โรคเท้าปุก (Clubfoot) : อาการ สาเหตุ การรักษา

โรคเท้าปุก (Clubfoot) คือความผิดปกติแต่กำเนิด ซึ่งเป็นเหตุให้เท้าของเด็กชี้เข้าหาด้านในลำตัวแทนที่จะชี้ไปด้านหน้า ภาวะดังกล่าวโดยทั่วไปจะระบุได้เมื่อหลังคลอด แต่แพทย์ก็สามารถบอกได้ตั้งแต่ในครรภ์หากตรวจพบโรคเท้าปุกขณะอัลตราซาวน์ ถึงแม้ว่าภาวะดังกล่าวจะส่งผลต่อเท้าเพียงข้างเดียว แต่ในบางกรณีก็เป็นไปได้ที่จะเกิดขึ้นกับเท้าทั้งสองข้าง

เท้าปุกบางครั้งสามารถทำให้ตรงได้โดยการยืดและค้ำยัน แต่การผ่าตัดอาจจำเป็นในรายที่รุนแรง

อาการของเท้าปุก

หากเด็กมีภาวะดังกล่าว ปลายเท้าจะมีลักษณะบิดเข้าด้านใน ทำให้ส้นเท้าอยู่ในทิศที่บิดออกนอกลำตัว ในรายที่รุนแรง เท้าอาจจะอยู่ในทิศที่คว่ำลง

เด็กที่มีปัญหาเท้าปุกจะเดินโยกเยก พวกเขามักจะใช้เท้าข้างที่เป็นปัญหาในการเดินเพื่อปรับสมดุลในการเดิน

แม้ว่าโรคเท้าปุกจะทำให้เกิดอาการเดินที่ไม่สะดวกนัก แต่เท้าปุกไม่ได้ทำให้เกิดอาการเจ็บปวดหรือไม่เป็นอุปสรรคในการเดินในช่วงวัยเด็ก อย่างไรก็ตามเด็กที่มีปัญหาเท้าปุกอาจจะปวดเท้าได้ในภายหลัง อีกทั้งอาจมีเด็กที่มีปัญหาดังกล่าวจะมีน่องขนาดเล็กในข้างเดียวกับเท้าที่มีปัญหา ขาข้างดังกล่าวค่อนข้างที่จะสั้นกว่าข้างที่ปกติ

สาเหตุของโรคเท้าปุก

เท้าปุกยังไม่ทราบสาเหตุที่ชัดเจน แต่แพทย์ลงความเห็นว่าครอบครัวที่มีประวัติเท้าปุกอาจทำให้เด็กที่เกิดมามีลักษณะดังกล่าว นอกจากนี้แม่ที่สูบบุหรี่และดื่มแอลกอฮอล์ขณะตั้งครรภ์มีความเป็นไปได้ที่จะให้กำเนิดเด็กที่มีเท้าปุก เท้าปุกอาจจะเป็นส่วนหนึ่งของความผิดปกติทางโครงสร้างกระดูกแต่กำเนิด เช่น Spina bifida เป็นความบกพร่องของกระดูกไขสันหลังที่มีถุงยื่นผ่านจากกระดูกไขสันหลังออกมาตามตำแหน่งที่บกพร่อง

การวินิจฉัยเท้าปุก

แพทย์สามารถวินิจฉัยภาวะเท้าปุกได้โดยการตรวจเท้าเด็กทารกแรกเกิด อีกทั้งยังสามารถวินิจฉัยเท้าปุกได้ตั้งแต่ในครรภ์โดยการตรวจอัลตราซาวน์ แต่เด็กที่มีลักษณะของเท้าบิดเข้าด้านในใช่ว่าจะเป็นเท้าปุกทุกราย อาจเกิดจากความผิดปกติอื่นที่ส่งผลต่อขาหรือกระดูกทำให้เท้ามีลักษณะผิดรูปได้

การรักษาโรคเท้าปุก

มีวิธีการรักษาเท้าปุกอยู่ 2 วิธีที่มีประสิทธิภาพนั้นคือ การยืดและการผ่าตัด การผ่าตัดจะใช้ในรายที่มีความรุนแรง และการยืดเท้าจะใช้ในการรักษาระยะเริ่มต้น

การจัดการโดยการยืดเท้า

ภายหลังเด็กเกิดไม่นานและก่อนที่เด็กจะเดินได้ แพทย์จะทำการจัดการยืดเท้าของเด็กให้เข้าตามแนวเท้าปกติ คุณต้องทำการยืดเท้าเด็กทุกวันให้อยู่ในแนวหรือตำแหน่งปกติ ทำได้ในรายที่เท้าปุกไม่รุนแรง

วิธี Ponseti

เทคนิกการยืดเท้าอีกวิธีหนึ่งเรียกว่า วิธี  Ponseti เป็นวิธีที่จะทำการใส่เฝือกบนเท้าที่เป็นเท้าปุกของเด็กหลังจากทำการยืดจนเข้าที่แล้ว แพทย์จะเปลี่ยนเฝือกทุกๆ 2 สัปดาห์ หรือเปลี่ยนทุกสัปดาห์หรือทุก 2-3 วันในบางราย วิธีนี้จะทำซ้ำจนกว่าเท้าปุกจะอยู่ในลักษณะปกติ ดังนั้นควรเริ่มทำโดยเร็วที่สุดหลังคลอด เพื่อผลลัพธ์ที่ดีกว่า

