ปากนกกระจอก (Angular Cheilitis) : อาการ สาเหตุ การรักษา

21.11.2567

ปากนกกระจอก (Angular Cheilitis) คือโรคที่เกิดแผลบริเวณมุมปาก แผลจะเกิดขึ้นได้ทั้งด้านใดด้านหนึ่ง หรืออาจจะทั้งสองด้านในบริเวณมุมปาก บริเวณแผลมีรอยแดง ก่อให้เกิดอาการอักเสบ ปากนกกระจอกมีระยะเวลาการอักเสบเพียงไม่กี่วัน ปากนกกระจอกพบได้ตั้งแต่วัยเด็กจนถึงวัยผู้ใหญ่

อาการของปากนกกระจอก

อาการปากนกกระจอก จะสังเกตได้จากมุมปากเป็นแผล บริเวณที่เป็นแผลจะมีลักษณะสีแดง และมีอาการอักเสบ

มีอาการปวด อักเสบ
บริเวณแผลมีเลือดออก
ขณะพูดจะรู้สึกเจ็บมุมปากและตึง บริเวณมุมปาก
บางรายหากแผลใหญ่มากแผลอาจบวม พอง หรือเปื่อย ทำให้ปากฉีก

อาการอื่นๆที่ร่วมด้วย

จะทำให้เกิดรสชาติภายในปากเฝื่อนๆ
รู้สึกแสบร้อนบริเวณที่เป็นแผล
ริมฝีปากแห้งแตก
ทำให้ไม่อยากทานอาหารเนื่องจากอาหารจะไปกระทบกับบาดแผล ทำให้รู้สึกเจ็บปวดยิ่งขึ้น

การวินิจฉัยปากนกกระจอก

หากคุณรู้สึกว่ามุมปากมีอาการติดเชื้อ ไม่ควรปล่อยทิ้งไว้ ควรรีบไปปรึกษาแพทย์ เพื่อให้แพทย์วินิจฉัยอาการ ดูระดับของอาการและเริ่มรักษาตามระดับของอาการ แพทย์จะตรวจสภาพผิวบริเวณมุมปากและสอบถามอาการ อาจมีอาการระคายเคืองบริเวณรอบแผลร่วมด้วย แพทย์จะสอบถามประวัติส่วนตัว และคนในครอบครัวว่ามีประวัติการรักษาการติดเชื้อในช่องปากหรือไม่ แพทย์จะใช้ผ้าเช็ดบริเวณมุมปากของผู้ป่วยและนำเนื้อเยื่อบริเวณมุมปากส่งไปยังห้องแลป เพื่อช่วยตรวจสอบวินิจัยสาเหตุการติดเชื้อ

สาเหตุของการเกิดปากนกกระจอก

มีหลายสาเหตุที่ทำให้เกิดปากนกกระจอก ซึ่งส่วนใหญ่สาเหตุมาจากการติดเชื้อแบคทีเรีย บริเวณมุมปาก หรือเกิดจากเชื้อรา เชื้อไวรัส หรือเชื้อแบคทีเรียจากน้ำลาย น้ำลายที่ร่างกายสร้างขึ้นมามากเกินไปจะส่งผลให้น้ำลายติดอยู่บริเวณมุมปากแห้ง และหากติดอยู่นานไปจะทำก่อให้เกิดเชื้อแบคทีเรีย และเชื้อจะเจริญเติบโตและทำให้เกิดแผลอักเสบบริเวณมุมปากตามมา บางครั้งปากนกกระจอกจากการขาดวิตามินบี2 ก็เป็นได้

ผู้ที่มีภาวะเสี่ยงของการติดเชื้อบริเวณมุมปาก จะมีลักษณะดังนี้

ผู้ที่มีริมฝีปากยื่นออกมาทำให้ปากเกิดมุมลึก
ผู้ที่ใช้คอร์ติโคสตีรอยด์ (Corticosteroids ) หรือยาปฎิชีวนะเป็นประจำ
ผู้ที่มีผิวแพ้ง่าย
ผู้ที่เป็นโรคโครห์น
ผู้ที่ใช้ยาเรตินอย์รักษาช่องปาก
ผู้ที่สวมใส่เครื่องมือจัดฟัน
ผู้ที่สูบบุหรี่
ผู้ป่วยโรคโลหิตจาง โรคเบาหวานหรือโรคมะเร็ง
ผู้ที่ขาดวิตามิน B-9, B-6, B-2 หรือ B-3 หรือ Zinc
ผู้ที่เป็นโรค Sjogren’s Syndrome

การวินิจฉัยของปากนกกระจอก

หากแพทย์ระบุสาเหตุการเป็นปากนกกระจอกขั้นเบื้องต้นแล้ว ว่าปากนกกระจอกเกิดจากอะไร ผู้ป่วยส่วนใหญ่มักต้องการรักษาอาการปากนกกระจอกด้วยตัวเองที่บ้าน แต่หากผู้ป่วยอาการไม่ดีขึ้นหลังจาก 2 สัปดาห์ ควรรีบไปพบแพทย์โดยทันที

