โรคคอตีบ (Diphtheria) : อาการ สาเหตุ การรักษา

21.11.2567

โรคคอตีบคืออะไร?

โรคคอตีบ (Diphtheria) คือการติดเชื้อแบคทีเรียที่ร้ายแรงซึ่งมีผลต่อผนังในลำคอและจมูก โรคคอตีบสามารถแพร่กระจายจากคนหนึ่งไปสู่อีกคนหนึ่งได้ง่าย แต่สามารถป้องกันได้ด้วยการใช้วัคซีน ถ้าหากคุณมีอาการของโรคคอจีบ ควรปรึกษาแพทย์โดยทันที หากปล่อยทิ้งไว้โดยไม่ได้รับการรักษาอาจทำให้เกิดความเสียหายอย่างรุนแรงต่อไต ระบบประสาทและหัวใจ

สาเหตุของโรคคอตีบ

โรคคอตีบเกิดจากแบคทีเรียชนิดหนึ่งที่เรียกว่า Corynebacterium diphtheriae โรคคอตีบจะแพร่กระจายผ่านการสัมผัสระหว่างบุคคลหรือการสัมผัสกับวัตถุที่มีแบคทีเรียอยู่เช่น ถ้วยหรือกระดาษทิชชู่ที่ใช้แล้ว คุณสามารถได้รับการแพร่เชื้อได้ หากอาจเป็นโรคคอตีบได้หากคุณอยู่ใกล้ผู้ติดเชื้อ เมื่อพวกเขามีอาการจาม ไอ หรือสั่งน้ำมูก แม้ว่าผู้ติดเชื้อจะไม่แสดงอาการ แต่ก็ยังสามารถแพร่เชื้อแบคทีเรียได้นานถึงหกสัปดาห์หลังจากได้รับเชื้อ โดยส่วนมากแบคทีเรียมักจะอยู่ที่บริเวณจมูกและลำคอของคุณ เมื่อคุณติดเชื้อ แบคทีเรียจะปล่อยสารพิษออกมา สารพิษจะแพร่กระจายไปตามกระแสเลือด ทำให้เกิดการเปลี่ยนสีตามบริเวณต่างๆของร่างกาย เช่น:

จมูก
คอ
ลิ้น
ทางเดินหายใจ

ในบางกรณีสารพิษเหล่านี้อาจทำให้เกิดความเสียหายกับอวัยวะอื่น ๆ รวมทั้งหัวใจ สมองและไต ซึ่งอาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนที่อาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้เช่น:

การอักเสบของกล้ามเนื้อหัวใจ
อัมพาต
ไตวาย

ปัจจัยเสี่ยงของโรคคอตีบ

เด็กในสหรัฐอเมริกาและยุโรปได้รับการฉีดวัคซีนป้องกันโรคคอตีบเป็นประจำ จึงทำให้เกิดอาการของโรคนี้น้อย อย่างไรก็ตามโรคคอตีบยังคงพบได้บ่อยในประเทศกำลังพัฒนา และไม่ได้มีการฉีดวัคซีนอย่างแพร่หลาย ในประเทศเหล่านี้เด็กที่มีอายุต่ำกว่า 5 ปีและผู้ที่มีอายุมากกว่า 60 ปี มีความเสี่ยงต่อการเป็นโรคคอตีบ ผู้ที่อยู่ในกลุ่มเหล่านี้ก็มีความเสี่ยงที่จะเป็นโรคคอตีบได้เช่นกัน:

ไม่ได้ฉีดวัคซีน
ไปเที่ยวในประเทศที่ไม่มีการฉีดวัคซีนโรคคอตีบ
มีความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกัน เช่น โรคเอดส์
อาศัยอยู่ในพื้อนที่แออัด

อาการโรคคอตีบ

สัญญาณของโรคคอตีบมักปรากฏขึ้นภายในสองถึงห้าวันของการติดเชื้อ บางคนไม่พบอาการใดๆ ในขณะที่คนอื่นๆ จะมีอาการอ่อนที่มีความคล้ายคลึงกับไขหวัดทั่วไป อาการที่พบบ่อยที่สุดของโรคคอตีบ คือมีพื้นผิวเป็นสีเท่าหนาเคลือบบนคอและต่อมทอนซิล อาการทั่วไปอื่น ๆ ได้แก่ :

