ยาเซฟไตรอะโซน (Ceftriaxone) : วิธีใช้ และข้อควรระวัง

ยา

21.11.2567

ยาเซฟไตรอะโซน (Ceftriaxone) คือ

Ceftriaxone คือ ยาปฏิชีวนะในกลุ่มยาเซฟาโลสปอริน Ceftriaxone กลไกการออกฤทธิ์ในการฆ่าเชื้อแบคทีเรียด้วยการทำลายผนังเซลล์ของแบคทีเรีย ทำให้แบคทีเรียตาย ใช้กับผู้ป่วยที่มีการติดเชื้อแบคทีเรียในระดับลุกลามไปทั่ว เช่น การติดเชื้อในอุ้งเชิงกราน โรคหนองในแท้ เยื่อหุ้มสมองอักเสบ หรือการติดเชื้อแบคทีเรียที่หู ปอด ช่องท้อง ทางเดินปัสสาวะ ข้อต่อ กระดูก กระแสเลือด เป็นต้น บางครั้งแพทย์อาจพิจารณาฉีด Ceftriaxone เพื่อป้องกันการติดเชื้อก่อนผ่าตัดรักษาผู้ป่วยด้วย

Ceftriaxone กลไกการออกฤทธิ์ คือ

ยา Ceftriaxone คือยาปฏิชีวนะที่ใช้รักษาอาการติดเชื้อแบคทีเรียหลายชนิด อาการ เซฟไตรอะโซน Ceftriaxone ยาในกลุ่มยาปฏิชีวนะที่เรียกว่า เซฟฟาโลสปอริน ใช้ยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรีย อย่างไรก็ตามยาชนิดนี้ไม่สามารถรักษาอาการติดเชื้อไวรัสได้ เช่น ไข้หวัด หรือไข้หวัดใหญ่ การใช้ยาปฏิชีวนะโดยไม่จำเป็น จะเพิ่มความเสี่ยงที่ทำให้เกิดการดื้อยาได้ ควรใช้ยาตามคำแนะนำของแพทย์เท่านั้น ยา Ceftriazone อาจใช้รักษาผู้ป่วยทำทันตกรรม ที่มีปัญหาของโรคหัวใจ (เช่น ผู้ป่วยที่ใช้ลิ้นหัวใจเทียม) เพื่อป้องกันการติดเชื้อรุนแรงที่หัวใจ เช่น อาการเยื่อบุหัวใจอักเสบ

ข้อควรระวังการใช้ยาเซฟไตรอะโซน (Ceftriaxone)

ผู้ที่มีประวัติการแพ้ยาใด ๆ ควรแจ้งให้แพทย์ทราบก่อนทำการรักษา โดยเฉพาะอาการแพ้ยาในกลุ่มยาปฏิชีวนะ เช่น เซฟาเลกซิน เซฟโพรซิล อะม็อกซี่ซิลิน และไอมิเพเนม รวมถึงอาการแพ้อาหาร และผลิตภัณฑ์ที่ทำมาจากข้าวโพด ห้ามใช้ยากับทารกแรกเกิดที่อายุน้อยกว่า 29 วัน เพราะจะทำให้เกิดภาวะดีซ่าน หรือภาวะตัวเหลืองในเด็กแรกเกิดได้ ห้ามใช้ยากับเด็กแรกเกิดที่กำลังได้รับการรักษาด้วยยาหรืออาหารเสริมที่มีส่วนประกอบของแคลเซียมอยู่ในตัวยาหรืออาหารเสริม ควรแจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ยา หากผู้ป่วยกำลังวางแผนมีบุตร กำลังตั้งครรภ์ หรือกำลังให้นมลูก เพราะยาอาจส่งผลกระทบต่อทารกได้ Ceftriaxone

ควรแจ้งให้แพทย์ทราบก่อนทำการรักษา หากผู้ป่วยเคยมีประวัติป่วยด้วยโรคที่เกี่ยวกับตับหรือไต หรือมีปัญหาสุขภาพอื่น ๆ เช่น ลำไส้อักเสบ ลำไส้ติดเชื้อ เคยท้องร่วงรุนแรง ลิ่มเลือดอุดตัน โรคเกี่ยวกับถุงน้ำดี หรือโรคเบาหวาน เป็นต้น การใช้ยาติดต่อกันเป็นเวลานาน ๆ อาจทำให้เชื้อแบคทีเรียดื้อยาได้ การใช้ยานี้อาจส่งผลต่อผลการทดสอบทางร่างกายต่าง ๆ จึงควรแจ้งแพทย์ก่อนทำการตรวจร่างกาย Ceftriaxone มีฤทธิ์กำจัดเชื้อแบคทีเรียเท่านั้น ไม่มีผลต่อการรักษาอาการติดเชื้อจากไวรัส