อาการของปากนกกระจอก ทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนหรือไม่

การรักษาอาการของผู้ที่มีปากนกกระจอก สามารถรักษาได้ง่าย และสามารถรักษาได้ด้วยตัวเอง หากผู้เป็นปากนกกระจอกที่มีสาเหตุมาจากการได้รับเชื้อแบคทีเรียหรือเชื้อรา ส่วนใหญ่มาจากการติดเชื้อที่สามารถแพร่กระจายไปยังผิวหนังสู่ผิวหนัง และเข้าสู่บริเวณภายในปาก มีคำถามเกิดขึ้นบ่อย ๆ ว่าปากนกกระจอกติดต่อไหม ปากนกกระจอกไม่ใช่โรคติดต่อแต่อย่างใด

วิธีการรักษาปากนกกระจอก

การรักษาปากนกกระจอก ควรตรวจสอบว่าผู้ป่วยปากนกกระจอกขาดวิตามินอะไรบ้าง หากแพทย์พบว่าผู้ป่วยปากนกกระจอกขาดวิตามินอะไรแพทย์จะแนะนำให้ทานอาหารที่มีวิตามินเพื่อเสริมสารอาหารในร่างกายและเพิ่มอาหารเสริม หรืออาจจะเลือกใช้สมุนไพรรักษาปากนกกระจอก แพทย์อาจให้ยาต้านเชื้อรา ที่เป็นยารักษาปากนกกระจอก เพื่อทาเฉพาะที่ บริเวณผิวหนังของคุณ และอาจต้องใช้ยาปฏิชีวนะร่วมด้วยเพื่อฆ่าเชื้อแบคทีเรียที่เป็นสาเหตุทำให้เกิดเป็นปากนกกระจอกต่อไปตามลำดับ ปากนกกระจอกรักษาหายได้ง่ายดังนั้นผู้ป่วยไม่จำเป็นต้องมีความกังวลในการรักษา วิธีการรักษาอื่นๆ เช่น

ใช้ลิปบาล์มเป็นประจำเพื่อป้องกันริมฝีปากแตกและแผลที่มุมปาก
ใช้ปิโตรเลียมเจลหรือน้ำมันมะพร้าวทาบริเวณที่มุมปากเพื่อป้องกันสิ่งตกค้างจากน้ำลาย
คำถามที่พบบ่อย
ทำอย่างไรไม่ให้กลับมาเป็นโรคปากนกกระจอกได้อีก สุขอนามัยที่ดีและการดูแลผิวอย่างเข้มงวด การรักษาผิวหนังรอบปากให้ชุ่มชื้นและปราศจากการระคายเคือง จะช่วยลดโอกาสที่แบคทีเรียหรือยีสต์จะสะสมตัวได้ ครีมต้านเชื้อราชนิดใดดีที่สุดสำหรับโรคปากนกกระจอก Nystatin, Lotrimin AF (Clotimazole) หรือ Monistat 2% Topical Cream (Miconazole) หลังจากทำความสะอาดบริเวณที่ได้รับผลกระทบ ทาครีมนี้ด้วยสำลี 4-5 ครั้งต่อวันที่มุมปาก วาสลีนสามารถทาปากนกกระจอกได้หรือไม่ เพื่อป้องกันไม่ให้ริมฝีปากแตกและแตกเป็นขุย การทาวาสลีนหรืออควาฟอร์เพื่อให้ริมฝีปากชุ่มชื้น เพื่อส่งเสริมความยืดหยุ่นของผิวและสร้างเกราะป้องกัน เมื่อเป็นปากนกกระจอกสามารถจูบกับผู้อื่นได้หรือไม่ เยื่อหุ้มสมองอักเสบไม่ได้เกิดจากแบคทีเรียหรือไวรัสที่เฉพาะเจาะจงเสมอไป เช่น เริม นี่คือสาเหตุที่โรคปากนกกระจอกไม่ติดต่อจากการสัมผัสเช่น การจูบหรือการดื่มร่วมกัน เช่น เริม ปากนกกระจอกสามารถเป็นได้นานแค่ไหน ปากนกกระจอก สามารถทำให้เกิดเจ็บปวดมากและเช่นเดียวกับเริม มันสามารถก่อตัวขึ้นที่มุมปาก อาจส่งผลต่อปากของคุณข้างใดข้างหนึ่งหรือทั้งสองข้าง และอาจใช้เวลาสองถึงสามสัปดาห์หรือนานกว่านั้นในการรักษา ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับการรักษา การขาดวิตามินอะไรทำให้เกิดโรคปากนกกระจอก การขาดสารอาหาร โดยเฉพาะธาตุเหล็กและวิตามินบีมีความสำคัญต่อการเกิดโรคปากนกกระจอก