เป็น ไข้
หนาวสั่น
ต่อมบวมบริเวณคอ
ไอมีเสียงดัง
เจ็บคอ
ผิวเงา
น้ำลายไหล
ครั่นเนื้อครั่นตัว

อาการอื่นๆที่อาจเกิดได้เมื่อเชื้อมีการแพร่กระจายได้แก่ :

หายใจหรือกลืนลำบาก
มีการเปลี่ยนแปลงการมองเห็น
พูดไม่ชัด
สัญญาณของการช็อก เช่น ผิว ซีดและเย็น เหงื่อออกและหัวใจเต้นเร็ว

หากคุณมีสุขอนามัยที่ไม่ดีหรืออาศัยอยู่ในเขตร้อนชื้นคุณอาจเกิดโรคคอตีบที่ผิวหนังได้ โรคคอตีบของผิวหนังมักทำให้เกิดแผลและรอยแดงในบริเวณที่ได้รับเชื้อ

การวินิจฉัยโรคคอตีบ

แพทย์ของคุณอาจทำการตรวจร่างกายเพื่อตรวจหาต่อมน้ำเหลืองที่บวม และซักถามเกี่ยวกับประวัติทางการแพทย์ของผู้ป่วย แพทย์จะวินิจฉัยว่าคุณเป็นโรคคอตีบ หากพบว่ามีการเคลือบสีเทาที่คอหรือต่อมทอนซิลของคุณ แพทย์อาจแนะนำให้มีการนำเนื้อเยื่อไปตรวจเพื่อยืนยันการวินิจฉัย

วิธีการรักษาโรคคอตีบ

โรคคอตีบเป็นภาวะร้ายแรงดังนั้น จึงจำเป็นที่จะต้องได้รับการรักษาอย่างรวดเร็ว ขั้นตอนแรกของการรักษาคือการฉีดยาต้านพิษ ใช้เพื่อต่อต้านสารพิษที่เกิดจากแบคทีเรีย หากคุณสงสัยว่าคุณอาจallergy-0094/”>แพ้ยาต้านพิษควรปรึกษาแพทย์โดยทันที แพทย์อาจให้ยาต้านพิษในปริมาณเล็กน้อยและค่อยๆเพิ่มปริมาณขึ้น รวมไปถึงการสั่งยาปฏิชีวนะเช่น erythromycin หรือ penicillin เพื่อช่วยบรรเทาอาการติดเชื้อ ในระหว่างการรักษาแพทย์ของคุณอาจแนะนำให้คุณอยู่ในโรงพยาบาล เพื่อหลีกเลี่ยงการแพร่เชื้อไปยังผู้อื่น รวมถึงอาจสั่งยาปฏิชีวนะสำหรับผู้ที่ใกล้ชิดกับคุณ

การป้องกันโรคคอตีบ

โรคคอตีบสามารถป้องกันได้ด้วยการฉีดวัคซีนและรับประทานยาปฏิชีวนะ วัคซีนป้องกันโรคคอตีบเรียกว่า DTaP ซึ่งมักจะได้รับพร้อมกับวัคซีนไอกรยและบาดทะยัก วัคซีน DTaP ฉีดทั้งหมด 5 เข็ม โดยจะแบ่งเป็นช่วงดังนี้:

2 เดือน
4 เดือน
6 เดือน
15 ถึง 18 เดือน
4 ถึง 6 ปี

ในบางกรณี เด็กอาจมีอาการแพ้วัคซีน ซึ่งอาจทำให้มีอาการชักหรือเป็รลมพิษ ซึ่งจะหายไปในภายหลัง วัคซีนจะมีอายุได้ 10 ปีเท่านั้น ดังนั้นลูกของคุณจะต้องได้รับการฉีดวัคซีนอีกครั้งในช่วงอายุ 12 ปี สำหรับผู้ใหญ่ควรได้รับการฉีดวัคซีนป้องกันคอตีบ – บาดทะยัก – ไอกรน รวมกันหนึ่งครั้ง ทุกๆ 10 ปี หลังจากนั้นคุณจะได้รับวัคซีนบาดทะยัก – คอตีบ (Td)

