ไอมีเสมหะเป็นอย่างไร
การไอมีเสมหะ (Coughing with Phlegm) เป็นภาวะของความเจ็บและเป็นโรคต่าง ๆ ซึ่งเป็นกลไกที่ร่างกายตอบสนองต่อการระคายเคืองในระบบทางเดินหายใจ เมื่อเกิดการระคายเคือง เช่น ฝุ่น สารก่อภูมิแพ้ มลพิษหรือควัน เข้าสู่ทางเดินหายใจ ตัวรับพิเศษจะแจ้งไปยังสมองว่ามีตัวทำให้ระคายเคืองอยู่ และจะมีอาการไอ เจ็บคอ มีเสมหะ จากนั้น สมองจะสัญญาณผ่านไขสันหลังไปยังกล้ามเนื้อในหน้าอกและหน้าท้อง เมื่อกล้ามเนื้อบริเวณนี้หดตัวอย่างรวดเร็ว จะขับอากาศออกผ่านทางระบบทางเดินหายใจ และเกิดอาการไอที่ช่วยให้ขับสิ่งระคายเคืองที่เป็นอันตรายออกมา การไอช่วยขจัดสารระคายเคืองที่เป็นอันตรายที่อาจทําให้คุณป่วยหรือทําให้หายใจลําบาก เมื่อป่วย การไอยังช่วยกำจัดเมือกและสารคัดหลั่งอื่น ๆ ออกจากร่างกายเพื่อช่วยทำความสะอาดทางเดินหายใจให้หายใจได้ง่ายขึ้นและรักษาโรคให้หายเร็วขึ้น การไอมักจะแย่ลงในเวลากลางคืนเพราะเมือกจะสะสมในลําคอตอนที่นอนลง ซึ่งจะทำให้ยิ่งไอมากขึ้นบางครั้งลักษณะของอาการไออาจเป็นตัวบ่งชี้ถึงสาเหตุของโรคได้
อาการไอมีเสมหะเป็นการไอที่ดีเพราะจะช่วยขับเมือกหรือเสมหะออกมา ซึ่งอาจรู้สึกเหมือนมีบางอย่างติดอยู่ในทรวงอกหรือในลําคอ บางครั้ง อาการไอแบบมีเสหมะจะนําเมือกต่าง ๆ ออกมาด้วย อาการไอแบบมีเสมหะบ่งชี้ว่าร่างกายผลิตเมือกมากกว่าปกติสาเหตุของอาการไอแบบมีเสมหะ
อาการไอแบบมีเสมหะส่วนใหญ่มักเป็นผลมาจากการติดเชื้อจุลินทรีย์ เช่น แบคทีเรียหรือไวรัสที่ทําให้เกิดหวัดหรือไข้หวัดใหญ่ ซึ่งทำให้ระบบทางเดินหายใจอาจเต็มไปด้วยเมือก เมือกทําหน้าที่ที่เป็นประโยชน์มาก เช่น ช่วยให้ทางเดินหายใจชุ่มชื้นและปกป้องปอดจากการระคายเคือง เมื่อร่างกายต้องต่อสู้กับการติดเชื้อ เช่น ไข้หวัดใหญ่ ร่างกายจะผลิตเมือกมากขึ้นกว่าปกติ เพื่อช่วยดักและขับไล่จุลินทรีย์ที่ทําให้เกิดการติดเชื้อ การไอช่วยให้คุณกําจัดเมือกส่วนเกินในปอดและช่องอกได้ ที่จริง มีอีกหลายสาเหตุที่ทําให้ร่างกายผลิตเมือกได้มากกว่าปกติและทำให้เกิดอาการไอ หากอาการไอแบบมีเสมหะเกิดขึ้นนานกว่า 2-3 สัปดาห์อาจเกิดจาก:- โรคหลอดลมอักเสบ หลอดลมอักเสบเป็นการอักเสบในหลอดลมที่มีอากาศเข้าไปในปอด โรคหลอดลมอักเสบเฉียบพลันมักจะนํามาโดยความหลากหลายของไวรัส หลอดลมอักเสบเรื้อรังเป็นภาวะที่มักเกิดจากการสูบบุหรี่
- โรคปอดบวม โรคปอดบวมเป็นการติดเชื้อในปอดที่เกิดจากแบคทีเรีย ไวรัสนอกจากนี้ยังเป็นภาวะที่มีความรุนแรงตั้งแต่ระดับเล็กน้อยจนถึงอันตรายถึงชีวิต
- ปอดอุดกั้นเรื้อรัง โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (COPD) เป็นกลุ่มของภาวะที่ทำลายทั้งปอดและท่อที่นำอากาศเข้าสู่ปอด การสูบบุหรี่เป็นสาเหตุการตายอันดับ 1 ของกลุ่มโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง
