ยาอะซิโทรมัยซิน (Azithromycin) : วิธีใช้ และข้อควรระวัง

ยา Azithromycin คืออะไร

สิ่งที่ควรรู้เกี่ยวกับยา Azithromycin

• อะซิโทรมัยซินเป็นชื่อสามัญของ Azithro, Binozyt, Floctil และ Zithromax เป็นยาปฏิชีวนะที่ใช้ในการรักษาโรคติดเชื้อแบคทีเรีย โรคปอดและการติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ รวมถึงโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์
• อะซิโทรมัยซินยังสามารถทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงที่ผิดปกติของคลื่นหัวใจ ซึ่งอาจนำไปสู่ภาวะที่หัวใจเต้นผิดจังหวะได้
• หากมีประวัติทางการแพทย์ที่เกี่ยวกับโรคหัวใจ โรคไต โรคตับ รวมไปถึงภาวะกล้ามเนื้ออ่อนแรง ควรแจ้งให้แพทย์ทราบก่อนทุกครั้ง เพราะผลของยาอะซิโทรมัยซินอาจมีผลต่อภาวะสุขภาพที่เป็นอยู่ได้
• ผลข้างเคียงที่อาจพบได้กรณีที่ใช้ยาอะซิโทรมัยซินในปริมาณสูง ได้แก่ คลื่นไส้ อาเจียน ท้องร่วง ท้องอืด ติดเชื้อภายในช่องคลอด

ข้อบ่งใช้

• การติดเชื้อภายในระบบทางเดินหายใจส่วนบนและส่วนกลาง ได้แก่ โรคหลอดลมอักเสบ ไซนัสอักเสบ  โรคปอดบวม โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (Chronic Obstructive Pulmonary Disease : COPD) และโรคไอกรน (Pertussis) 
• การติดเชื้อในหูชั้นกลางอย่างเฉียพลัน (acute otitis media) 
• การติดเชื้อทางทันตกรรมและช่องปาก
• การติดเชื้อที่อวัยวะเพศและโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ ได้แก่ การติดเชื้อในท่อปัสสาวะ หรือปากมดลูด มีแผลที่อวัยวะเพศและโรคอุ้งเชิงกรานอักเสบอย่างรุนแรง 

อะซิโทรมัยซินกลไกการออกฤทธิ์

ขนาดยาและวิธีใช้

• รักษาการติดเชื้อโพรงจมูก ขนาดยาคือ 500 มก./วัน เป็นเวลา 3วันติดต่อกัน หรือ 2,000 มก. เพียงครั้งเดียว
• รักษาการติดเชื้อที่ผิวหนังและเนื้อเยื่อใต้ผิวหนัง ขนาดยาคือ 500 มก.ในวันแรก ตามด้วย 250 มก./วัน เป็นเวลา 4 วันติดกัน
• รักษาการติดเชื้อที่ลำคอและต่อมทอนซิล ขนาดยาคือ 500 มก.ในวันแรก ตามด้วย 250 มก./วัน เป็นเวลา 4 วันติดกัน
• รักษาการติดเชื้อที่อวัยวะเพศหรือทางเพศสัมพันธ์ ขนาดยาคือ 1,000 มก.เพียงครั้งเดียว

หมายเหตุ : ควรรับประทานยาก่อนอาหารอย่างน้อย 1 ชม. หรือหลังอาหาร 2 ชม. เนื่องจากอาหารมีผลต่อการดูดซึมยา โดยมีผลต่อระดับยาสูงสุดในเลือดประมาณร้อยละ 52 ดังนั้นจึงไม่ควรรับประทานหลังอาหารเลยทันที

หากลืมทานยา

ผลข้างเคียงที่พบบ่อย

• คลื่นไส้
• อาเจียน
• ท้องร่วง
• ท้องอืด
• รู้สึกไม่สบายท้อง
• ตะคริว

ผลข้างเคียงที่สำคัญควรรีบไปพบแพทย์

• เจ็บหน้าอก
• ชัก
• เกิดอาการบวมที่เท้าและข้อเท้า
• การอักเสบของลำไส้ โดยอาจมีอาการปวดท้อง ท้องเสียอย่างรุนแรง หรือหายใจลำบาก
• ปริมาณเซลล์เม็ดเลือดขาวต่ำ ซึ่งทราบได้จากการตรวจเลือดทางห้องปฏิบัติการ โดยจะมีอาการได้แก่ อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย หายใจถี่ หรือภาวะติดเชื้อที่หายยาก