วิธีการใช้ยา Ceftriaxone

ปกติยา Ceftriaxone จะมีสีเหลือง หรือเหลืองอำพัน ห้ามใช้เมื่อเปลี่ยนเป็นสีขุ่น หรือไม่มีสี ไม่ใช้ยาหากภาชนะที่บรรจุยาแตก หรือมีรอยบุบ ควรเก็บรักษายาไว้ที่อุณหภูมิ 20-25 องศาเซลเซียส และไม่โดนแสงแดด การฉีด ยา Ceftriaxone เพื่อรักษาอาการป่วยโดยแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญเท่านั้น แพทย์พิจารณาการรักษาด้วยยาชนิดนี้จากอาการ หรือชนิดของโรค รวมถึงพิจารณาอายุของผู้ป่วย ประวัติการแพ้ยา และการตอบสนองต่อยาของผู้ป่วย ผู้ป่วยจึงต้องแจ้งให้แพทย์ทราบถึงประวัติทางการแพทย์ก่อนเข้ารับการรักษา หากใช้ Ceftriazone รักษาภาวะติดเชื้อเรื้อรังและใช้เวลานาน แพทย์อาจพิจารณาตรวจเลือดเป็นระยะ ๆ เพื่อติดตามผลการรักษา และระดับสารต่าง ๆ ในร่างกายให้เป็นปกติ รวมทั้งเฝ้าระวังภาวะแทรกซ้อนจากอาการป่วย หรือผลข้างเคียงต่าง ๆ ของยา อย่างไรก็ตามผู้ป่วยต้องใช้ยารักษาตามอาการจนครบตามปริมาณที่แพทย์กำหนด ห้ามหยุดใช้ยาเอง เพราะอาจทำให้เชื้อแบคทีเรียดื้อยาได้

ผลข้างเคียง

อาการบวมแดง เจ็บปวดในบริเวณที่ถูกฉีดยา
ท้องร่วง หรือคลื่นไส้อาเจียนเล็กน้อย

หากผลข้างเคียงไม่หายไปเอง หรือแย่ลง ผู้ป่วยควรปรึกษาแพทย์ โดยเฉพาะเมื่อมีอาการแพ้รุนแรง ได้แก่

ผิวหนังบริเวณที่ฉีดยาเจ็บปวดมาก กดแล้วเจ็บ เป็นก้อนแข็ง หรือรู้สึกร้อน
ผิวซีด อ่อนเพลีย หายใจถี่ หายใจไม่เต็มปอด
มีไข้ เจ็บคอ หนาวสั่น หรือมีอาการที่บ่งชี้ว่าเกิดการติดเชื้อ
มีอาการแพ้ เช่น ผดผื่นตามผิวหนัง หายใจลำบาก หน้าบวม ปากบวม ลิ้นบวม กลืนอาหารได้ลำบาก
ผิวลอก เป็นตุ่มพอง
รู้สึกแสบร้อนกลางอก เจ็บหน้าอก
คลื่นไส้ อาเจียน
ปวดท้อง รู้สึกชาบริเวณท้อง ท้องอืด ท้องเฟ้อ
เจ็บปวดเวลาปัสสาวะ ปัสสาวะน้อย หรือปัสสาวะถี่
ปัสสาวะมีเลือดปน มีสีเข้มเป็นสีน้ำตาล แดง ขุ่น หรือมีกลิ่นเหม็น
ท้องร่วงมาก ถ่ายเหลวมาก หรือถ่ายเป็นเลือด
เจ็บปวดรุนแรงบริเวณด้านข้าง หรือหลังบั้นเอว
มีภาวะดีซ่าน (ตัวเหลืองตาเหลือง)
มีอาการชักเกร็ง

ใครที่ไม่ควรใช้ยา Ceftriaxone

Ceftriaxone เป็นยาปฏิชีวนะในกลุ่ม cephalosporin ในวงกว้างที่ใช้รักษาโรคติดเชื้อแบคทีเรียต่างๆ แม้ว่าโดยทั่วไปจะยอมรับยาได้ดี แต่ก็มีบางคนที่ควรใช้ความระมัดระวังหรือหลีกเลี่ยงการใช้ ceftriaxone เนื่องจากสภาวะสุขภาพที่เฉพาะเจาะจงหรือการโต้ตอบที่อาจเกิดขึ้น และเช่นเคย การปรึกษากับผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพเพื่อขอคำแนะนำเฉพาะบุคคลเป็นสิ่งสำคัญ ต่อไปนี้เป็นกลุ่มคนบางกลุ่มที่อาจจำเป็นต้องหลีกเลี่ยงหรือใช้ ceftriaxone ด้วยความระมัดระวัง: การแพ้ยาเซฟาโลสปอริน:

