อะไซโคลเวียร์ (Acyclovir) : วิธีใช้ และข้อควรระวัง

ยา

21.11.2567

Acyclovir คืออะไร

อะไซโคลเวียร์ (Acyclovir) คือ ยาที่มีฤทธิ์ต้านเชื้อไวรัส ช่วยชะลอการเติบโต และแพร่กระจายของเชื้อไวรัสเฮอร์พีส์ (Herpes Virus) เป็นไวรัสที่ก่อให้เกิดโรคเริม งูสวัด และโรคอีสุกอีใส เป็นยาที่ต้องใช้ภายใต้การควบคุมของแพทย์ และไม่ควรใช้เป็ยระยะเวลานานเกินไป เนื่องจากเป็นยาที่มีผลข้างเคียง สตรีมีครรภ์สามารถใช้รักษาอาการได้ แต่สตรีที่กำลังให้นมบุตรควรแจ้งให้แพทย์ทราบเพื่อพิจารณาความจำเป็นในการรักษา

ตัวอย่างยา Acyclovir ที่พบในท้องตลาด

ยาอะไซโคลเวียร์ คือชื่อสามัญของยาที่มีชื่อทางการค้า ดังนี้ Acyvir, A.C.V., Azovax, Clinovir, Clovin, Clovira, Colsor, Covir, Cyclorax, Declovir, Entir, Falerm, Vivir, Vizo, Zevin, Zocovin, zovirax เป็นต้น

Acyclovir ใช้รักษาโรคใดบ้าง

ใช้บรรเทาอาการ และช่วยให้การรักษาแผล หรือตุ่มน้ำพอง ในผู้ป่วยโรคอีสุกอีใส หรือผู้ป่วยโรคงูสวัดหายเร็วขึ้น
ใช้รักษาเริมตามส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย เช่น ผิวหนัง ตา จมูก ริมฝีปาก หรืออวัยวะเพศ รักษาได้ทั้งผู้ป่วยที่เป็นครั้งแรก หรือผู้ป่วยที่กลับมาเป็นซ้ำ
ใช้รักษาภาวะอักเสบจากโรคผิวหนังในลักษณะของผื่นแดง
ใช้รักษาผู้ป่วยติดเชื้อเอชไอวี หรือโรคแฮรีลิวโคพลาเกีย (Hairy leukoplakia)

อย่างไรก็ตามประสิทธิภาพการรักษาของ Acyclovir Dose อาจลดลง เนื่องจากไวรัสที่ก่อโรคบางสายพันธุ์เกิดการดื้อยาได้ ภาวะดื้อยาสามารถเกิดขึ้นได้ทั้งในร่ายกายของผู้ที่มีระบบภูมิคุ้มกันแข็งแรง หรืออ่อนแอก็ได้

รูปแบบยา Acyclovir

ยาเม็ด มีขนาดของยา 200, 400 และ 800 มิลลิกรัม
ยาแคปซูล
ยาน้ำ
ยาครีม มีความเข้มข้น 5%
ยาแบบขี้ผึ้ง มีความเข้มข้น 3%
ยาสำหรับฉีดเข้าหลอดเลือด มีขนาดความเข้มข้น 25 มิลลิกรัม/มิลลิลิตร

ยา Acyclovir แบบรับประทานนั้น ร่างกายสามารถดูดซึมตัวยาได้ประมาณ 15-30% เท่านั้น ดังนั้นหากต้องการให้ระดับความเข้มข้นของยาในกระแสเลือดสูงขึ้น จำเป็นต้องใช้ยาแบบฉีดเข้าหลอดเลือด

สรรพคุณของยาอะไซโคเวีย

Acyclovir คือยาต้านไวรัสที่มักถูกใช้ป้องกัน และรักษาโรคเริม (Herpes simplex) ที่แสดงอาการตามอวัยวะต่าง ๆ ทั้งริมฝีปาก อวัยวะเพศ หรือแม้แต่บริเวณเยื่อหุ้มสมอง (ไวรัสเยื่อหุ้มสมองอักเสบ) และใช้เพื่อการรักษา และบรรเทาอาการของโรคงูสวัด (Herpes zoster) และโรคอีสุกอีใส (Chicken pox) ด้วย นอกจากนี้ยังใช้รักษาโรค Eczema Herpeticum และโรคฝ้าขาวที่ข้างลิ้น (Hairy leukoplakia) ด้วย กรณีต้องการใช้ยานี้รักษาโรค หรืออาการอื่น ๆ ควรสอบปรึกษาแพทย์ หรือเภสัชกรก่อนใช้ยา

