เอ็นโดรฟิน (Endorphin) – หน้าที่การควบคุมในร่างกาย

ผู้เขียน Dr. Sommai Kanchana
0
เอ็นโดรฟิน

เอ็นโดรฟินคือ อะไร

เคยรู้สึกดี และกระปรี้กระเปร่าหลังจากออกกำลังกายอย่างหนัก เราอาจจะเคยได้ยินว่ามันเกิดจากสารเคมีทางระบบประสาทที่ร่างกายปล่อยออกมา สารเคมีเหล่านี้เรียกว่า เอ็นโดรฟิน โดยสารนี้อาจจะทำให้คุณรู้สึกดีหลังจากที่วิ่งเหยาะ คำว่า Endorphin มาจากการรวมคำว่า “Endogenous” ซึ่งหมายถึง ในร่างกาย และ “Morphine” ซึ่งเป็นยาบรรเทาอาการปวด หรือบอกได้ว่าเป็นยาบรรเทาอาการปวดตามธรรมชาติ เอ็นโดรฟินประกอบด้วยเปปไทด์กลุ่มใหญ่ที่ผลิตโดยระบบประสาทส่วนกลาง และต่อมใต้สมอง เนื่องจากเอ็นโดรฟินจะหลั่งออกมา เพื่อตอบสนองต่อความเจ็บปวด หรือความเครียด เพื่อให้รู้สึกดีขึ้น มีความสุขมากขึ้น โดยจะหลั่งออกมาในระหว่างกิจกรรมอื่น ๆ เช่น รับประทานอาหาร ออกกำลังกาย กิจกรรมบนเตียง เป็นต้น

สารเอ็นโดรฟินมีหน้าที่อะไร

แม้ว่าเราจะไม่รู้จักกลไกของเอ็นโดรฟินมากนัก แต่เราทราบดีว่าเอ็นโดรฟินมีความสำคัญในการลดความเจ็บปวด และเพิ่มความสุขเอ็นโดรฟินเป็นส่วนที่เกี่ยวข้องกับวงจรการให้รางวัลตามธรรมชาติของมนุษย์ และเกี่ยวข้องกับกิจกรรมที่สำคัญ เช่น การรับประทาน การดื่ม สมรรถภาพทางกาย และการมีเพศสัมพันธ์ เอ็นโดรฟินพุ่งสูงในระหว่างตั้งครรภ์ ช่วยลดความรู้สึกไม่สบาย และความเจ็บปวด และเพิ่มความสุขสูงสุดทำให้เราสามารถอยู่ได้ต่อไปแม้กระทั่งเจ็บปวด และความเครียดเนื่องจากโดยธรรมชาติแล้วมนุษย์ชอบที่จะรู้สึกเพลิดเพลิน และหลีกเลี่ยงความเจ็บปวด มนุษย์เราจึงมีแนวโน้มที่จะทำกิจกรรมต่างๆ ที่ทำให้เรารู้สึกดี ประโยชน์ของสารความสุข Endorphin หลักๆ คือ การส่งเสริมความรู้สึกโดยรวมให้ดีขึ้น

บรรเทาอาการซึมเศร้า

1 ใน 5 คน จะต้องผ่านภาวะซึมเศร้ากันมาในแต่ละช่วงชีวิต การศึกษาจำนวนมากได้ศึกษาเกี่ยวกับการออกกำลังกาย เพื่อลดอาการซึมเศร้า และการศึกษาส่วนใหญ่แสดงว่า การออกกำลังกลายทำให้หลั่งเอ็นโดรฟิน และสร้างความสุข แต่ทั้งนี้ยังต้องการการวิจัยเพิ่มเติม

ลดความเครียด และความกังวลใจ

เอ็นโดรฟินมีส่วนสำคัญในการลดความเครียด และความวิตกกังวล การศึกษาในหนูพบความสัมพันธ์โดยตรงระหว่างระดับเอนดอร์ฟินและพฤติกรรมวิตกกังวลในหนู จำเป็นต้องมีการศึกษาวิจัยเพิ่มเติมในมนุษย์Endorphin

เพิ่มความนับถือตนเอง

ความรู้สึกเชิงบวกทำให้รู้สึกมั่นใจ และมองโลกในแง่ดี ซึ่งจะช่วยเพิ่มความนับถือตนเอง มีการศึกษาหนึ่งที่พบว่า เอ็นโดรฟินมีความสัมพันธ์กับความนับถือตนเองสูงในผู้ชาย แต่เป็นเพียงการศึกษาในคนกลุ่มเล็กๆ เท่านั้น

