อหิวาตกโรค (Cholera) : อาการ สาเหตุ การวินิจฉัย การรักษา

21.11.2567

อหิวาตกโรค (Cholera) คือโรคที่เกิดจากแบคทีเรียที่รุนแรงซึ่งมักทำให้เกิดอาการท้องร่วงและขาดน้ำอย่างรุนแรง โดยทั่วไปโรคนี้จะแพร่กระจายผ่านทางน้ำที่ปนเปื้อน ในกรณีที่รุนแรงจำเป็นต้องได้รับการรักษาทันทีเพราะสามารถถึงแก่ชีวิตได้ได้ภายในไม่กี่ชั่วโมง อหิวาตกโรคมักเกิดในพื้นที่ที่คนอาศัยอยู่อย่างแออัด และไม่มีการสุขาภิบาลที่เหมาะสม นั่นเป็นเพราะเงื่อนไขเหล่านี้มีแนวโน้มที่จะบังคับให้คนที่อาศัยอยู่ในพื้นที่แออัดโดยไม่มีการสุขาภิบาลที่เหมาะสม

สาเหตุของอหิวาตกโรค

อหิวาตกโรคเกิดจากเชื้อแบคทีเรียที่เรียกว่า Vibrio cholerae ผลกระทบร้ายแรงของโรคนี้เป็นผลมาจากสารพิษที่เรียกว่า CTX ซึ่งผลิตโดยแบคทีเรียเหล่านี้ในลำไส้เล็ก CTX จะรบกวนการไหลเวียนปกติของโซเดียมและคลอไรด์เมื่อจับกับผนังลำไส้ เมื่อแบคทีเรียยึดติดกับผนังลำไส้เล็กในร่างกายแล้วจะเริ่มหลั่งน้ำจำนวนมากที่ทำให้เกิดอาการท้องเสียและสูญเสียของเหลวและเกลือแร่อย่างรวดเร็ว แหล่งน้ำที่ปนเปื้อนเป็นแหล่งที่มาหลักของการติดเชื้ออหิวาตกโรค หรือผลไม้ ผักและอาหารต่าง ๆ ที่ยังไม่ผ่านกระบวนการล้างทำความสะอาด สามารถมีแบคทีเรียที่ทำให้เกิดอหิวาตกโรคได้ อหิวาตกโรคมักจะไม่ติดเชื้อคนสู่คนโดยตรง

ความเสี่ยงที่ให้เกิดโรคอหิวาตกโรค

ทุกคนสามารถป่วยด้วยอหิวาตกโรค แต่อาจมีปัจจัยบางอย่างที่เพิ่มความเสี่ยง ปัจจัยเสี่ยงเหล่านี้อาจก่อให้เกิดโอกาสที่จะติดเชื้อรุนแรง เช่น :

สภาพสถานที่พักอาศัยที่ไม่สะอาด (เช่น สุขาภิบาลที่ไม่ดีและน้ำที่ปนเปื้อ)
กรดในกระเพาะอาหารอยู่ในระดับต่ำ (แบคทีเรียอหิวาตกโรคไม่สามารถอยู่ในสภาพแวดล้อมที่เป็นกรดสูง)
สมาชิกในครอบครัวอยู่ในอาการป่วย
มีเลือดกรุ๊ปเลือด O ( กรณีนี้ไม่สามารถบอกได้ชัดเจน แต่คนมีกรุ๊ปเลือด O มีความเสี่ยงที่จะเป็นอหิวาตกโรคได้ง่าย)
การกินหอยดิบ (ถ้าหอยอาศัยอยู่ในน้ำสกปรกที่มีเชื้อแบคทีเรียอหิวาตกโรคอยู่จะมีโอกาสป่วยป็นอหิวตกโรคมากขึ้น)

การวินิจฉัยและการรักษาอหิวาตกโรค

หากคุณมีอาการของอหิวาตกโรคคุณควรรีบเข้ารับการรักษาโดยแพทย์ทันที แพทย์สามารถยืนยันได้ว่าคุณมีอหิวาตกโรคโดยการตรวจแบคทีเรียในอุจจาระ

