาเฟอีนและแอลกอฮอล์
  - หยุดพักระหว่างการใช้หน้าจอเป็นเวลานานและให้แน่ใจว่าถูกต้องตามหลักสรีรศาสตร์
  - ใช้ยาหยอดตาหล่อลื่นหากคุณมีอาการตาแห้ง
  - ให้แน่ใจว่าได้รับประทานอาหารที่สมดุลและอุดมไปด้วยวิตามินและแร่ธาตุ
  - พิจารณาลดหรือเปลี่ยนยาหากอาจทำให้กระตุก

4. ควรพบแพทย์เมื่อใด

- คุณควรไปพบแพทย์หากการกระตุกของเปลือกตายังคงอยู่เป็นเวลาหลายสัปดาห์ มีอาการรุนแรง หรือมีอาการอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องร่วมด้วย นอกจากนี้ หากการกระตุกส่งผลกระทบต่อใบหน้าครึ่งหนึ่งของคุณ ทำให้เปลือกตาปิดสนิท หรือหากคุณมีอาการตาแดง บวม หรือมีน้ำมูกไหล ให้ไปพบแพทย์ทันที

5. ความเครียดทำให้เปลือกตากระตุกได้หรือไม่

- ใช่ ความเครียดเป็นตัวกระตุ้นให้เปลือกตากระตุก เมื่อคุณเครียดหรือวิตกกังวล ร่างกายของคุณอาจตอบสนองด้วยการหดตัวของกล้ามเนื้อ รวมทั้งกล้ามเนื้อในเปลือกตา

6. โดยปกติแล้วการกระตุกของเปลือกตาจะอยู่ได้นานแค่ไหน

- ในกรณีส่วนใหญ่ การกระตุกของเปลือกตาจะเกิดขึ้นเพียงชั่วคราวและคงอยู่เป็นเวลาสองสามวันหรือหลายสัปดาห์ อย่างไรก็ตาม การกระตุกบางอย่างอาจคงอยู่นานกว่านั้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากไม่ได้ระบุสาเหตุที่แท้จริง

7. มีวิธีการรักษาทางการแพทย์สำหรับการกระตุกของเปลือกตาหรือไม่
หากอาการกระตุกเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องและสร้างความรำคาญ แพทย์ของคุณอาจแนะนำการรักษา เช่น การฉีดโบท็อกซ์เพื่อทำให้กล้ามเนื้อที่เป็นอัมพาตชั่วคราว หรือการใช้ยาในบางกรณี อย่างไรก็ตาม การรักษาทางการแพทย์มักจะพิจารณาก็ต่อเมื่อมาตรการอื่นๆ ล้มเหลว

โปรดจำไว้ว่าแม้ว่าการกระตุกของเปลือกตามักไม่เป็นอันตราย แต่ถ้าคุณมีข้อกังวลใดๆ หรืออาการกระตุกยังคงอยู่ ทางที่ดีควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านการดูแลดวงตาหรือผู้ให้บริการด้านสุขภาพเพื่อรับการประเมินและคำแนะนำที่เหมาะสม

ลิ้งค์ด้านล่างเป็นแหล่งที่มาข้อมูลของเรา