- ซิสติก ไฟโบรซิส โรคปอดอุดกั้นเรื้อรังเป็นภาวะทางพันธุกรรมของระบบทางเดินหายใจที่มักตรวจเจอในเด็กเล็ก ซึ่งทําให้เกิดการผลิตเมือกหนาเหนียวในปอดและอวัยวะอื่น ๆ
- โรคหอบหืด คนที่เป็นโรคหอบหืดมักมีอาการไอแห้ง ผู้ป่วยบางรายมักผลิตเมือกส่วนเกินอย่างต่อเนื่องและพบอาการไอมีเสมหะเรื้อรังได้
ไอมีเสมหะในทารกหรือเด็กวัยหัดเดิน
เด็กที่มีอาการไอเกิดจากการติดเชื้อไวรัส สาเหตุหลักของไอมีเสมหะในทารกหรือเด็กวัยหัดเดินคือโรคหอบหืด สาเหตุอื่น ๆ ที่ไม่ได้มีบ่อยที่ทำให้เกิดอาการไอแบบมีเสมหะในเด็ก เช่น:- มีอาการไอกรนจนทำให้เกิดอาการไอรุนแรงและหนักมาก ผู้ป่วยเด็กจะมีเสียงวู๊ปในขณะหายใจ
- อาการไอในเด็กบางครั้งเกิดจากการสูดดมสิ่งแปลกปลอม ควันบุหรี่หรือสารระคายเคืองรอบ ๆ ตัว
- โรคปอดบวมเป็นการติดเชื้อในปอดที่อาจเป็นอันตรายในทารกแรกเกิดและเด็กเล็ก
การวินิจฉัยอาการไอมีเสมหะ
ในการวินิจฉัยอาการไอ แพทย์จะต้องทราบว่าอาการไอเกิดขึ้นนานแค่ไหนแล้วและมีอาการรุนแรงมากหรือไม่ แพทย์สามารถตรวจวินิจฉัยอาการไอส่วนใหญ่ได้ไม่ยาก หากมีอาการไอเป็นเวลานานหรือรุนแรงหรือมีอาการอื่น ๆ ตามมาด้วย เช่น มีไข้ น้ำหนักลดและอ่อนเพลีย แพทย์อาจต้องตรวจเพิ่ม ซึ่งได้แก่:- การเอ็กซเรย์ทรวงอก
- การทดสอบสมรรถภาพปอด
- การตรวจเลือด
- การตรวจวิเคราะห์เสมหะโดยใช้กล้องจุลทรรศน์ส่องดูเสมหะ
- การวัดออกซิเจนในเลือด ช่วยวัดปริมาณของออกซิเจนในเลือด
- การวิเคราะห์และแปลผลก๊าซในเลือดแดงจะเอาตัวอย่างเลือดจากหลอดเลือดแดงไปตรวจหาปริมาณออกซิเจนและก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ในเลือด และเคมีในเลือด
- การรักษาอาการไอมีเสมหะ
- เครื่องทำความเย็นที่เป็นไอ
- อะเซตามิโนเฟน (ไทลินอ) หรือไอบูโพรเฟน (แอดวิล) สําหรับอาการปวดเมื่อยตามร่างกายและความรู้สึกไม่สบายหน้าอกจากอาการไอ
- ยาแก้ไอที่หาได้ตามร้านค้าทั่วไป (สําหรับเด็กโตและผู้ใหญ่)
- ยาแก้ไอตามใบสั่งแพทย์ (มีหรือไม่มีโคเดอีน – ไม่แนะนําให้ใช้โคเดอีนในยาแก้ไอสําหรับเด็กอายุต่ำกว่า 12 ปี)
- เครื่องกระตุ้นหลอดลม
- สเตียรอยด์รักษาอาการไอจากโรคหอบหืด
- ยาภูมิแพ้
- ยาปฏิชีวนะใช้รักษาการติดเชื้อแบคทีเรีย
- อากาศชื้น (เกิดจากความชื้นหรือไอน้ํา)
อาการไอแห้งและอาการไอเปียก
อาการไอแห้งเป็นอาการไอที่ไม่ทำให้เกิดเมือก อาการไอแห้งอาจทำให้เจ็บปวดและควบคุมได้ยาก โดยจะเกิดขึ้นเมื่อระบบทางเดินหายใจเกิดกาอักเสบหรือระคายเคือง แต่ไม่ผลิตเมือกส่วนเกินออกมา อาการไอแห้งเป็นอาการทั่วไปของคนที่ติดเชื้อทางเดินหายใจ เมื่อเมือกส่วนเกินถูกล้าง ผู้ป่วยอาจยังมีอาการไอแห้งไปอีกหลายสัปดาห์หรือหลายเดือน สาเหตุอื่น ๆ ของอาการไอแห้ง ได้แก่ :- โรคกล่องเสียงอักเสบ