อาการของอหิวาตกโรค

ผู้ป่วยที่ได้รับเชื้อแบคทีเรียแล้ว บางรายอาจไม่มีอาการป่วย และอาจไม่สามารถรู้ได้ว่าได้รับเชื้อในตอนไหน เมื่อร่างกายได้รับเชื้อแล้ว ร่างกายจะขจัดออกมาในรูปแบบอุจจาระ เป็นเวลา 7-14 วัน อหิวาตกโรคมักทำให้เกิดอาการท้องร่วงเล็กน้อยถึงปานกลางเช่นเดียวกับโรคอื่น ๆ หนึ่งใน 10 คนที่ติดเชื้อจะมีอาการทั่วไปภายใน 2-3 วันหลังจากการติดเชื้อ อาการทั่วไปของอหิวาตกโรค ได้แก่ :

เริ่มมีอาการท้องเสียฉับพลัน
คลื่นไส้อาเจียน
อ่อนเพลีย
ร่างกายขาดน้ำอย่างรุนแรง

การคายน้ำที่เกิดจากอหิวาตกโรคมักจะรุนแรงและอาจทำให้เกิดความอ่อนเพลีย หงุดหงิด ตาโรย ปากแห้ง ผิวแห้ง กระหายน้ำมาก ปัสสาวะออกน้อย การเต้นของหัวใจผิดปกติและความดันโลหิตต่ำ การขาดน้ำอาจนำไปสู่การสูญเสียแร่ธาตุในเลือดของคุณ สิ่งนี้สามารถนำไปสู่ความไม่สมดุลของอิเล็กโทรไลต์ สัญญาณแรกของความไม่สมดุลของอิเล็กโทรไลต์คือปวดกล้ามเนื้ออย่างรุนแรง ความไม่สมดุลของอิเล็กโทรไลต์ในที่สุดจะนำไปสู่การช็อก เด็กมักมีอาการอหิวาตกโรคเช่นเดียวกับผู้ใหญ่ เด็ก ๆ อาจประสบกับปัญหาต่อไปนี้ :

อาการง่วงนอนอย่างรุนแรง
มีไข้ (Fever)
ชัก (Seizures)
อาการโคม่า

วิธีการทั่วไปสำหรับการรักษาอหิวาตกโรค

ดื่มน้ำเกลือแร่
รักษาภาวะขาดน้ำผ่านทางหลอดเลือด
กินยาปฏิชีวนะ
ทานอาหารเสริมสังกะสี

การรักษาเหล่านี้ช่วยเพิ่มของเหลวในร่างกายและรักษาอาการขาดน้ำ และยังช่วยลดอาการท้องเสียอหิวาตกโรคเกิดขึ้นได้น้อยมาก หากคุณปฏิบัติตามแนวทางปฏิบัติด้านความปลอดภัยเกี่ยวกับอาหารการกินที่สะอาดถูกสุขลักษณะ ถึงแม้ในพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบความเสี่ยงของการติดเชื้อยังน้อย แต่ถึงอหิวาตกโรคก็ยังคงเกิดขึ้นทั่วโลก หากคุณไปในพื้นที่เสี่ยงของเชื้ออหิวาตกโรค แล้วมีอาการท้องเสียอย่างรุนแรงควรรีบพบแพทย์ทันที