ช่วยลดน้ำหนัก

หน้าที่บทบาทของเอ็นโดรฟิน และฮอร์โมนอื่น ๆ ในการควบคุมความอยากอาหาร และการบริโภคอาหารนั้นซับซ้อน ในขณะที่การรับประทานอาหารที่ดีนั้นเชื่อว่าเพิ่มระดับเอ็นโดรฟิน แต่ระดับเอ็นโดรฟินที่สูงนั้นก็ช่วยลดความอยากอาหาร แต่อย่างไรก็ตาม ยังต้องการงานวิจัยเพิ่มเติม

ช่วยให้จัดการกับความเจ็บปวดระหว่างคลอด

การคลอดบุตรเป็นประสบการณ์ที่คุ้มค่า แต่ก็สร้างเจ็บปวดอย่างไม่น่าเชื่อ เอ็นโดรฟินสามารถทำให้การคลอดง่ายขึ้นเล็กน้อย ผู้หญิงที่มีสุขภาพดี 45 คน ที่คลอดบุตรพบว่า เบต้า – เอนโดรฟินจะลดต่ำลงเมื่อสิ้นสุดการตั้งครรภ์มีความสัมพันธ์กับความต้องการยาแก้ปวดเพิ่มเติมในระหว่างคลอด  แต่ทั้งนี้ก็ยังต้องการงานวิจัยเพิ่มเติม

อาการขาดสารแห่งความสุข Endorphin คือ อะไร

หากขาดเอ็นโดรฟินจะทำให้ร่างกายมีปัญหาเหล่านี้

วิธีการเพิ่มสารสื่อประสาท Endorphin โดยธรรมชาติ

คุณไม่จำเป็นต้องวิ่งมาราธอน เพื่อที่จะสัมผัสกับผลที่น่าพึงพอใจของการปลดปล่อยเอ็นโดรฟิน เพราะร่างกายสามารถสร้างเอ็นโดรฟินด้วยวิธีการเหล่านี้
  • รับประทานดาร์กช็อกโกแลต
  • การออกกำลังกาย (ออกร่วมกับผู้อื่นยิ่งให้ผลดี)
  • มีเซ็กส์ หรือทำศิลปะ
  • เต้นรำ
  • ดื่มไวน์สักแก้ว
  • ฝังเข็ม
  • หัวเราะ
  • เพลิดเพลินกับอาหารที่โปรดปราน
  • นวด
  • ซาวน่า
  • รับประทานอาหารเผ็ด
  • ใช้น้ำมันหอมระเหย
  • ดูละครทีวีชื่นชอบ
  • นั่งสมาธิ
  • ทำจิตอาสา