- เจ็บคอ
- กล่องเสียงอักเสบอุดกั้น
- โรคต่อมทอนซิลอักเสบ
- โรคหอบหืด
- โรคภูมิแพ้
- โรคกรดไหลย้อน (GERD)
- การรักษาด้วยยา (โดยเฉพาะ ยาลดความดันโลหิตกลุ่ม ACE inhibitors)
- การสัมผัสกับสารระคายเคือง (มลพิษทางอากาศ ฝุ่นและควัน)
เมื่อไรที่ต้องพบแพทย์
ปรึกษาแพทย์หากอาการไอเกิดขึ้นนานเกิน 2 สัปดาห์ ให้พบแพทย์ทันทีหากมีปัญหาในการหายใจหรือไอเป็นเลือดหรือสังเกตเห็นสีผิวเขียวช้ำ เมือกที่มีกลิ่นเหม็นอาจเป็นสัญญาณของการติดเชื้อที่รุนแรงมากขึ้น พบแพทย์ทันทีหากลูกน้อย:- อายุน้อยกว่า 3 เดือนและมีไข้ 38 องศาหรือสูงกว่านี้
- อายุน้อยกว่า 2 ปีและมีไข้มากกว่า 38 องศา นานกว่าหนึ่งวัน
- มีอายุมากกว่า 2 ปี และมีไข้ 38 องศา หรือสูงกว่า 3 วัน
- มีไข้ 40 องศา
- หายใจดังเสียงฮืด ๆ โดยไม่มีประวัติโรคหอบหืด
- ร้องไห้หนักและปลอบไม่ลง
- หลับไม่ค่อยอยากจะตื่นหรือตื่นยาก
- มีอาการชัก
- มีไข้และผื่น
โภชนาการและข้อปฎิบัติเมื่อไอมีเสมหะ
หากคุณมีอาการไอและมีเสมหะ อย่างต่อเนื่อง โภชนาการของคุณสามารถช่วยจัดการอาการโดยรวมของคุณได้ คำแนะนำและข้อควรพิจารณาด้านโภชนาการสำหรับบุคคลที่มีอาการไอมีเสมหะที่มีประสิทธิผลมีดังนี้- รักษาความชุ่มชื้น:ดื่มของเหลวปริมาณมาก โดยเฉพาะน้ำ การมีน้ำเพียงพอจะช่วยให้เสมหะบางและขับออกจากทางเดินหายใจได้ง่ายขึ้น ของเหลวอุ่นๆ เช่น ชาสมุนไพรและน้ำซุปสามารถช่วยผ่อนคลายได้
- หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่ทำให้ขาดน้ำ:จำกัดหรือหลีกเลี่ยงคาเฟอีนและแอลกอฮอล์ เนื่องจากจะทำให้ร่างกายขาดน้ำและทำให้การผลิตเสมหะแย่ลง
- ผสมของเหลวอุ่น:เครื่องดื่มอุ่นๆ เช่น น้ำร้อนผสมมะนาวและน้ำผึ้งหรือชาขิงสามารถช่วยบรรเทาอาการไอและช่วยบรรเทาอาการไอได้
- กินอาหารที่อุดมด้วยสารอาหาร:รับประทานอาหารที่สมดุลซึ่งอุดมไปด้วยผักผลไม้ เมล็ดธัญพืช โปรตีนไร้มัน และไขมันที่ดีต่อสุขภาพ อาหารเหล่านี้ให้สารอาหารที่จำเป็นซึ่งสนับสนุนระบบภูมิคุ้มกันและสุขภาพโดยรวม
- วิตามินซี:อาหารที่มีวิตามินซีสูง เช่น ผลไม้รสเปรี้ยว สตรอเบอร์รี่ และพริกหยวก สามารถเพิ่มระบบภูมิคุ้มกันของคุณและช่วยลดระยะเวลาและความรุนแรงของการติดเชื้อทางเดินหายใจ
- โปรตีน:รวมแหล่งของโปรตีนไร้ไขมันในอาหารของคุณ เช่น สัตว์ปีก ปลา ถั่ว และเต้าหู้ เนื่องจากโปรตีนมีความสำคัญต่อการซ่อมแซมเนื้อเยื่อและรักษาระบบภูมิคุ้มกัน
- กรดไขมันโอเมก้า 3:อาหารที่อุดมไปด้วยกรดไขมันโอเมก้า 3 เช่น ปลาที่มีไขมัน (ปลาแซลมอน ปลาแมคเคอเรล ปลาซาร์ดีน) เมล็ดแฟลกซ์ และวอลนัท มีคุณสมบัติต้านการอักเสบที่สามารถช่วยลดการอักเสบในระบบทางเดินหายใจได้