วิธีฝรั่งเศส

อีกเทคนิกในการจัดการเท้าปุก เรียกว่า วิธีฝรั่งเศส โดยวิธีดังกล่าวจะใช้เทปพันที่เท้าปุกของเด็กแทนการใส่เฝือก แพทย์จะใชีวิธีนี้ไปจนกว่าเด็กจะอายุ 6เดือน

หากเท้าปุกของเด็กกลับเข้ารูปปกติแล้วก็จะใช้วิธียืดกล้ามเนื้อ, ใส่เฝือกหรือรั้งเท้าในเวลากลางคืนทุกคืนเป็นเวลา 3 ปี เพื่อให้เท้าอยู่ในตำแหน่งปกติ

การผ่าตัด

หากเท้าปุกของเด็กไม่ตอบสนองต่อวิธีการจัดการที่กล่าวมาข้างต้น หรือมีเท้าปุกที่รุนแรง การผ่าตัดอาจจำเป็นในการรักษา โดยจะทำการผ่าตัดปรับตำแหน่งรูปเท้าให้อยู่ในตำแหน่งที่ถูกต้อง ตำแหน่งที่จะมีการปรับได้แก่:

• เส้นเอ็น

• เอ็น

• กระดูก

• ข้อต่อ

หลังการผ่าตัด เด็กจะถูกเข้าเฝือกเป็นเวลา 1 ปี เพื่อให้เท้าอยู่ในตำแหน่งที่ถูกต้อง

การป้องกันเท้าปุก

เนื่องจากยังไม่ทราบสาเหตุของเท้าปุก จึงไม่สามารถระบุวิธีป้องกันการเกิดได้ อย่างไรก็ตามคุณอาจมีความเสี่ยงเพียงเล็กน้อยที่ลูกของคุณจะเกิดมาพร้อมภาวะเท้าปุกโดยการไม่สูบบุหรี่หรือดื่มแอลกอฮอร์ระหว่างตั้งครรภ์

ภาวะแทรกซ้อนของโรคเท้าปุก

• ความผิดปกติของการเดิน: เด็กที่เท้าปุกไม่ได้รับการรักษาหรือได้รับการรักษาไม่เพียงพออาจมีรูปแบบการเดินที่ผิดปกติ ซึ่งอาจส่งผลต่อความสามารถในการเดินและวิ่งได้ตามปกติ และอาจส่งผลให้เกิดความเจ็บปวดและไม่สบายตัวได้
• ความผิดปกติของเท้า: หากไม่มีการรักษาที่เหมาะสม เท้าปุกอาจส่งผลให้เกิดความผิดปกติของเท้าที่ได้รับผลกระทบอย่างต่อเนื่อง รวมถึงอาการตึง การเคลื่อนไหวลดลง และความไม่สมดุลของกล้ามเนื้อ
• ความเจ็บปวดและไม่สบาย: เท้าปุกที่ไม่ได้รับการรักษาอาจทำให้เกิดอาการปวดเรื้อรังและไม่สบาย ซึ่งอาจส่งผลต่อคุณภาพชีวิตโดยรวมของบุคคลและความสามารถในการทำกิจกรรมทางกาย
• หนังด้านและปัญหาผิวหนัง: แรงกดและการถูที่ผิดปกติที่เกิดจากความผิดปกติของเท้าปุกสามารถนำไปสู่การพัฒนาของหนังด้าน แผลพุพอง และแผลที่ผิวหนังบนเท้าที่ได้รับผลกระทบ
• โรคข้ออักเสบ: ในบางกรณี เท้าปุกอาจทำให้เกิดโรคข้ออักเสบในเท้าที่ได้รับผลกระทบได้เร็ว เนื่องจากปัญหาความเครียดและการจัดแนวข้อต่อที่ผิดปกติ
• การพัฒนากล้ามเนื้อน่องลดลง: เท้าปุกอาจส่งผลให้กล้ามเนื้อน่องที่ได้รับผลกระทบด้อยพัฒนา ซึ่งอาจทำให้กล้ามเนื้ออ่อนแรงและความแข็งแรงของขาลดลง
• ปัญหาทางสังคมและจิตใจ: เด็กที่มีเท้าปุกที่ไม่ได้รับการรักษาอาจเผชิญกับความท้าทายทางสังคมและจิตใจเนื่องจากความแตกต่างทางกายภาพและข้อจำกัดในการเคลื่อนไหว สิ่งนี้อาจส่งผลต่อความนับถือตนเองและความเป็นอยู่ที่ดีทางอารมณ์

นี่คือแหล่งที่มาในบทความของเรา

• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/clubfoot/symptoms-causes/syc-20350860

• https://www.nhs.uk/conditions/club-foot/

• https://www.medicalnewstoday.com/articles/183991

• https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/16889-clubfoot

เนื้อหาและรีวิวมาจากผู้เชี่ยวชาญ โดย Bupa team