ปฏิกิริยาต่อกันของยา

• Pimozide (Orap)
• BCG vaccine (Theracrys)
• Dronedarone (Multaq)
• ยาที่ทำให้เลือดข้นลดลง เช่น Enoxaparin  (Lovenox), Fondaparinux (Arixta), Warfarin (Coumadin/Jantoven)
• ยาที่ใช้เพื่อป้องกันเลือดอุดตัน ได้แก่
  • Antithrombin III (Thrombin)
  • Bivalirudin (Angiomax)
  • Dalteparin (Fragmin)
  • Amiodarone (Cordarone, Pacerone, Nextarone)
  • Digoxin (Lanoxin)
  • Typhoid vaccine (Vivotif) :วัคซีนไทฟอยด์
  • Quinidine

ข้อควรระวัง

วิธีการจัดเก็บและทำลายยา Azithromycin

วิธีเก็บรักษาอะซิโทรมัยซิน:

• ปฏิบัติตามคำแนะนำในการเก็บรักษาโดยเภสัชกรหรือแพทย์ โดยทั่วไป ควรเก็บอะซิโทรมัยซินไว้ที่อุณหภูมิห้อง ห่างจากแสงและความชื้น เก็บไว้ในบรรจุภัณฑ์หรือภาชนะเดิม อย่าเก็บไว้ในห้องน้ำ. ตรวจสอบให้แน่ใจว่าให้พ้นจากมือเด็ก หากคุณมีข้อกังวลเฉพาะเกี่ยวกับการจัดเก็บ โปรดปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรของคุณ

ยาที่มีคุณสมบัติคล้ายกับ Azithromycin

• อิริโทรมัยซิน:

• • • Erythromycin เป็นยาปฏิชีวนะที่อยู่ในกลุ่ม Macrolide เช่นเดียวกับ azithromycin มีฤทธิ์ต้านการติดเชื้อแบคทีเรียได้หลายประเภท และบางครั้งก็ใช้เป็นทางเลือกเมื่อไม่สามารถจ่ายยาอะซิโธรมัยซินได้

• คลาริโทรมัยซิน:

• • • Clarithromycin เป็นยาปฏิชีวนะ Macrolide อีกชนิดหนึ่งที่เกี่ยวข้องกับโครงสร้างกับ azithromycin ใช้รักษาโรคติดเชื้อแบคทีเรียต่างๆ รวมถึงการติดเชื้อทางเดินหายใจและการติดเชื้อที่ผิวหนัง

• ไดริโทรมัยซิน:

• • • Dirithromycin เป็นยาปฏิชีวนะ Macrolide ที่มีโครงสร้างคล้ายกับ azithromycin ใช้ในการรักษาโรคติดเชื้อทางเดินหายใจ

• โรซิโทรมัยซิน:

• • • Roxithromycin เป็นยาปฏิชีวนะ Macrolide กึ่งสังเคราะห์ที่มีความคล้ายคลึงกับ azithromycin ใช้รักษาโรคติดเชื้อทางเดินหายใจ การติดเชื้อที่ผิวหนังและเนื้อเยื่ออ่อน และอื่นๆ

• คลินดามัยซิน:

• • • Clindamycin เป็นยาปฏิชีวนะ lincosamide ซึ่งแม้ว่าจะไม่ใช่ Macrolide แต่บางครั้งก็ใช้เป็นทางเลือกในสถานการณ์ที่ Macrolides อาจไม่เหมาะสม มีประสิทธิภาพในการต่อต้านการติดเชื้อแบคทีเรียต่างๆ

• เซฟไตรอะโซน:

• • Ceftriaxone เป็นยาปฏิชีวนะในกลุ่ม cephalosporin ที่อาจใช้เป็นทางเลือกแทน Macrolides ในบางสถานการณ์ มีประสิทธิภาพในการต่อต้านแบคทีเรียในวงกว้าง

นี่คือแหล่งที่มาในบทความของเรา

• https://www.webmd.com/drugs/2/drug-1527-2223/azithromycin-oral/azithromycin-600-mg-oral/details
• https://www.nhs.uk/medicines/azithromycin/
• https://medlineplus.gov/druginfo/meds/a697037.html