- อาหารที่อุดมด้วยสารต้านอนุมูลอิสระ:สารต้านอนุมูลอิสระที่พบในอาหาร เช่น เบอร์รี่ ผักใบเขียวเข้ม และถั่วสามารถช่วยต่อสู้กับความเครียดจากปฏิกิริยาออกซิเดชั่นและการอักเสบในทางเดินหายใจ
- น้ำผึ้ง:น้ำผึ้งเป็นยาระงับอาการไอตามธรรมชาติและสามารถช่วยบรรเทาอาการเจ็บคอได้ เพิ่มลงในชาอุ่น ๆ หรือเพียงแค่ดื่มน้ำผึ้งหนึ่งช้อนชา
- เครื่องเทศ:เครื่องเทศ เช่น ขิงและขมิ้น มีคุณสมบัติต้านการอักเสบ และสามารถเพิ่มลงในอาหารหรือชงเป็นชาเพื่อบรรเทาอาการได้
- หลีกเลี่ยงอาหารกระตุ้น:หากอาหารหรือเครื่องดื่มบางชนิดทำให้อาการไอของคุณรุนแรงขึ้นหรือทำให้การผลิตเสมหะแย่ลง (เช่น ผลิตภัณฑ์นมสำหรับบางคน) ให้ลองจำกัดหรือหลีกเลี่ยงอาหารเหล่านั้น
- มื้อเล็กๆ และบ่อยครั้ง:การรับประทานอาหารมื้อเล็กๆ และบ่อยขึ้นสามารถช่วยป้องกันการกินมากเกินไป และลดโอกาสที่จะเกิดกรดไหลย้อน ซึ่งอาจส่งผลให้เกิดอาการไอได้
- กลั้วคอด้วยน้ำเกลือ:การกลั้วคอด้วยน้ำเกลืออุ่นๆ สามารถช่วยบรรเทาอาการเจ็บคอและลดอาการระคายเคืองในคอได้
- หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่และควันบุหรี่มือสอง:หากคุณสูบบุหรี่ การเลิกบุหรี่เป็นขั้นตอนที่ดีที่สุดที่คุณสามารถทำได้เพื่อสุขภาพระบบทางเดินหายใจของคุณ หลีกเลี่ยงการสัมผัสควันบุหรี่มือสองด้วย
- ปรึกษาผู้ให้บริการด้านสุขภาพ:หากอาการไอที่มีเสมหะยังคงอยู่หรือเกี่ยวข้องกับอาการอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง ให้ปรึกษาผู้ให้บริการด้านการดูแลสุขภาพเพื่อรับการวินิจฉัยที่ถูกต้องและการรักษาที่เหมาะสม
สรุป
อาการไอมีเสมหะมักเกิดจากการติดเชื้อเล็กน้อย หากอาการไอเกิดขึ้นเป็นเวลานาน 2 สัปดาห์หรือนานกว่านั้นให้พบแพทย์ทันที นอกจากนี้ ยังอาจเกิดสาเหตุที่ร้ายแรงกว่านั้นได้ การรักษาอาการไอให้มีประสิทธิภาพแพทย์จะดูที่สาเหตุเป็นหลัก โดยอาการไอส่วนใหญ่มักเกิดจากไวรัส โดยผู้ป่วยจะหายเองได้ แต่หากไอมีเสมหะ มีไข้ ควรได้รับยาปฎิชีวินะจากแพทย์นี่คือแหล่งที่มาในบทความของเรา
- https://www.medicalnewstoday.com/articles/321134
- https://www.webmd.com/lung/mucus-in-chest-overview
- https://health.clevelandclinic.org/mucus-and-phlegm-what-to-do-if-you-have-too-much/
- https://www.asthma.org.uk/advice/understanding-asthma/symptoms/phlegm-mucus-and-asthma/
หัวข้อที่เกี่ยวข้อง
ไข้อีดำอีแดง (Scarlet Fever) : อาการ วิธีรักษา สาเหตุ การวินิฉัย
ความโกรธกับโรคหัวใจ (Anger & Heart Disease)
ไอและมีเสมหะ (Coughing With Phlegm) : อาการ สาเหตุ การรักษา
การเกิดขี้หู (Earwax Blockage) : อาการ สาเหตุ การรักษา
ภูมิแพ้อากาศ (Allergic Rhinitis) : อาการ สาเหตุ การรักษา
ติดตาม
เข้าสู่ระบบ
0 ความคิดเห็น