อาหารเสริมสร้างเอ็นโดรฟิน

เอ็นดอร์ฟินเป็นสารสื่อประสาทที่ทำหน้าที่เป็นยาแก้ปวดตามธรรมชาติและช่วยยกระดับอารมณ์ แม้ว่าจะไม่มีอาหารประเภทใดประเภทหนึ่งที่ช่วยเพิ่มระดับเอ็นโดรฟินโดยตรง แต่สารอาหารและอาหารบางชนิดมีความเกี่ยวข้องกับการส่งเสริมสุขภาพสมองโดยรวมและส่งเสริมการหลั่งของเอ็นโดรฟิน ต่อไปนี้เป็นอาหารบางอย่างที่อาจช่วยให้อารมณ์ดีและความเป็นอยู่ที่ดี:
  • ดาร์กช็อกโกแลต:
      • ดาร์กช็อกโกแลตมีสารประกอบที่สามารถกระตุ้นการหลั่งสารเอ็นโดรฟินได้ นอกจากนี้ยังมีสารตั้งต้นของเซโรโทนินและมีคุณสมบัติต้านอนุมูลอิสระ
  • กล้วย:
      • กล้วยเป็นแหล่งวิตามินบี 6 ที่ดี ซึ่งเกี่ยวข้องกับการสังเคราะห์สารสื่อประสาท รวมถึงเซโรโทนิน ในทางกลับกันเซโรโทนินสามารถช่วยให้อารมณ์ดีขึ้นได้
  • อาหารรสเผ็ด:
      • แคปไซซินซึ่งเป็นสารประกอบที่ทำให้เกิดความร้อนในพริกสามารถกระตุ้นการหลั่งสารเอ็นโดรฟินได้ การรับประทานอาหารรสเผ็ดอาจทำให้ระดับเอ็นโดรฟินเพิ่มขึ้นชั่วคราว
  • ถั่วและเมล็ด:
      • ถั่วและเมล็ดพืช เช่น อัลมอนด์ วอลนัท และเมล็ดทานตะวัน อุดมไปด้วยแมกนีเซียม แมกนีเซียมเกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนทริปโตเฟนไปเป็นเซโรโทนิน ซึ่งช่วยควบคุมอารมณ์
  • ผลไม้:
      • ผลไม้ เช่น เบอร์รี่ ส้ม และสับปะรด อุดมไปด้วยวิตามินซี ซึ่งมีความสำคัญต่อการผลิตสารสื่อประสาท รวมถึงเอ็นโดรฟิน
  • ปลาแซลมอนและปลาที่มีไขมัน:
      • ปลาที่มีไขมัน เช่น ปลาแซลมอน ปลาแมคเคอเรล และปลาเทราท์ มีกรดไขมันโอเมก้า 3 สูง โอเมก้า 3 มีบทบาทต่อสุขภาพสมองและอาจส่งผลต่ออารมณ์เชิงบวก
  • ขมิ้น:
      • ขมิ้นมีเคอร์คูมินซึ่งเป็นสารประกอบที่มีคุณสมบัติต้านการอักเสบ การศึกษาบางชิ้นชี้ให้เห็นว่าเคอร์คูมินอาจส่งผลดีต่ออารมณ์ และอาจส่งผลต่อระดับสารสื่อประสาท
  • อาหารที่อุดมด้วยโปรตีน:
      • อาหารที่มีโปรตีน เช่น เนื้อไม่ติดมัน สัตว์ปีก ปลา ไข่ และผลิตภัณฑ์นมให้กรดอะมิโน ซึ่งรวมถึงทริปโตเฟน ซึ่งเป็นสารตั้งต้นของเซโรโทนิน
  • ธัญพืช:
      • ธัญพืชไม่ขัดสี เช่น ข้าวกล้อง ควินัว และข้าวโอ๊ตให้คาร์โบไฮเดรตเชิงซ้อน ซึ่งสามารถช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดและช่วยให้ปล่อยพลังงานได้อย่างสม่ำเสมอ
  • ผักใบเขียว:
      • ผักใบเขียวอุดมไปด้วยโฟเลต (วิตามินบี 9) ซึ่งเกี่ยวข้องกับการสังเคราะห์สารสื่อประสาท โฟเลตในระดับต่ำสัมพันธ์กับความเสี่ยงที่สูงขึ้นต่อภาวะซึมเศร้า
  • เมล็ดฟักทอง:
      • เมล็ดฟักทองเป็นแหล่งแมกนีเซียม สังกะสี และโปรตีนที่ดี สารอาหารเหล่านี้มีบทบาทในการสนับสนุนสุขภาพสมองและการทำงานของสารสื่อประสาท
  • โยเกิร์ต:
    • โยเกิร์ตมีโปรไบโอติกซึ่งอาจส่งผลดีต่อสุขภาพของลำไส้ การวิจัยที่เกิดขึ้นใหม่ชี้ให้เห็นถึงความเชื่อมโยงระหว่างสุขภาพของลำไส้และการควบคุมอารมณ์
แม้ว่าอาหารเหล่านี้อาจส่งผลต่อความเป็นอยู่โดยรวมและช่วยให้อารมณ์ดี แต่สิ่งสำคัญคือต้องรักษาอาหารที่สมดุลและหลากหลาย นอกจากนี้ ปัจจัยในการดำเนินชีวิต เช่น การออกกำลังกายเป็นประจำ การนอนหลับที่เพียงพอ และการจัดการความเครียด ยังมีบทบาทสำคัญในการส่งเสริมการปล่อยสารเอ็นโดรฟินและสนับสนุนสุขภาพจิต หากคุณประสบปัญหาทางอารมณ์อย่างต่อเนื่อง ขอแนะนำให้ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพเพื่อรับการประเมินที่ครอบคลุมและคำแนะนำเฉพาะบุคคล

บทสรุปเอ็นโดรฟิน

เราอาจไม่รู้ทุกกลไก และบทบาทของเอ็นโดรฟิน แต่ที่แน่ๆ เรารู้ดีว่า เอ็นโดรฟินจะทำให้เรามีความสุข และเราต้องการที่จะรับผลเชิงบวกของเอ็นโดรฟิน การสร้างเอ็นโดรฟินนั้นไม่ต้องใช้วิธีที่ซับซ้อน เพียงแค่เพลิดเพลินกับดาร์กช็อกโกแลตสักชิ้น พูดคุยกับเพื่อนๆ เล่นดนตรี นั่งสมาธิ หรือดูรายการทีวีที่คุณชื่นชอบ ก็สามารถช่วยเพิ่มเอ็นโดรฟินได้แล้ว

นี่คือแหล่งที่มาในบทความของเรา

  • https://www.medicalnewstoday.com/articles/320839
  • https://www.webmd.com/depression/guide/exercise-depression
  • https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3104618/
แจ้งให้ทราบ
guest
0 ความคิดเห็น
การตอบรับแบบอินไลน์
ดูความคิดเห็นทั้งหมด