บุคคลที่ทราบว่าแพ้ยาปฏิชีวนะในกลุ่มเซฟาโลสปอริน รวมถึงเซฟไตรอะโซน ควรหลีกเลี่ยงการใช้ยานี้ อาการแพ้ข้ามอาจเกิดขึ้นได้ระหว่างยาปฏิชีวนะประเภทต่างๆ ดังนั้นจึงจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องแจ้งให้ผู้ให้บริการด้านการแพทย์ทราบถึงอาการแพ้ยาที่ทราบ

ปฏิกิริยาการแพ้อย่างรุนแรง:

บุคคลที่เคยมีอาการแพ้อย่างรุนแรง (ภูมิแพ้) ต่อยาปฏิชีวนะ beta-lactam เช่น cephalosporins หรือ penicillins ควรหลีกเลี่ยง ceftriaxone Anaphylaxis เป็นปฏิกิริยาการแพ้ที่ร้ายแรงและอาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้

โรคดีซ่านหรือความผิดปกติของทางเดินน้ำดี:

Ceftriaxone อาจรบกวนการเผาผลาญบิลิรูบิน และควรใช้ด้วยความระมัดระวังในบุคคลที่มีภาวะเดิมที่ส่งผลต่อตับ เช่น โรคดีซ่านหรือความผิดปกติของทางเดินน้ำดี จำเป็นต้องมีการติดตามอย่างใกล้ชิดในกรณีเช่นนี้

ทารกแรกเกิดที่มีภาวะบิลิรูบินในเลือดสูง:

ควรใช้ Ceftriaxone ด้วยความระมัดระวังในทารกแรกเกิด (ทารกแรกเกิด) ที่มีภาวะบิลิรูบินในเลือดสูง (ระดับบิลิรูบินในเลือดสูง) เนื่องจากมีความเสี่ยงที่บิลิรูบินจะเคลื่อนออกจากอัลบูมิน ซึ่งอาจนำไปสู่โรคเคอร์นิเทอรัส

ความผิดปกติของไต:

บุคคลที่มีความบกพร่องในการทำงานของไตควรใช้ ceftriaxone ด้วยความระมัดระวัง อาจจำเป็นต้องปรับขนาดยาในกรณีเช่นนี้ และจำเป็นต้องมีการติดตามการทำงานของไตอย่างใกล้ชิด

สารละลายทางหลอดเลือดดำที่มีแคลเซียม

ไม่ควรผสมหรือฉีด Ceftriaxone ร่วมกับสารละลายทางหลอดเลือดดำที่มีแคลเซียม โดยเฉพาะอย่างยิ่งในทารกแรกเกิด เนื่องจากอาจทำให้เกิดตะกอนที่ไม่ละลายน้ำได้ ปฏิกิริยานี้อาจนำไปสู่โรคแทรกซ้อนร้ายแรง รวมถึงปัญหาเกี่ยวกับปอดและไต

การตั้งครรภ์และให้นมบุตร:

โดยทั่วไปถือว่า Ceftriaxone ปลอดภัยในระหว่างตั้งครรภ์และให้นมบุตร แต่ควรปรึกษาผู้ให้บริการด้านการแพทย์เพื่อประเมินสถานการณ์เฉพาะ และพิจารณาประโยชน์และความเสี่ยงสำหรับมารดาและทารกในครรภ์หรือทารกที่ได้รับนมบุตร

การติดเชื้อ Clostridioides difficile:

Ceftriaxone เช่นเดียวกับยาปฏิชีวนะหลายชนิดอาจนำไปสู่การพัฒนาของการติดเชื้อ Clostridioides difficile (C. difficile) หากเกิดอาการท้องร่วงระหว่างหรือหลังการรักษาด้วย ceftriaxone ควรประเมินความเป็นไปได้ของการติดเชื้อ C. difficile

สื่อสารอย่างเปิดเผยกับผู้ให้บริการดูแลสุขภาพของคุณเสมอเกี่ยวกับประวัติการรักษาของคุณ ยาปัจจุบัน และสภาวะสุขภาพที่มีอยู่ เพื่อให้แน่ใจว่าการใช้เซฟไตรอะโซนหรือยาอื่น ๆ อย่างปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ

นี่คือแหล่งที่มาในบทความของเรา