ข้อเท็จจริงที่สำคัญ

ผู้ติดเชื้อส่วนใหญ่จะมีอาการหรือไม่มีอาการและสามารถรักษาได้ด้วยการให้น้ำ
กลยุทธ์ระดับโลกเกี่ยวกับการควบคุมอหิวาตกโรค Ending Cholera: a global roadmap to 2030 โดยมีเป้าหมายเพื่อลดการเสียชีวิตจากอหิวาตกโรคลง 90% เปิดตัวในปี 2560
นักวิจัยคาดการณ์ว่าในแต่ละปีมีผู้ป่วยอหิวาตกโรค 1.3 ถึง 4.0 ล้านคน และเสียชีวิตจากอหิวาตกโรคทั่วโลก 21,000 ถึง 143,000 คน
อหิวาตกโรคเป็นโรคอุจจาระร่วงเฉียบพลันที่สามารถฆ่าได้ภายในไม่กี่ชั่วโมงหากไม่ได้รับการรักษา
การจัดหาน้ำสะอาดและสุขอนามัยเป็นสิ่งสำคัญในการป้องกันและควบคุมการแพร่กระจายของอหิวาตกโรคและโรคติดต่อทางน้ำอื่นๆ
กรณีที่รุนแรงจะต้องได้รับการรักษาอย่างรวดเร็วด้วยการให้สารน้ำและยาปฏิชีวนะทางหลอดเลือดดำ
ควรใช้วัคซีนอหิวาตกโรคในช่องปากร่วมกับการปรับปรุงน้ำและสุขอนามัยเพื่อควบคุมการระบาดของอหิวาตกโรคและเพื่อป้องกันในพื้นที่ที่ทราบว่ามีความเสี่ยงสูงต่ออหิวาตกโรค

ประวัติศาสตร์

ในช่วงศตวรรษที่ 19 อหิวาตกโรคแพร่กระจายไปทั่วโลกจากแม่น้ำคงคาในอินเดีย โรคระบาดที่ตามมา 6 ครั้งคร่าชีวิตผู้คนนับล้านทั่วทุกทวีป โรคระบาดในปัจจุบัน (ครั้งที่ 7) เริ่มต้นในเอเชียใต้ในปี พ.ศ. 2504 ลามไปถึงแอฟริกาในปี พ.ศ. 2514 และทวีปอเมริกาในปี พ.ศ. 2534 ขณะนี้อหิวาตกโรคระบาดในหลายประเทศ

การเฝ้าระวัง

การเฝ้าระวังอหิวาตกโรคควรเป็นส่วนหนึ่งของระบบการเฝ้าระวังโรคแบบบูรณาการ ซึ่งรวมถึงข้อเสนอแนะในระดับท้องถิ่นและการแบ่งปันข้อมูลในระดับโลก การตรวจพบกรณีอหิวาตกโรคเกิดจากความสงสัยทางคลินิกในผู้ป่วยที่มีอาการท้องร่วงเป็นน้ำเฉียบพลันรุนแรง จากนั้นความสงสัยจะได้รับการยืนยันโดยการระบุV. choleraeในตัวอย่างอุจจาระจากผู้ป่วยที่ได้รับผลกระทบ การตรวจหาสามารถทำได้โดยใช้การตรวจวินิจฉัยอย่างรวดเร็ว (RDTs) โดยที่ตัวอย่างที่เป็นบวกตั้งแต่หนึ่งตัวอย่างขึ้นไปจะกระตุ้นการแจ้งเตือนอหิวาตกโรค ตัวอย่างจะถูกส่งไปยังห้องปฏิบัติการเพื่อยืนยันโดยการเพาะเชื้อหรือ PCR ความสามารถในท้องถิ่นในการตรวจจับ (วินิจฉัย) และติดตาม (รวบรวม รวบรวม และวิเคราะห์ข้อมูล) การเกิดอหิวาตกโรค เป็นศูนย์กลางของระบบเฝ้าระวังที่มีประสิทธิภาพและการวางแผนมาตรการควบคุม ประเทศที่ได้รับผลกระทบจากอหิวาตกโรคได้รับการสนับสนุนให้เพิ่มการเฝ้าระวังโรคและการเตรียมพร้อมระดับชาติเพื่อตรวจจับและตอบสนองต่อการระบาดอย่างรวดเร็ว ภายใต้กฎอนามัยระหว่างประเทศ การแจ้งเตือนทุกกรณีของอหิวาตกโรคจะไม่บังคับอีกต่อไป

ลิ้งค์ด้านล่างเป็นแหล่งข้อมูลบทความของเรา

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cholera/symptoms-causes/syc-20355287
https://www.webmd.com/a-to-z-guides/cholera-faq
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3761070/

เนื้อหาและรีวิวมาจากผู้เชี่ยวชาญ โดย Bupa team