ภาวะแทรกซ้อนของโรคคอตีบ

โรคคอตีบเป็นโรคติดเชื้อแบคทีเรียที่เกิดจากเชื้อ Corynebacterium diphtheriae โดยส่วนใหญ่จะส่งผลต่อเยื่อเมือกของระบบทางเดินหายใจ และอาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนต่างๆ หากปล่อยทิ้งไว้โดยไม่รักษา สารพิษจากโรคคอตีบที่ผลิตโดยแบคทีเรียมีส่วนทำให้เกิดผลกระทบรุนแรงหลายอย่างของการติดเชื้อ ต่อไปนี้เป็นภาวะแทรกซ้อนที่เป็นไปได้ของโรคคอตีบ:

ภาวะแทรกซ้อนทางระบบทางเดินหายใจ :ตำแหน่งหลักของการติดเชื้อคอตีบคือทางเดินหายใจ และสารพิษอาจทำให้เกิดการอักเสบและทำลายทางเดินหายใจ สิ่งนี้สามารถนำไปสู่การหายใจลำบาก หายใจลำบาก และแม้แต่การหายใจล้มเหลว
กล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ:สารพิษจากโรคคอตีบอาจส่งผลต่อกล้ามเนื้อหัวใจ ทำให้เกิดกล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ ซึ่งเป็นการอักเสบของกล้ามเนื้อหัวใจ สิ่งนี้สามารถนำไปสู่ปัญหาเกี่ยวกับหัวใจ รวมถึงหัวใจเต้นผิดปกติ หัวใจล้มเหลว และในกรณีที่รุนแรงอาจถึงแก่ชีวิตอย่างกะทันหันได้
ภาวะแทรกซ้อนทางระบบประสาท:ในบางกรณี สารพิษจากโรคคอตีบอาจส่งผลต่อระบบประสาท นำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนทางระบบประสาท เช่น อัมพาต (โดยปกติจะส่งผลต่อกล้ามเนื้อของลำคอและคอ) ปลายประสาทอักเสบ และความบกพร่องทางระบบประสาทอื่นๆ
ปัญหาเกี่ยวกับไต:โรคคอตีบยังสามารถสร้างความเสียหายต่อไต นำไปสู่การบาดเจ็บของไตเฉียบพลันหรือปัญหาอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับไต
แผลที่ผิวหนัง:การติดเชื้อคอตีบอาจส่งผลให้เกิดแผลที่ผิวหนังหรือแผลพุพอง ซึ่งอาจติดเชื้อและทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนต่อไปได้
การติดเชื้อทุติยภูมิ:ระบบภูมิคุ้มกันที่อ่อนแอลงเนื่องจากโรคคอตีบสามารถทำให้ผู้ที่ได้รับผลกระทบมีความไวต่อการติดเชื้ออื่น ๆ มากขึ้น ซึ่งนำไปสู่ปัญหาสุขภาพเพิ่มเติม
Megacolon เป็นพิษ:น้อยครั้งนักที่โรคคอตีบจะนำไปสู่ภาวะที่เรียกว่า megacolon เป็นพิษ ซึ่งลำไส้ใหญ่จะขยายออกและเป็นอัมพาต ซึ่งนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนที่คุกคามชีวิต

สิ่งสำคัญคือต้องสังเกตว่าโรคคอตีบเป็นโรคที่ป้องกันได้โดยการฉีดวัคซีน วัคซีนท็อกซอยด์คอตีบมักให้เป็นส่วนหนึ่งของวัคซีน DTaP หรือ Tdap ให้การป้องกันที่มีประสิทธิภาพต่อการติดเชื้อร้ายแรงนี้ หากคุณสงสัยว่าเป็นโรคคอตีบหรือมีอาการของโรคคอตีบ ควรไปพบแพทย์ทันที การรักษามักเกี่ยวข้องกับการให้สารต้านพิษและยาปฏิชีวนะเพื่อกำจัดการติดเชื้อแบคทีเรียและป้องกันภาวะแทรกซ้อน

นี่คือแหล่งที่มาของบทความของเรา

https://www.cdc.gov/diphtheria/index.html
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/diphtheria/symptoms-causes/syc-20351897
https://www.nhs.uk/conditions/diphtheria/

เนื้อหาและรีวิวมาจากผู้เชี่ยวชาญ โดย Bupa team