Acyclovir

การใช้ยา Acyclovir

Acyclovir ยาที่ใช้ภายใต้คำแนะนำ และใบสั่งของแพทย์เท่านั้น ไม่ควรใช้ยาในปริมาณที่มาก หรือน้อยกว่าที่แพทย์กำหนด ยานี้สามารถใช้ได้ทันทีที่เกิดอาการของโรคจากไวรัส เช่น เกิดตุ่มน้ำ รู้สึกแสบร้อน หรือเจ็บแปลบ ๆ เหมือนเข็มตำที่ผิวหนัง ปริมาณการใช้ยานั้น แพทย์จะพิจารณาจากน้ำหนักตัวของผู้ป่วย หากผู้ป่วยมีน้ำหนักตัวเปลี่ยนควรแจ้งให้แพทย์ทราบ เพื่อปรับปริมาณยาให้เหมาะสม ในระหว่างการใช้ยา ผู้ป่วยควรดื่มน้ำให้มาก ๆ เพื่อสนับสนุนให้ไตสามารถทำงานได้ตามปกติ ควรใช้ยาที่แพทย์กำหนดให้ครบตามระยะเวลาที่กำหนดด้วย เพราะบางครั้งแม้ว่าอาการของโรคจะดีขึ้น แต่ก็อาจมีเชื้อหลงเหลืออยู่ได้ และมีโอกาสที่จะเป็นซ้ำได้ จึงต้องรับประทานยาให้ครบ นอกจากนี้ไม่ควรใช้ยารักษาการติดเชื้อไวรัสชนิดอื่น ๆ เช่นไข้หวัด เป็นต้น Acyclovir ยาที่สามารถใช้ได้กับสตรีมีครรภ์ แต่ก่อนใช้ยาผู้ป่วยต้องรับทราบประโยชน์ และความเสี่ยงของการใช้ยาที่มีต่อทารกในครรภ์ด้วย เพื่อให้ผู้ป่วยได้เปรียบเทียบ และประกอบการตัดสินใจ กรณีสตรีที่กำลังให้นมบุตร แนะนำให้หลีกเลี่ยง เพราะตัวยาชนิดนี้สามารถปนเปื้อนไปกับน้ำนมแม่ได้ การเก็บรักษายาควรเก็บไว้ที่อุณหภูมิห้อง ไม่สัมผัสความชื้น และความร้อน หากพบว่ายามีลักษณะที่ผิดปกติ ควรหยุดใช้และไปพบแพทย์ในทันที

ข้อควรระวังในการใช้ยา Acyclovir

ห้ามใช้กรณีที่ผู้ป่วยมีอาการallergy-0094/”>แพ้ยาชนิดนี้ หรือยาในกลุ่มเดียวกัน เช่นยาวาลาไซโคลเวียร์
ห้ามแบ่งยากับผู้อื่น
ห้ามใช้ หรือกินยาที่หมดอายุ
ควรระมัดระวังการใช้ยานี้กับหญิงตั้งครรภ์ หญิงที่กำลังให้นมบุตร และผู้ที่มีภาวะการทำงานของตับ หรือไตบกพร่อง

Acyclovir ผลข้างเคียง

ท้องเสีย หรือท้องร่วง
คลื่นไส้ อาเจียน
ปวดหัว
วิงเวียนศีรษะ
เหน็ดเหนื่อย เมื่อยล้า
ปวดตามกล้ามเนื้อ หรือข้อ
การมองเห็นมีปัญหา
น้ำคั่งตามส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย
ผมร่วง
งุนงง สับสน
พฤติกรรมมีความเปลี่ยนแปลงบางประการ

ผลข้างเคียงรุนแรงที่ควรไปพบแพทย์ทันที

ผื่นขึ้นเป็นจำนวนมาก เกิดลมพิษ หรือมีผื่นในลักษณะตุ่มน้ำ และแผลถลอก
ผิวหนัง หรือดวงตากลายเป็นสีเหลือง
มีเลือดออกมากผิดปกติ หรือรอยฟกช้ำตามร่างกาย
ภาวะชักเกร็ง
หมดสติ
บวมตามใบหน้า ริมฝีปาก หรือลิ้น
หายใจลำบาก
ปัสสาวะลดลง หรือมีเลือดปะปนในปัสสาวะ
ง่วงนอนอย่างรุนแรง หรือเกิดภาวะสับสน
เห็นภาพหลอน
เหน็บชา และเดินเซ

ผู้ป่วยที่มีอายุมากกว่า 65 ปี อาจเกิดผลข้างเคียงจากยาอะไซโคเวียอาจเพิ่มมากขึ้น และมักมีปัญหาที่ไตเพราะไตไม่สามารถกำจัดยาได้ดีเท่ากับผู้ที่อายุยังน้อย แนะนำให้รปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ยา

ยาอะไรที่สามารถใช้แทน acyclovir ได้บ้าง

อะไซโคลเวียร์เป็นยาต้านไวรัสที่ใช้กันทั่วไปในการรักษาโรคติดเชื้อที่เกิดจากไวรัสเริม (HSV) รวมถึงเริมที่อวัยวะเพศ เริม และงูสวัด สิ่งสำคัญคือต้องทราบว่าการเปลี่ยนหรือเปลี่ยนยาควรทำภายใต้คำแนะนำของผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพเสมอ เนื่องจากพวกเขาสามารถพิจารณาสภาวะทางการแพทย์ ประวัติ และปฏิกิริยาระหว่างยาที่อาจเกิดขึ้นได้ ต่อไปนี้เป็นยาต้านไวรัสทางเลือกที่อาจพิจารณาได้:

วาลาซิโคลเวียร์ (Valtrex):

- - Valacyclovir เป็นผลิตภัณฑ์ของ acyclovir ซึ่งหมายความว่าจะเปลี่ยนเป็น acyclovir ในร่างกาย มักถูกกำหนดให้มีข้อบ่งใช้เช่นเดียวกับอะไซโคลเวียร์ แต่โดยทั่วไปจะรับประทานน้อยกว่าเนื่องจากมีระยะเวลาการออกฤทธิ์นานกว่า

แฟมซิโคลเวียร์ (แฟมเวียร์):

- - Famciclovir เป็นอีกหนึ่งยาต้านไวรัสที่ใช้รักษาโรคเริม เช่นเดียวกับวาลาไซโคลเวียร์ มันถูกแปลงเป็นรูปแบบที่ออกฤทธิ์ (เพนซิโคลเวียร์) ในร่างกาย Famciclovir ใช้รักษาโรคเริมที่อวัยวะเพศ งูสวัด และเริม

เพนซิโคลเวียร์ (เดนาเวียร์):

- - Penciclovir มีจำหน่ายในรูปแบบครีมเฉพาะที่ และใช้สำหรับการรักษาเริมที่เป็นซ้ำ (เริมริมฝีปาก) มันออกฤทธิ์โดยการยับยั้งการจำลองแบบของไวรัส

โดโคซานอล (Abreva):

- - โดโคซานอลเป็นครีมต้านไวรัสที่จำหน่ายหน้าเคาน์เตอร์ (OTC) ใช้ทาเพื่อรักษาเริม อาจไม่แรงเท่ายาที่ต้องสั่งโดยแพทย์ แต่สามารถช่วยลดระยะเวลาและความรุนแรงของอาการได้

อาหารเสริมไลซีน:

- - บุคคลบางคนใช้ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารไลซีนเพื่อจัดการและป้องกันการระบาดของโรคเริม ไลซีนเป็นกรดอะมิโนที่อาจรบกวนการจำลองแบบของไวรัสเริม อย่างไรก็ตาม มีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์เกี่ยวกับประสิทธิภาพของไลซีนผสมกัน และสิ่งสำคัญคือต้องปรึกษากับผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพก่อนใช้ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร

ครีมต้านไวรัสเฉพาะที่:

- นอกจากเพนซิโคลเวียร์แล้ว ยังมีครีมต้านไวรัสเฉพาะที่อื่นๆ ที่ใช้รักษาเริมได้ ซึ่งอาจรวมถึงครีมที่มีสารต้านไวรัส เช่น อะไซโคลเวียร์หรือเพนซิโคลเวียร์

ปรึกษากับแพทย์หรือเภสัชกรเสมอ ก่อนทำการเปลี่ยนแปลงแผนการใช้ยาของคุณ เนื่องจากจำเป็นต้องมีการประเมินความต้องการด้านสุขภาพส่วนบุคคลของคุณ พิจารณาปฏิกิริยาที่อาจเกิดขึ้นกับยาอื่นๆ และให้คำแนะนำเกี่ยวกับตัวเลือกการรักษาที่เหมาะสมที่สุดสำหรับอาการเฉพาะของคุณ หากคุณมีอาการหรือกังวลเกี่ยวกับยาที่คุณใช้อยู่ สิ่งสำคัญคือต้องขอคำแนะนำจากแพทย์

นี่คือแหล่งที่มาในบทความของเรา